کتاب نقش و جایگاه حدیث و محدثان در حوزه علمیه قم تا پایان قرن چهارم ه. ق.

کتاب نقش و جایگاه حدیث و محدثان در حوزه علمیه قم تا پایان قرن چهارم ه. ق. نوشته‌ی اکرم همتیان، پژوهشی تاریخی درباره‌ی جایگاه حدیث و نقش محدثان در شکل‌گیری و رشد حوزه‌ی علمیه‌ی قم در چهار قرن نخست هجری است. این اثر با رویکردی تحلیلی، به بررسی پیشینه‌ی تاریخی شهر قم، مهاجرت خاندان‌های مهم به این شهر، معرفی محدثان برجسته و آثار حدیثی آنان می‌پردازد. نویسنده تلاش کرده است با استفاده از منابع تاریخی و رجالی، تصویری جامع از فعالیت‌های حدیثی و علمی در قم ارائه دهد و نقش این شهر را در گسترش علوم اسلامی و حدیث شیعه برجسته سازد. نشر یافته آن را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب نقش و جایگاه حدیث و محدثان در حوزه علمیه قم تا پایان قرن چهارم ه. ق.

کتاب نقش و جایگاه حدیث و محدثان در حوزه علمیه قم تا پایان قرن چهارم ه. ق. به قلم اکرم همتیان، اثری پژوهشی در حوزه‌ی تاریخ تشیع و علوم حدیث است. این کتاب به بررسی روند شکل‌گیری و توسعه‌ی حوزه‌ی علمیه قم از منظر حدیث و محدثان می‌پردازد و نقش این شهر را به‌عنوان یکی از نخستین مراکز علمی و مذهبی شیعه در ایران تحلیل می‌کند. ساختار کتاب در چهار فصل تنظیم شده است: فصل نخست به کلیاتی درباره‌ی پیشینه‌ی تاریخی و جغرافیایی قم اختصاص دارد؛ فصل دوم به معرفی خاندان‌های مهم و زندگی‌نامه‌ی محدثان قم در قرون دوم تا چهارم هجری می‌پردازد؛ فصل سوم گزارشی از فعالیت‌های حدیثی و سبک و سیره‌ی محدثان این شهر ارائه می‌دهد؛ و فصل چهارم به آثار و تألیفات حدیثی دانشمندان قم تا پایان قرن چهارم می‌پردازد. نویسنده با استناد به منابع تاریخی، رجالی و حدیثی، تلاش کرده است جایگاه قم را در شبکه‌ی علمی جهان اسلام و ارتباط آن با دیگر مراکز علمی مانند کوفه و بغداد نشان دهد. این کتاب نه‌تنها به معرفی افراد و آثار می‌پردازد، بلکه به زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی و مذهبی رشد حدیث در قم نیز توجه دارد و نقش خاندان اشعری و دیگر مهاجران را در این فرایند بررسی می‌کند.

خلاصه کتاب نقش و جایگاه حدیث و محدثان در حوزه علمیه قم تا پایان قرن چهارم ه. ق.

کتاب نقش و جایگاه حدیث و محدثان در حوزه علمیه قم تا پایان قرن چهارم ه. ق. اثری پژوهشی است که با نگاهی تاریخی، به بررسی عوامل مؤثر در رشد حدیث و محدثان در شهر قم می‌پردازد. نویسنده ابتدا وضعیت جغرافیایی و تاریخی قم را شرح داده و به دلایل شکل‌گیری این شهر به‌عنوان یکی از نخستین پایگاه‌های شیعه در ایران اشاره کرده است. حضور بارگاه حضرت معصومه، ارتباط با حوزه‌های علمی مجاور و مهاجرت خاندان‌های اشعری از جمله عواملی هستند که در این روند نقش داشته‌اند. در ادامه، کتاب به معرفی خاندان‌های مهم قم، به‌ویژه خاندان اشعری، و چگونگی مهاجرت آنان از کوفه به قم می‌پردازد. شرح مختصری از زندگی‌نامه‌ی محدثان برجسته‌ی قم در قرون دوم تا چهارم هجری ارائه شده و نقش آنان در نقل و تدوین احادیث شیعه بررسی شده است. نویسنده با استناد به منابع رجالی و تاریخی، فهرستی از محدثان و راویان قم را در طبقات مختلف اصحاب ائمه شیعه (از امام باقر تا امام حسن عسکری) ارائه داده و جایگاه هریک را در سنت حدیثی شیعه تحلیل کرده است. در فصل سوم، گزارشی از فعالیت‌های حدیثی محدثان قم و سبک و سیره‌ی آنان آمده است. ارتباط مستقیم و غیرمستقیم این محدثان با ائمه، نقش آنان در جمع‌آوری و نقد احادیث و تعامل با دیگر مراکز علمی شیعه از جمله موضوعات این بخش است. نویسنده به ویژگی‌های روش‌شناسی محدثان قم، دقت و نکته‌سنجی آنان در نقل حدیث و تأثیر این ویژگی‌ها بر اعتبار آثار حدیثی اشاره کرده است. فصل پایانی کتاب به آثار و تألیفات حدیثی دانشمندان قم تا پایان قرن چهارم هجری اختصاص دارد. در این بخش، فهرستی از آثار مکتوب و موجود محدثان برجسته قم ارائه شده و نقش این آثار در انتقال و گسترش معارف حدیثی شیعه بررسی شده است. نویسنده نشان داده است که قم، به‌واسطه‌ی تلاش محدثان و دانشمندانش، به یکی از مراکز مهم تولید و نشر حدیث در جهان اسلام تبدیل شده است.

چرا باید کتاب نقش و جایگاه حدیث و محدثان در حوزه علمیه قم تا پایان قرن چهارم ه. ق. را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی مستند و تحلیلی، تصویری روشن از نقش قم در تاریخ حدیث و علوم اسلامی ارائه می‌دهد. یکی از ویژگی‌های شاخص آن، پرداختن به زندگی و آثار محدثان کمتر شناخته‌شده و بررسی زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی رشد حدیث در قم است. اثر حاضر با دسته‌بندی دقیق محدثان و آثارشان، امکان شناخت بهتر شبکه‌ی علمی شیعه در قرون نخستین را فراهم می‌کند و به علاقه‌مندان تاریخ تشیع و مطالعات حدیثی، اطلاعاتی تازه و کاربردی ارائه می‌دهد. همچنین، توجه به ارتباط حوزه‌ی قم با دیگر مراکز علمی و بررسی نقش خاندان‌های مهاجر، ابعاد جدیدی از تاریخ علمی و مذهبی ایران را آشکار می‌سازد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران تاریخ تشیع، دانشجویان و علاقه‌مندان علوم حدیث، تاریخ اسلام و مطالعات حوزه‌های علمیه پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که به دنبال شناخت ریشه‌های علمی و فرهنگی قم و نقش آن در گسترش حدیث شیعه هستند، این اثر مفید خواهد بود.