کتاب خاندان کبریت ساز توکلی

کتاب خاندان کبریت‌ساز توکلی – کارآفرینان بزرگ آذربایجان نوشته ایوب نیکنام لاله و با ویراستاری نازنین رباب حبیبی لاله، توسط نشر سنجاق منتشر شده است. این اثر به بررسی تاریخچه و نقش‌آفرینی یکی از خانواده‌های تأثیرگذار در صنعت و تجارت ایران، به‌ویژه در حوزه کبریت‌سازی و صنایع نوین آذربایجان، می‌پردازد. نویسنده با تکیه‌بر اسناد تاریخی، روایت‌های خانوادگی و تحقیقات میدانی، سرگذشت خاندان توکلی را از ریشه‌های آن‌ها در قفقاز و ایروان تا مهاجرت به تبریز و تأسیس نخستین کارخانه کبریت ایرانی دنبال کرده است. ساختار کتاب شامل سیزده فصل است که هرکدام به بخشی از تاریخ، فعالیت‌های صنعتی، اجتماعی و فرهنگی این خاندان اختصاص یافته‌اند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب خاندان کبریت ساز توکلی

کتاب خاندان کبریت‌ساز توکلی نوشته ایوب نیکنام لاله، با رویکردی پژوهشی و مستند، به بررسی تاریخچه یک خاندان کارآفرین در آذربایجان می‌پردازد که نقش مهمی در شکل‌گیری صنعت کبریت‌سازی و توسعه صنایع دیگر در ایران داشته‌اند. این کتاب با تکیه‌بر اسناد، روایت‌های شفاهی و تحقیقات میدانی، سیر تاریخی این خانواده را از دوران حضورشان در ایروان و قفقاز تا مهاجرت به تبریز و فعالیت‌های صنعتی و اجتماعی‌شان دنبال می‌کند. ساختار کتاب به گونه‌ای است که علاوه‌بر شرح زندگی و فعالیت‌های اعضای مختلف خاندان توکلی، به زمینه‌های تاریخی، اجتماعی و اقتصادی منطقه نیز پرداخته است. فصل‌های کتاب موضوعاتی چون مهاجرت، نقش در صنعت و تجارت، مشارکت در تحولات اجتماعی و حتی ورزش و امور خیریه را پوشش داده‌اند. نویسنده تلاش کرده است با گردآوری اسناد و مصاحبه با بازماندگان، تصویری جامع و چندوجهی از این خاندان و تأثیر آن‌ها بر تاریخ معاصر تبریز و ایران ارائه دهد.

خلاصه کتاب خاندان کبریت ساز توکلی

کتاب خاندان کبریت‌ساز توکلی با تمرکز بر سیر تاریخی و اجتماعی یک خانواده کارآفرین، روایت خود را از دوران حضور اجداد این خاندان در ایروان و قفقاز آغاز کرده است. نویسنده ابتدا به زمینه‌های تاریخی منطقه قفقاز، نقش خانات و تحولات سیاسی و اجتماعی آن دوران می‌پردازد و سپس به مهاجرت مسلمانان، به‌ویژه خاندان ایروانی‌اصل (جد خاندان توکلی) به تبریز اشاره می‌کند. بخش‌های ابتدایی کتاب به معرفی اجداد و بزرگان این خانواده، املاک و فعالیت‌های آن‌ها در ایروان و سپس تبریز اختصاص یافته است. در ادامه، کتاب به شرح تأسیس نخستین کارگاه و کارخانه کبریت‌سازی ایرانی توسط حاج‌آقا توکلی و فرزندانش می‌پردازد و نقش آن‌ها را در توسعه صنعت کبریت و دیگر صنایع نوین در تبریز و ایران بررسی می‌کند. نویسنده با استفاده از اسناد، نامه‌ها و روایت‌های خانوادگی، چالش‌ها و موفقیت‌های این خانواده را در مسیر صنعتی‌شدن، مواجهه با قوانین انحصار، مصادره اموال و بازپس‌گیری کارخانه‌ها بازگو کرده است. علاوه‌بر فعالیت‌های صنعتی، کتاب به مشارکت خاندان توکلی در امور اجتماعی، خیریه، ورزش و حتی تأسیس باشگاه‌های ورزشی و بیمارستان‌ها نیز پرداخته است. در فصل‌های پایانی، اسناد و تصاویر مرتبط با این خاندان و نقش آن‌ها در تحولات اجتماعی و اقتصادی تبریز ارائه شده است. دغدغه اصلی کتاب، ثبت و بازخوانی نقش یک خانواده در تاریخ معاصر ایران و انتقال تجربه‌های آن‌ها به نسل‌های جدید است.

چرا باید کتاب خاندان کبریت ساز توکلی را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی مستند و پژوهشی، فرصتی کم‌نظیر برای آشنایی با تاریخ صنعت و کارآفرینی در ایران، به‌ویژه در منطقه آذربایجان، فراهم کرده است. خواننده با مطالعه این اثر، نه‌تنها با فرازونشیب‌های یک خانواده کارآفرین آشنا می‌شود، بلکه تصویری از تحولات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی یک شهر و کشور را نیز به‌دست می‌آورد. کتاب به‌واسطه استفاده از اسناد، روایت‌های خانوادگی و تحقیقات میدانی، اطلاعاتی دقیق و جزئی درباره روند شکل‌گیری صنایع نوین، چالش‌های قانونی و اجتماعی و نقش خانواده‌ها در توسعه اقتصادی ارائه می‌دهد. همچنین، پرداختن به موضوعاتی چون مهاجرت، انحصار صنعتی، مشارکت در امور خیریه و ورزش، این اثر را به منبعی ارزشمند برای علاقه‌مندان به تاریخ اجتماعی و اقتصادی ایران تبدیل کرده است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به علاقه‌مندان تاریخ معاصر ایران، پژوهشگران حوزه صنعت و کارآفرینی، دانشجویان رشته‌های تاریخ و علوم اجتماعی و کسانی که به دنبال شناخت نقش خانواده‌ها در توسعه اقتصادی و اجتماعی هستند، پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که دغدغه مهاجرت، هویت و تحولات شهری دارند، این اثر می‌تواند جذاب و آموزنده باشد.