کتاب ضیاء الشهاب

ضیاء الشّهاب شرح فارسی شهاب الأخبار قاضیِ قُضاعی (در گذشتۀ ۴۵۴ هـ . ق) از شارحی ناشناخته (احتمالاً از سدۀ هفتم هجری) است که با تصحیح و تحقیق جویا جهانبخش، حسن عاطفی، عباس بهنیا در نشر میراث مکتوب به چاپ رسیده است.این اثر برگزیدۀ پانزدهمین دورۀ همایش حامیان نسخ خطی (۱۳۹۵ ) بوده است.

مؤسسه پژوهشی میراث مكتوب در سال ۱۳۷۲ ش به قصد حمایت از كوشش‌های محققان و مصححان و احیا و انتشار مهمترین آثار مكتوب فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی با نام «دفتر نشر میراث مكتوب» و با كمك وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تأسیس شد. پس از یک دهه فعالیت، مؤسسه نخست به «مركز نشر میراث مكتوب» و سپس در سال ۱۳۸۴ ش با دریافت مجوز چهار گروه پژوهشی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، به «مؤسسه پژوهشی میراث مكتوب» تغییر نام داد و علاوه بر كار نشر به كار پژوهشی نیز رو آورد.

فعالیت‌های موسسه میراث مکتوب بر تصحیح نسخه‌های خطی فارسی و عربی و تحقیق در متون، پژوهشهای متن شناسی، نسخه‌شناسی و فهرست‌نویسی، میراث‌های مشترک ایران و حوزة ایران فرهنگی، و تاریخ علم متمركز است.

میراث مكتوب آثار خود را در چند عنوان اصلی و بر اساس موضوع منتشر می كند. در حوزه متون كهن، منشورات مؤسسه به ۱۶ موضوع اصلی تقسیم می شود، از جمله زبان و ادبیات فارسی، علوم و معارف اسلامی، علوم و فنون، تاریخ و جغرافیا، متن‌شناسی، فهرست نسخه‌های خطی، نسخه‌برگردان، رسائل، ارج نامه‌ها، همایش ها و نكوداشت ها و ....

بخش اصلی این آثار به متون فارسی اختصاص دارد. بسیاری از این متون كه در سلسله­ ای غیر از زبان و ادبیات فارسی نیز منتشر شده اند، به عنوان یك متن كهن فارسی نیز دارای اهمیت بسیارند.

جدای از این آثار ، میراث مكتوب مجموعه‌ای با عنوان «كارنامۀ دانشوران اسلام و ایران» به چاپ می‌رساند. در این مجموعه متون كهن به قصد استفادۀ جوانان یا كسانی كه دانش استفاده از اصل متون كهن را ندارند، تلخیص، ساده‌نویسی و بازنویسی می شود

میراث مكتوب همچنین سه نشریه منتشر می‌كند:

«آینه میراث» كه دوفصلنامه است و هر شش ماه یكبار منتشر می شود و «ویژه کتابشناسی، نقد کتاب و اطلاع رسانی در حوزۀ متون» است. «گزارش میراث» كه فصلنامه است و به پژوهشهای «حوزۀ نقد و تصحیح متون نسخه شناسی و ایران شناسی» اختصاص دارد و میراث علمی ایران و اسلام که دوفصلنامه است و به «تاریخ علوم و فناوری دورۀ اسلامی» اختصاص دارد

افزون بر این، موسسه میراث مكتوب تا کنون نشست‌های نقد و بررسی متعددی دربارۀ مباحث متن پژوهی و متون كهنِ منتشر شده در مؤسسه با حضور استادان و صاحب نظران برگزار كرده است. همچنین همایش‌هایی را در حوزه ‌های مختلف ادبی و فرهنگی و پژوهشی برگزار یا در برگزاری آنها مشارکت كرده است.

درباره ضیاء الشهاب

این اثر شرحی است بر کتاب شهاب الأخبار اثر قاضی قضاعی که احتمالاً در حدود سده هفتم به نگارش درآمده است. متأسفانه نام شارح آن بر ما پوشیده است اما می‌توان گفت او از دانشمندان اهل تسنّن بوده در حدیث‌پژوهی و حدیث‌شناسی دستی داشته و شرح او برتریهای آشکارِ فنّی بر سه ترجمه و شرح پارسی دیگرِ شهاب که تاکنون انتشار یافته دارد.

ضیاء الشّهاب همچنین از جهت برخورداری از پاره‌ای واژگان و ساختارهای دستوری کهن و گاه نادر، واجد اهمیّت است. تصحیح این شرح بر پایه یگانه دستنوشت شناخته آن که متعلّق به آقایان حسن عاطفی و عبّاس بهنیا است به اهتمام مشترک مصحّحان (بهنیا، جهانبخش، عاطفی) صورت پذیرفته است.

 خواندن کتاب ضیاء الشهاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

 متخصصان علوم حدیث مخاطبان این کتاب‌اند.