کتاب الوحشیات

کتاب الوحشیات (عربی) اثری تالیف ابوتمام حبیب بن اوس طائی (درگذشته ۲۳۱ هـ . ق) است. این کتاب نسخه‌برگردان به قطع اصل نسخه خطی کتابخانه شخصی وحید ذوالفقاری، (کتابت ۵۵۰ هـ.ق) است.

مؤسسه پژوهشی میراث مكتوب این اثر را به کوشش محمـدرضا ابوئی مهریزی و وحید ذوالفقاری با پیشگفتاری از احمد مهدوی دامغانی و مقدمه عربی از محمدعلی آذرشب منتشر کرده است. 

مؤسسه پژوهشی میراث مكتوب در سال ۱۳۷۲ شمسی به قصد حمایت از كوشش‌های محققان و مصححان و احیا و انتشار مهمترین آثار مكتوب فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی با نام «دفتر نشر میراث مكتوب» و با كمک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تأسیس شد. پس از یک دهه فعالیت، مؤسسه نخست به «مركز نشر میراث مكتوب» و سپس در سال ۱۳۸۴ شمسی با دریافت مجوز چهار گروه پژوهشی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، به «مؤسسه پژوهشی میراث مكتوب» تغییر نام داد و علاوه بر كار نشر به كار پژوهشی نیز رو آورد.

فعالیت‌های موسسه میراث مکتوب بر تصحیح نسخه‌های خطی فارسی و عربی و تحقیق در متون، پژوهشهای متن شناسی، نسخه‌شناسی و فهرست‌نویسی، میراث‌های مشترک ایران و حوزه ایران فرهنگی، و تاریخ علم متمركز است.

میراث مكتوب آثار خود را در چند عنوان اصلی و بر اساس موضوع منتشر می كند. در حوزه متون كهن، منشورات مؤسسه به ۱۶ موضوع اصلی تقسیم می شود، از جمله زبان و ادبیات فارسی، علوم و معارف اسلامی، علوم و فنون، تاریخ و جغرافیا، متن‌شناسی، فهرست نسخه‌های خطی، نسخه‌برگردان، رسائل، ارج نامه‌ها، همایش ها و نكوداشت ها و ....

بخش اصلی این آثار به متون فارسی اختصاص دارد. بسیاری از این متون كه در سلسله­‌ای غیر از زبان و ادبیات فارسی نیز منتشر شده اند، به عنوان یک متن كهن فارسی نیز دارای اهمیت بسیارند.

جدای از این آثار، میراث مكتوب مجموعه‌ای با عنوان «كارنامه دانشوران اسلام و ایران» به چاپ می‌رساند. در این مجموعه متون كهن به قصد استفاده جوانان یا كسانی كه دانش استفاده از اصل متون كهن را ندارند، تلخیص، ساده‌نویسی و بازنویسی می شود

میراث مكتوب همچنین سه نشریه منتشر می‌كند:

«آینه میراث» كه دوفصلنامه است و هر شش ماه یكبار منتشر می شود و «ویژه کتابشناسی، نقد کتاب و اطلاع رسانی در حوزه متون» است. «گزارش میراث» كه فصلنامه است و به پژوهشهای «حوزه نقد و تصحیح متون نسخه شناسی و ایران شناسی» اختصاص دارد و میراث علمی ایران و اسلام که دوفصلنامه است و به «تاریخ علوم و فناوری دوره اسلامی» اختصاص دارد

افزون بر این، موسسه میراث مكتوب تا کنون نشست‌های نقد و بررسی متعددی درباره مباحث متن پژوهی و متون كهنِ منتشر شده در مؤسسه با حضور استادان و صاحب نظران برگزار كرده است. همچنین همایش‌هایی را در حوزه ‌های مختلف ادبی و فرهنگی و پژوهشی برگزار یا در برگزاری آنها مشارکت كرده است.

درباره کتاب الوحشیات

ابوتمام طائی(۲۳۱ ه) از شعرای برجسته روزگار خویش و هم از گردآورندگان بزرگ اشعار متقدم عرب خصوصا شعر حماسی است و با تدوین دو اثر کتاب الحماسه ( الحماسه الکبری) و الحماسه الصغری یا کتاب الوحشیات - که حاوی اشعار شعرایی غالبا ناشناخته و یا کمتر شناخته شده است- جایگاه بزرگی در فرهنگ اسلامی و ادب عربی دارد.

این نسخه قدیمی ترین و کم غلط ترین نسخه مخطوطه الوحشیات است که حدود هشتاد و نه سال پیش از مخطوطه مورخ ۶۳۷ هـ کتابت شده که اساس تصحیح مرحوم علامه میمنی و استاد محمود محمد شاکر قرار گرفته است.

گفتنی است نسخه ای که از سوی این مرکز به صورت عکسی منتشر شده نسخه ملکی آقای دکتر وحید ذوالفقاری است که به تازگی به کتابخانه آیه الله مرعشی واگذار شده است. این نسخه چاپ عکسی کتاب الوحشیات علاوه بر مقدمه شامل پیوست هایی در پایان نسخه است که از آن جمله می توان به فهرست ابیاتی که نسخه یزد اضافه بر چاپ قاهره دارد، و فهرست ابیاتی که چاپ قاهره اضافه بر نسخه یزد دارد و ... اشاره کرد.

کتاب الوحشیات را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن کتاب الوحشیات را به تمام دانشجویان و پژوهشگران شعر و ادبیات عرب پیشنهاد می‌کنیم.