دربارۀ دلایل تمایل ما به تنبیه افرادی که حرف نادرستی میزنند یا کار ناشایستی میکنند دیدگاههای متفاوتی وجود دارد. برخی آن را نشانهای از بیمبالاتی در فضای مجازی میدانند، و برخی دیگر آن را گامی دیگر در پیشبرد آزادی بیان بهوسیلۀ شبکههای اجتماعی. اما احتمال دیگری هم هست. شاید تمایل ما به تاختن به دیگران سیگنالی است که نشان دهیم افراد قابل اعتمادی هستیم، و شاید اگر راه بهتری برای نشاندادن آن بیابیم، دیگر تمایلی به تنبیه دیگران هم نداشته باشیم.
آتلانتیک — یک مدیر ارتباطات، قبل از سوارشدن به هواپیما، توییتی نسنجیده میفرستد. یک دندانپزشک شیری را میکُشد. دونالد ترامپ تقریباً هر چیزی را به زبان میآورد. در همۀ این موارد، چرخدهندههای اینترنت، هر بار کمی بیشتر، در مسیر قضاوت، انزجار و تحقیر میچرخد. این نمونههای پیاپیِ رسواکردنِ آنلاین برای برخی نشانگر آن است که رفتار عموم مردم سمتوسوی بسیار نامناسبی به خود گرفته است، و برای برخی دیگر این نشانۀ رشد اجتماعی و شنیدهشدن صداهایی است که همیشه در نطفه خفه میشد. اما، از نظر جیلین جردن از دانشگاه ییل، این سرنخی است دربارۀ یک رفتار انسانی همهگیر به نام «تنبیه شخص ثالث» [۱].
تنبیه شخص ثالث درواقع تنبیه افرادی است که رفتار نامناسبی دارند و قوانین اجتماعی را زیر پا میگذارند، با اینکه اقداماتشان ما را بهطور مستقیم تحت تأثیر قرار نمیدهد. هر فرهنگی مقداری از این رفتار را در خود دارد (البته شامپانزهها چنین رفتاری از خود نشان نمیدهند). نشانههای شروع این رفتار را میتوان از همان ابتدای تولد جستوجو کرد: بچههای هشتماهه جذب گوزنی میشوند که فیل بیخاصیت را تنبیه میکند. این نوع تنبیهها معمولاً هزینههایی هم دارد: رسواگرها ممکن است …
