خطابهای در باب حیثیت آدمی، نوشتۀ جیووانی پیکو دلا میراندولا (۱۴۹۴ - ۱۴۶۳) فیلسوف اهل ایتالیا، را از ارزشمندترین میراثهای فرهنگ رنسانس میدانند. این خطابه را میتوان چکیدهای از کل مقاصد رنسانس دانست که تمامی تلقی این جنبش از مقولۀ شناخت را خلاصه میکند.
پیکو این خطابه را در پاییز سال ۱۴۸۶ و در سن ۲۳سالگی بهرشتۀ تحریر درآورد. با توجه به اشارههای خود وی در فرازهای میانی، میتوان دریافت که او این خطابه را برای جلسۀ مباحثهای که قرار بوده در رم برگزار شود، آماده کرده است. او از این جلسه بهعنوان یک مجلس سنا یا یک شورا یاد میکند. فیالحال، مبرهن است که او خطابه را به نگارش درآورد تا طلیعهدار متهورانهترین طرح خویش، یعنی رسالۀ نهصد تز، که آن را در اوایل سال بعد ارائه کرد، باشد. رسالهای که کلیسا سیزده تز از تزهای آن را بدعتآمیز یا مشکوک تشخیص داد. این واکنش کلیسا باعث شد که بیدرنگ، پیکو «دفاعیه»ای از ایدههایش ترتیب دهد. این دفاعیه عملاً تکرار بخش عمدهای از خطابه بود و در آن هیچ نشانی از عذرخواهی یا ابراز ندامت یافت نمیشد. این شد که کلیسا اقدام به محکومکردن کل تزها کرد. این کشمکشها میان پیکو و کلیسا، در نهایت منجر به گریز او از ایتالیا شد. البته او در سال ۱۴۸۸ در فرانسه دستگیر شد و اجازه یافت که به فلورانس بازگردد؛ شهری که ادامۀ زندگیاش تا …
