کتاب اسنادی از فرهنگستان علوم ایران

کتاب اسنادی از فرهنگستان علوم ایران به کوشش علیرضا ملایی توانی، سیدمحمدحسین محمدی و لیدا ملکی به چاپ رسیده‌ است. در این اسناد با تاریخچه اساس‌نامه و فعالیت‌های این فرهنگستان آشنا می‌شوید.

 درباره کتاب اسنادی از فرهنگستان علوم

فرهنگستان‌های علوم براساس تعریف و نوع رسالتشان می‌توانند جایگاه‌های متفاوتی در فضای علمی کشورهای مختلف پیدا کنند. فرهنگستان علوم ایران که در زمره نهادهای تابعۀ بنیاد فرح محسوب می‌شد از جایگاه شایسته‌ای برخوردار بود و به موجب اساسنامه‌اش توانست فعالیت‌های گوناگونی از جمله حمایت از نشست‌ها، مجامع، جلسه‌ها و سمینارهای علمی، انتشار نشریات مختلف داشته باشد و همچنین در پنج زمینة مختلف علمی، شورای پژوهش‌های علمی کشور را تشکیل دهد. فرهنگستان علوم ایران با فرهنگستان‌ها و مجامع علمی خارج از کشور همکاری نزدیک داشت و در تدوین سیاست‌گذاری‌های علمی، برنامه‌ریزی‌های راهبردی و ترسیم چشم‌انداز آیندۀ علمی کشور تلاش سازنده ای از خود نشان داد. اما نکتة مهم این است که فرهنگستان علوم ایران فرصتی نیافت تا برنامه‌های خود را محقق سازد و در واقع در همان ابتدای کار فعالیتش متوقف شد.

به طور کلی، تمام تلاش‌های فرهنگستان شاهنشاهی علوم ایران، مصروف نهادسازی و ایجاد ساختارها و بسترهای مدیریتی علم در ایران شد که از زمرۀ آن‌ها می‌توان به تدوین اساسنامه، تدوین آیین‌نامه‌های استخدامی، مالی و معاملاتی، آیین‌نامه‌های پژوهشی، بورس‌ها و جوایز، آیین‌نامه‌های گردهمائی‌ها، انتشارات و اطلاعات علمی، قواعد کمک به انجمن‌ها و ارتباط با نهادها و مراجع علمی و تدوین راهبردی‌های علمی آینده و چشم‌اندازهای آن اشاره کرد که در مجموع ۲۱ اجلاس همگانی فرهنگستان به تصویب رسید.

تأسیس فرهنگستان علوم ایران نشانۀ شکل‌گیری نگاهی متفاوت‌تر به علوم بود که قصد داشت با ظرفیت‌سازی‌های نوین و برنامه‌ریزی‌های دقیق علمی جایگاه کشور را تا سطح یک قدرت علمی و فنی در جهان ارتقا دهد. حکومت پهلوی در راه اجرای برنامه‌های نوسازی پُرشتاب کشور ضرورت وجود یک فرهنگستان علمی را به شدت احساس می‌کرد. 

هدف از تأسیس فرهنگستان علوم ایران، گسترش و تقویت پژوهش‌ها، فعالیت‌ها و نهاد‌های علمی در رشته‌های گوناگون بود. از همین‌رو، فرهنگستان با انگیزۀ ایجاد ارتباط و همکاری هرچه وسیع‌تر بین دانشمندان ایرانی با مراکز علمی و فنی جهان و نیز بزرگداشت خدمات علمی پژوهشگران و دانشمندان ایرانی تأسیس شد. 

در این کتاب تاریخچه فرهنگستان علوم، اساس‌نامه، ساختار سازمانی، خط مشی و جهت‌گیری فعالیت‌های علمی ، مصوبه‌ها و عملکرد، امور اداری و مالی و وضعیتش پس از انقلاب تشریح شده‌است.

 خواندن کتاب اسنادی از فرهنگستان علوم ایران را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 علاقه‌مندان به آشنایی با سازمان‌های ایران و تاریخچه فعالیت آنها را به خواندن این اثر دعوت می‌کنیم

بخشی از کتاب اسنادی از فرهنگستان علوم ایران

فرهنگستان شاهنشاهی علوم ایران: خط مشی پاره‌ای از فعالیت‌های آتی فرهنگستان علوم ایران توسط چهار کمیته به نام‌های زیر تعیین شده است:

۱- کمیته پژوهش‌ها، بورس‌ها و جوایز

۲- کمیته گردهمایی‌ها، انتشارات و اطلاعات علمی

۳- کمیته انجمن‌ها و ارتباط با مراجع علمی

۴- کمیته شناساندن اندیشه و شخصیت‌های علمی ایران

رئوس بخشی از هدف‌های کمیته‌های فوق به شرح زیر است:

کمیته پژوهش‌ها، بورس‌ها و جوایز: 

۱- کمک به پژوهشگران ارشد ـ فرهنگستان بدون تشریفات زائد به پژوهشگران ارشد کمک می‌نماید تا به نحو مطلب بتوانند به تحقیقات خود ادامه بدهند.

کمک به فرد یا گروه پژوهشگر، برای صرف در امور غیرمستمر پژوهشی داده می‌شود.

دانشمندانی مشمول این کمک می‌شوند که قدرت خود را در انجام پژوهش مستقل و مستمر نشان داده باشند.

۲- بورس مطالعاتی ـ این بورس به پیشنهاد کمیته پژوهش‌ها، بورس‌ها و جوایز و با تصویب هیأت اجرایی فرهنگستان به منظور مطالعه و بازدیدهای علمی جهت طرح‌های مصوب فرهنگستان اعطاء می‌شود.

۳- بورس پژوهشی ـ این بورس به منظور پژوهش در زمینه‌های خاص که مورد نیاز کشور هستند و کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند اعطاء می‌شود. بورس مبادلات علمی بین فرهنگستان علوم ایران و سایر فرهنگستان‌ها در این رده قرار می‌گیرد. ...