کتاب تحلیل وضعیت جنون از حیث مسائل شکلی و دادرسی

کتاب تحلیل وضعیت جنون از حیث مسائل شکلی و دادرسی نوشته‌ی احسان یاراحمدی، اثری تخصصی در حوزه‌ی حقوق جزا و آیین دادرسی کیفری ایران است که انتشارات فروغ سیمرغ آن را منتشر کرده است. این کتاب به بررسی دقیق و نظام‌مند تأثیر جنون بر فرایند دادرسی کیفری می‌پردازد و تلاش می‌کند با رویکردی تحلیلی، جایگاه و نقش جنون را در مراحل مختلف رسیدگی به دعاوی کیفری از منظر قوانین شکلی و دادرسی روشن کند. نویسنده با بهره‌گیری از منابع حقوقی، فقهی و روان‌پزشکی، ضمن تبیین مفاهیم پایه‌ای مانند جنون، اختلالات روانی و مسئولیت کیفری، به بررسی نقاط ضعف و خلأهای موجود در نظام حقوقی ایران در این زمینه می‌پردازد. ساختار کتاب به گونه‌ای طراحی شده که خواننده را از مبانی نظری و تاریخی تا تحلیل مقررات و ارائه‌ی پیشنهادات پژوهشی همراهی می‌کند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب تحلیل وضعیت جنون از حیث مسائل شکلی و دادرسی

تحلیل وضعیت جنون از حیث مسائل شکلی و دادرسی اثری پژوهشی و تحلیلی است که به موضوع جنون در فرآیند دادرسی کیفری ایران می‌پردازد. احسان یاراحمدی در این کتاب، جنون را به عنوان یکی از عوامل رافع مسئولیت کیفری بررسی کرده و تأثیر آن را در مراحل مختلف دادرسی کیفری، از ارتکاب جرم تا اجرای حکم، تحلیل کرده است. کتاب با نگاهی به پیشینه‌ی تاریخی و فقهی جنون، تفاوت‌های آن با سایر اختلالات روانی و مفاهیم مشابه را روشن می‌کند و سپس به سراغ قوانین ماهوی و شکلی مرتبط با این موضوع می‌رود. ساختار کتاب شامل فصل‌هایی درباره‌ی مبانی نظری، تحلیل مقررات قانونی، بررسی اقدامات تأمینی و حمایتی و در نهایت نتیجه‌گیری و ارائه‌ی پیشنهادات است. نویسنده با استناد به مواد قانونی، رویه‌های قضایی و پژوهش‌های پیشین، تلاش کرده است تا نقاط ضعف و خلأهای موجود در قوانین و رویه‌های دادرسی ایران را در مواجهه با متهمان مجنون شناسایی و تحلیل کند. این کتاب برای دانشجویان، پژوهشگران و فعالان حوزه‌ی حقوق کیفری و روان‌پزشکی قانونی، منبعی قابل توجه به شمار می‌آید.

خلاصه کتاب تحلیل وضعیت جنون از حیث مسائل شکلی و دادرسی

پیام اصلی کتاب تحلیل وضعیت جنون از حیث مسائل شکلی و دادرسی، بررسی تأثیر جنون بر مسئولیت کیفری و روند دادرسی در نظام حقوقی ایران است. نویسنده ابتدا با تعریف جنون و تمایز آن از سایر اختلالات روانی، به اهمیت این موضوع در حقوق جزا اشاره کرده است. سپس، سه مرحله‌ی اصلی که جنون می‌تواند در آن‌ها بر فرآیند دادرسی تأثیر بگذارد را معرفی می‌کند: جنون در زمان ارتکاب جرم، جنون در طول تحقیقات و محاکمه تا پیش از صدور حکم قطعی، و جنون پس از صدور حکم قطعی. در مرحله‌ی نخست، اگر فرد هنگام ارتکاب جرم مجنون باشد، مسئولیت کیفری از او سلب می‌شود و قرار موقوفی تعقیب صادر خواهد شد. در مرحله‌ی دوم، اگر جنون پس از ارتکاب جرم و پیش از صدور حکم قطعی عارض شود، محاکمه تا زمان بهبودی متوقف می‌ماند تا متهم بتواند از خود دفاع کند. در مرحله‌ی سوم، اگر محکوم‌علیه پس از صدور حکم قطعی دچار جنون شود، اجرای مجازات‌های تعزیری تا زمان بهبودی به تعویق می‌افتد، اما در جرایم مستوجب حد، قصاص و دیه، جنون مانع اجرای حکم نیست. کتاب همچنین به بررسی اقدامات تأمینی و حمایتی برای بیماران روانی خطرناک، نقش پزشکی قانونی در تشخیص جنون، و تفاوت‌های میان جنون دائمی و ادواری می‌پردازد. نویسنده با تحلیل مواد قانونی و رویه‌های قضایی، به خلأهای موجود در قوانین و ضرورت بازنگری در مقررات اشاره کرده است. در پایان، پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت حقوقی و دادرسی متهمان مجنون ارائه شده است.

چرا باید کتاب تحلیل وضعیت جنون از حیث مسائل شکلی و دادرسی را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و نظام‌مند، موضوعی را بررسی می‌کند که در نظام حقوقی ایران کمتر به آن پرداخته شده است. تحلیل وضعیت جنون از حیث مسائل شکلی و دادرسی، نه‌تنها به تبیین مفاهیم پایه‌ای و تمایز جنون از سایر اختلالات روانی می‌پردازد، بلکه با بررسی دقیق مواد قانونی و رویه‌های قضایی، نقاط ضعف و خلأهای موجود در برخورد با متهمان مجنون را شناسایی می‌کند. خواننده با مطالعه‌ی این اثر، با روندهای قانونی، چالش‌های عملی و دیدگاه‌های فقهی و روان‌پزشکی پیرامون مسئولیت کیفری افراد مبتلا به جنون آشنا می‌شود. این کتاب به‌ویژه برای کسانی که به دنبال درک عمیق‌تر از تعامل میان حقوق کیفری و روان‌پزشکی قانونی هستند، ارزشمند است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه‌ی این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران حقوق جزا، وکلا، قضات، روان‌پزشکان قانونی و افرادی که با مسائل دادرسی کیفری و مسئولیت کیفری بیماران روانی سر و کار دارند پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که دغدغه‌ی عدالت کیفری و حمایت از حقوق متهمان آسیب‌پذیر را دارند، مفید است.

بخشی از کتاب تحلیل وضعیت جنون از حیث مسائل شکلی و دادرسی

در تعریف قانونی، جنون نوعی اختلال روانی است به نحوی که مرتکب را فاقد اراده یا قوه تمییز نموده و در نتیجه مسئولیت کیفری را از او سلب می‌نماید. چنانچه مرتکب حین ارتکاب جرم عاقل باشد، ولی پس از آن و در هنگام پاسخ‌گویی به اتهام دچار جنون شود یا پس از رسیدگی و صدور حکم قطعی مجنون گردد، آثار و احکام متفاوتی بر وضعیت او حاکم است. تأثیر جنون بر فرآیند دادرسی و امکان تعقیب او در سه مقطع زمانی مختلف قابل بررسی است. این سه مرحله عبارتند از: جنون حین ارتکاب جرم، جنون در زمان انجام تحقیقات مقدماتی و محاکمه تا قبل از صدور حکم قطعی، جنون در زمان اجرای مجازات و پس از صدور حکم قطعی. اولین مرحله جنون حین ارتکاب جرم می‌باشد. ملاک رفع مسئولیت کیفری از مرتکب، بودن او در زمان ارتکاب جرم است و به همین جهت ماده ۱۴۹ قانون مجازات مصوب ۱۳۹۲ مقرر نموده است: «هرگاه مرتکب در زمان ارتکاب جرم دچار اختلال روانی بوده به نحوی که فاقد اراده یا قوه تمییز باشد، مجنون محسوب می‌شود و مسئولیت کیفری ندارد.» نتیجه منطقی حکم مذکور این است که در مورد مجنون سیاسی نیز که گاه دچار جنون می‌شود و گاه در حال سلامت عقل به سر می‌برد، ارتکاب جرم در دوره‌ی جنون رافع مسئولیت کیفری است و چنانچه در روزهای برخورداری از سلامتی مرتکب جرم شود، مسئول می‌باشد. کسی که در این مرحله مجنون باشد، قابل تعقیب کیفری نیست و بازپرس در مورد او قرار موقوفی تعقیب صادر خواهد نمود.