کتاب استعمارزدایی از ذهن

کتاب الکترونیکی «استعمارزدایی از ذهن: رهنمودی بر نظریه و کاربست استعمارزدا» نوشتهٔ «سندیو هیرا» و ترجمهٔ «ابراهیم محسنی آهویی» را نشر دانشگاه تهران منتشر کرده است. این اثر با پیشگفتاری از سعیدرضا عاملی، استاد ارتباطات، همراه است و به بررسی ابعاد نظری و عملی استعمارزدایی در حوزه‌های مختلف علوم انسانی و اجتماعی می‌پردازد. کتاب به‌ویژه بر استعمار ذهن و سازوکارهای آن تمرکز دارد و تلاش می‌کند راهکارهایی برای رهایی از سلطهٔ فکری و فرهنگی ارائه دهد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب استعمارزدایی از ذهن

«استعمارزدایی از ذهن» اثری پژوهشی و تحلیلی در حوزهٔ ناداستان و علوم انسانی است که به بررسی ریشه‌ها، اشکال و پیامدهای استعمار در جهان معاصر می‌پردازد. «سندیو هیرا» در این کتاب، با نگاهی انتقادی به تاریخ استعمار و پسااستعمار، سه مرحلهٔ اصلی استعمار را معرفی می‌کند: استعمار جغرافیایی، استعمار فرهنگی و استعمار مجازی. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که هر فصل به یکی از ابعاد نظری یا کاربردی استعمارزدایی اختصاص یافته و موضوعاتی چون بردگی فکری، دستکاری معرفت، استعمار در علوم طبیعی و اجتماعی، و نقد روایت‌های غالب غربی را در بر می‌گیرد. نویسنده با تکیه‌بر تجربه‌های شخصی و تحلیل‌های تاریخی، تلاش کرده است تا استعمار را نه‌تنها به‌عنوان یک پدیدهٔ سیاسی و اقتصادی، بلکه به‌عنوان فرایندی عمیق در ذهن و فرهنگ جوامع بررسی کند. این کتاب با رویکردی میان‌رشته‌ای، مرزهای علوم انسانی، تاریخ، فلسفه، اقتصاد و سیاست را درمی‌نوردد و مخاطب را به بازاندیشی در مفاهیم رایج وادار می‌کند.

خلاصه کتاب استعمارزدایی از ذهن

کتاب «استعمارزدایی از ذهن» با طرح این پرسش آغاز می‌شود که استعمار چگونه فراتر از تصرف سرزمین‌ها، ذهن و فرهنگ ملت‌ها را نیز تحت سلطه قرار داده است. نویسنده، ابتدا تاریخچه‌ای از استعمار جغرافیایی ارائه می‌دهد و نشان می‌دهد که چگونه قدرت‌های استعماری با تصاحب سرزمین‌ها، ساختارهای اجتماعی و فرهنگی جوامع را دگرگون کردند. سپس به مرحلهٔ استعمار فرهنگی می‌پردازد؛ جایی که سلطه از طریق زبان، آموزش، دین و رسانه‌ها اعمال می‌شود و هویت ملت‌ها را دستخوش تغییر می‌کند. در ادامه، «سندیو هیرا» مفهوم استعمار ذهن را مطرح می‌کند و سازوکارهای آن را با جزئیات شرح می‌دهد. او نشان می‌دهد که چگونه استعمارگران با تولید و نشر اکاذیب، تفرقه‌افکنی، تحریف تاریخ، و ترویج خودتحقیری، ذهنیت جوامع مستعمره را شکل داده‌اند. نویسنده به نقش علم و معرفت‌شناسی اروپامحور در تثبیت سلطهٔ فکری اشاره می‌کند و نقدی جدی بر روایت‌های علمی و تاریخی غربی وارد می‌کند. کتاب در فصل‌های بعدی به استعمارزدایی از حوزه‌های مختلف می‌پردازد: از ریاضیات و علوم طبیعی گرفته تا تاریخ، اقتصاد، جامعه‌شناسی، فرهنگ و سیاست. در هر بخش، نویسنده تلاش می‌کند نشان دهد که چگونه می‌توان با بازنگری در مفاهیم و روش‌ها، سلطهٔ استعمار را به چالش کشید و راه‌هایی برای رهایی ذهنی و اجتماعی یافت. در پایان، ایدهٔ تمدن نوین جهانی و امکان تحقق جهانی عادلانه‌تر مطرح می‌شود، اما نویسنده تأکید می‌کند که استعمارزدایی بدون جایگزین معنوی و اخلاقی، به‌تنهایی کافی نیست و ممکن است به اشکال جدیدی از سلطه بینجامد.

چرا باید کتاب استعمارزدایی از ذهن را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی انتقادی و تحلیلی، به یکی از مهم‌ترین مسائل جهان معاصر یعنی سلطهٔ فکری و فرهنگی می‌پردازد و نشان می‌دهد که استعمار تنها به تصرف سرزمین‌ها محدود نمی‌شود، بلکه ذهن و هویت ملت‌ها را نیز هدف قرار می‌دهد. «استعمارزدایی از ذهن» با بررسی نمونه‌های تاریخی و معاصر، ابزارها و سازوکارهای استعمار را آشکار می‌کند و مخاطب را به بازاندیشی در مفاهیم رایج وادار می‌سازد. مطالعهٔ این اثر فرصتی است برای شناخت عمیق‌تر ریشه‌های نابرابری و سلطه، و همچنین جست‌وجوی راه‌هایی برای رهایی از آن در عرصه‌های فردی و جمعی.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به علوم انسانی، مطالعات فرهنگی، تاریخ، فلسفه و جامعه‌شناسی مناسب است. همچنین برای کسانی که دغدغهٔ نقد سلطه، هویت فرهنگی و استعمار فکری دارند و به‌دنبال درک عمیق‌تری از سازوکارهای سلطه در جهان امروز هستند، مطالعهٔ این اثر توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب استعمارزدایی از ذهن

«این مثال را در نظر بگیرید: «سرخپوست بومی آمریکاء هندی نامیده می‌شود». این جمله از نظر استعمارزد گی یکایکک اصطلاحات و دلالت‌های صریح و ضمنی جمله، به‌نحو حادی سر کویگرانهه انسان‌زدایی شده و ستمگرانه است. اجازه دهید آن را رم گشایی کنیم: ۱- سر شیویست ۸ نامیدن ملل متعدد با تمدن‌ها و فرهنگ‌های غنی متنوع ابزاری استعماری برای «سات‌ژدایی # انسان‌ها و «فرودست / نمایاندن ایشان شبیه به یکک «گونة» حیات است؛ ۲- «بوم ی اصطلاح نژادپرستانة رسوب کرده و تثیت‌شده حاصل از استعمار گری ارویایی ایک که بر سیاست‌های «دبگری‌ساز ی # «جداساز ی و سجدها «#نسان‌زدایی) ملل فرهنگ‌های مختلف ساکن در جهان غیرغربی استوار است؛ ۳- «آمریکا» نامی جعلی و برآمده از نام امریگوء یکی از متجاوزان اسپانیایی پس از تجاوز به قارهٔ ابا یالا (نام واقعی قارة آمریکا) و نسل کشی ساکنان آن در این قاره است؛ ۴- «هندی / که امروزه به‌شکلی غیرمسئله‌مند به ملل مالک واقعی آن قاره اطلاق می‌شود نامی بی‌ربط و حاصل سوءتفاهم نامعقول حویربری به نام کریستف کلمب (کلمبوس ) است و کاربرد ان برای اشاره به این ملل، مطلقاً صحیح نیست؛ ۵- سامید[ن ] / همان‌طور که لوئی آلتوسر (۱۹۱۸-۱۹۹۰) نشان می‌دهد، ابزار مهمی برای تابع‌سازی سوژه‌هاست؟»