
کسی نمیداند واقعاً برونو لاتور چهکاره است. دکتریاش را در الهیات گرفته، با دانشمندان دستبهیقه شده، انسانشناسان او را از جرگۀ خود میدانند، خودش ادعای جامعهشناسبودن دارد، و حالا نمایشنامهنویسی را هم به کارنامهاش اضافه کرده است. فرزند خانوادهای که نسلبهنسل در کار تولید شراب بودهاند، این روزها، پس از بازنشستگی از دانشگاه، بیش از همیشه دلمشغول تغییرات اقلیمی شده است.
لسآنجلس ریویو آو بوکز — نمیشود برونو لاتور را بهآسانی از جنبوجوش انداخت. او رشتهها را، از جامعهشناسی تا فلسفه، با هم درمیآمیزد، و در طول چهار دهۀ گذشته، حضور فکری نیرومندی در سراسر جهان داشته است. از قرار معلوم، لاتور این روزها، در سومین -یا چهارمین؟- تجسد خود، قدرت نقادیاش را گرد آورده تا دربارۀ پیامدهای زیستمحیطی و سیاسیِ تغییر اقلیم به ما هشدار دهد. کتاب جدیدش، مواجهه با گایا: هشت سخنرانی دربارۀ رژیم اقلیمی نوین [۱] (منتشرشده به سال ۲۰۱۵ در فرانسه که ترجمۀ انگلیسی آن بهتازگی منتشر شده است)، به واکاوی عمیق مباحثات دربارۀ طبیعت، فرهنگ و آنتروپوسین [۲] میپردازد.
لاتور نخستینبار حدود چهل سال پیش با سرزنش دانشمندان بهخاطر غرور و سادهاندیشیشان به شهرت رسید. او در راهاندازی رشتۀ مطالعات علم و تکنولوژی (اِس.تی.اِس) نقش مؤثری داشت، چرا که استدلال میکند که ابعاد اجتماعیِ چگونگیِ فعالیت دانشمندان را نمیتوان از صدق مدعیات آنها جدا کرد. درنتیجه، لاتور را متهم کردند که اعتبار علم را بیپایه کرده است. منتقدانش او را با نسبیانگاران پسامدرن در یک گروه جای دادند، برچسبی که خودش آن را انکار میکند. بااینحال، برایش جای سؤال است که آیا کوششهای قبلیاش برای بهچالشکشیدنِ اقتدار دانشمندان، بهطور …