کتاب پویایی نظام شهری ایران

کتاب پویائی نظام شهری ایران نوشته اصغر نظریان که توسط نشر مبتکران منتشر شده، اثری تخصصی در حوزه‌ی جغرافیای شهری و مطالعات نظام شهری ایران است. این کتاب با رویکردی تحلیلی، به بررسی روندهای تاریخی، اجتماعی، اقتصادی و فضایی شهرنشینی در ایران پرداخته و تحولات نظام شهری کشور را از دوران باستان تا دوره‌ی معاصر دنبال کرده است کتاب پویائی نظام شهری ایران برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری منبعی جامع به‌ شمار می‌آید. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب پویائی نظام شهری ایران

کتاب پویائی نظام شهری ایران با تمرکز بر جغرافیای شهری ایران، به‌عنوان یک اثر دانشگاهی و پژوهشی، ساختار نظام شهری کشور را در بستر تاریخی و تحولات معاصر بررسی کرده است. اصغر نظریان در این کتاب با تقسیم‌بندی کتاب به ۹ فصل، ابتدا به ریشه‌های تاریخی شهرنشینی و نظریه‌های شکل‌گیری شهرها می‌پردازد و سپس تحولات شهرنشینی را از دوران باستان، دوره‌ی اسلامی، صفویه، قاجار، پهلوی و پس از انقلاب اسلامی دنبال می‌کند. 

ساختار کتاب حاضر به‌گونه‌ای است که ابتدا مفاهیم و تعاریف پایه‌ای شهر و شهرنشینی را شرح می‌دهد و سپس با تحلیل داده‌های آماری، نقشه‌ها و جداول، به بررسی شبکه‌ی شهری، سلسله‌مراتب شهرها، سیاست‌های توسعه‌ی ملی و چالش‌های نظام شهری ایران می‌پردازد. این اثر نوشته‌ی اصغر نظریان با بهره‌گیری از منابع تاریخی، سرشماری‌های جمعیتی و مطالعات میدانی، تصویری جامع از فرازونشیب‌های شهرنشینی و پویایی فضایی شهرهای ایران ارائه داده است. کتاب برای دانشجویان رشته‌های جغرافیا، برنامه‌ریزی شهری و علاقه‌مندان به تحولات شهری ایران قابل‌استفاده است و به‌عنوان یک منبع مرجع در مطالعات شهری شناخته می‌شود.

خلاصه کتاب پویائی نظام شهری ایران

کتاب پویائی نظام شهری ایران با بررسی روند تاریخی شهرنشینی، نشان می‌دهد که شهرها چگونه از مراکز ابتدایی تجمع انسانی به نظام‌های پیچیده‌ی اجتماعی، اقتصادی و فضایی تبدیل شده‌اند. کتاب با مرور نظریه‌های مختلف درباره‌ی پیدایش شهرها، نقش عوامل طبیعی، مازاد اقتصادی، دولت و تحولات اجتماعی را در شکل‌گیری شهرها تحلیل کرده است؛ سپس به بررسی شهرنشینی در ایران باستان، تأثیر ورود آریایی‌ها، حکومت‌های پارسی، مادها، هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه ساختارهای قدرت، اقتصاد و فرهنگ در شکل‌گیری شهرهای ایرانی نقش داشته‌اند. در ادامه، کتاب به تحولات شهرنشینی پس از اسلام، شکل‌گیری شهرهای اسلامی، تغییرات ساختاری و کالبدی شهرها و نقش حکومت‌های محلی و مرکزی در توسعه‌ی شهری می‌پردازد. 

دوره‌های صفویه، قاجار و پهلوی به‌عنوان نقاط عطف در تحول نظام شهری ایران بررسی شده‌اند؛ به‌ویژه تأثیر نفوذ نظام سرمایه‌داری، مهاجرت‌های روستایی به شهرها و رشد شتابان شهرنشینی در نیمه‌ی دوم قرن گذشته. در بخش‌های پایانی، کتاب به تحلیل نظام سلسله‌مراتبی شهرها، شبکه‌ی شهری، سیاست‌های توسعه‌ی ملی، طرح‌های کالبدی و آمایش سرزمین و چالش‌های معاصر نظام شهری ایران می‌پردازد. دغدغه‌ی اصلی کتاب، یافتن راه‌هایی برای ایجاد تعادل اقتصادی، اجتماعی و فضایی در شهرها و پاسخ به مسائل ناشی از رشد بی‌رویه‌ی جمعیت شهری، مهاجرت و تغییرات ساختاری است. پیام اصلی کتاب بر اهمیت برنامه‌ریزی شهری، مدیریت اجتماعی و توجه به شرایط جغرافیایی و فرهنگی در توسعه‌ی پایدار شهری تأکید دارد.

چرا باید کتاب پویائی نظام شهری ایران را بخوانیم؟

مطالعه‌ی این کتاب فرصتی است برای آشنایی عمیق با روندهای تاریخی و معاصر شهرنشینی در ایران و درک پیچیدگی‌های نظام شهری کشور. کتاب پویائی نظام شهری ایران با تحلیل داده‌های آماری، نقشه‌ها و نظریه‌های مختلف، تصویری روشن از چگونگی شکل‌گیری و تحول شهرها ارائه می‌دهد. این کتاب به خواننده کمک می‌کند تا ارتباط میان تحولات اجتماعی، اقتصادی و فضایی شهرها را درک کند و با چالش‌های مدیریت شهری و برنامه‌ریزی فضایی در ایران آشنا شود؛ همچنین اثر حاضر با پرداختن به سیاست‌های توسعه‌ی ملی و راهبردهای کاهش عدم تعادل نظام شهری، ابزار مناسبی برای پژوهش و تصمیم‌گیری در حوزه‌ی شهرسازی و جغرافیای شهری فراهم می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های جغرافیا، برنامه‌ریزی شهری، جامعه‌شناسی و مطالعات توسعه مناسب است؛ همچنین مدیران شهری، برنامه‌ریزان، معماران و علاقه‌مندان به تحولات اجتماعی و فضایی شهرهای ایران می‌توانند از مطالب آن بهره‌مند شوند. کتاب پویائی نظام شهری ایران به‌ویژه به کسانی که به‌دنبال درک عمیق‌تر روندهای شهرنشینی و چالش‌های نظام شهری ایران هستند، توصیه می‌شود.

بخشی از کتاب پویائی نظام شهری ایران

«در دنیای امروز علم جغرافیا برای تداوم و توسعه و حفظ پویائی و اطلاع از سرزمین‌ها و مکان‌های مختلف، خود را تنها در ابعاد ویژگی‌های جغرافیایی و مکانی محدود نمی‌سازد. زیرا در شرایطی که سرزمین‌ها و مکان‌ها پدیده‌هائی چون نفوذ نظام سرمایه‌داری، تجارت، تکنولوژی، تقابل گروه‌های اجتماعی، رشد سریع جمعیت و تحولات فرهنگی - هنری را در هم می‌آمیزد؛ یک نظام سیستماتیک و پیچیده‌ای را فراروی جغرافی‌دانان قرار می‌دهند که شناخت و گشایش بافت درهم‌تنیدۀ سرزمین‌ها و مکان‌ها را مشکل می‌سازد. مجموع عوامل فوق در یک جریان و زمان در حال تکامل از آغاز پیدایش انسان، تشکیل جوامع انسانی و ایجاد شهرها با روند رو به تزاید، اشکال متنوعی از معیشت انسانی را موجب شده‌اند که امروز نظم پیچیده و بهم‌ بافتۀ آن را ملاحظه می‌کنیم و در آینده ابعاد متنوع آن را شاهد خواهیم بود. در این میان شهرها از اهمیت و پیچیدگی خاصی برخوردارند و دورنمای نگران‌کننده آن‌ها توجه جغرافی‌دانان و برنامه‌ریزان را به این پدیده بیش‌تر کرده و شهرنشینی شتابان و حرکت به طرف شهری شدن جهان با حرکت انفجاری جمعیت و افزایش تعداد و ابعاد شهر، همسو شده است.»