کتاب اقتصاد سیاسی اصلاحات بازنشستگی

کتاب الکترونیکی «اقتصاد سیاسی اصلاحات بازنشستگی» نوشتهٔ الیور پامپ و با ترجمهٔ علی‌رضا اشرفی احمدآباد، توسط موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی منتشر شده است. این اثر به بررسی ابعاد سیاسی و اقتصادی اصلاحات نظام‌های بازنشستگی می‌پردازد و با رویکردی تحلیلی، نقش عوامل سیاسی و ترجیحات گروه‌های مختلف را در فرایند اصلاحات بازنشستگی واکاوی می‌کند. کتاب حاضر در دستهٔ ناداستان و اقتصاد سیاسی قرار می‌گیرد و برای پژوهشگران، سیاست‌گذاران و علاقه‌مندان به مسائل اجتماعی و اقتصادی تدوین شده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب اقتصاد سیاسی اصلاحات بازنشستگی

«اقتصاد سیاسی اصلاحات بازنشستگی» اثری پژوهشی و تحلیلی است که به بررسی چالش‌های نظام‌های بازنشستگی در جوامع صنعتی و در حال توسعه می‌پردازد. نویسنده، الیور پامپ، با تکیه‌بر داده‌ها و مدل‌های نظری، به این موضوع می‌پردازد که چرا اصلاحات بازنشستگی، باوجود ضرورت و اجماع کارشناسان، اغلب با کندی و مقاومت مواجه می‌شود. کتاب در قالب ناداستان و با ساختاری منظم، ابتدا زمینه‌های نظری و تجربی را شرح می‌دهد و سپس به تحلیل مدل‌های اقتصاد سیاسی مرتبط با نظام‌های بازنشستگی می‌پردازد. در ادامه، پیامدهای سالخوردگی جمعیت، تأثیر آن بر بازار کار، رشد اقتصادی و پایداری صندوق‌های بازنشستگی بررسی می‌شود. بخش‌های بعدی کتاب به مدل‌سازی ترجیحات سیاسی گروه‌های سنی مختلف و نقش نهادهای انتخاباتی در جهت‌دهی به اصلاحات اختصاص یافته است. در نهایت، با استفاده از داده‌های بین‌المللی، فرضیات مدل‌ها آزموده می‌شود و نتایج به‌دست‌آمده جمع‌بندی می‌گردد. این کتاب با رویکردی بین‌رشته‌ای، اقتصاد، سیاست و جمعیت‌شناسی را به هم پیوند می‌زند و تصویری جامع از پیچیدگی‌های اصلاحات بازنشستگی ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب اقتصاد سیاسی اصلاحات بازنشستگی

این کتاب با تمرکز بر موضوع اصلاحات بازنشستگی، نشان می‌دهد که چالش‌های این حوزه تنها به مسائل اقتصادی محدود نمی‌شود و عوامل سیاسی نقشی تعیین‌کننده دارند. نویسنده ابتدا توضیح می‌دهد که سالخوردگی جمعیت و کاهش نرخ زادولد، فشارهای مالی شدیدی بر صندوق‌های بازنشستگی وارد کرده است. این فشارها باعث شده‌اند که نظام‌های بازنشستگی در کشورهای مختلف با خطر ناپایداری روبه‌رو شوند و نیاز به اصلاحات جدی داشته باشند. در ادامه، کتاب به این پرسش می‌پردازد که چرا باوجود آگاهی سیاست‌گذاران و کارشناسان از ضرورت اصلاحات، روند تغییرات بسیار کند و پرچالش است. پاسخ این پرسش در تعاملات پیچیدهٔ گروه‌های ذی‌نفع، قدرت و نفوذ سیاسی آن‌ها و نحوهٔ توزیع منافع نهفته است. نویسنده با استفاده از مدل‌های اقتصاد سیاسی، نشان می‌دهد که اصلاحات بازنشستگی همواره برندگان و بازندگانی دارد و به همین دلیل، تصمیم‌گیری در این حوزه به‌شدت سیاسی و مبتنی بر چانه‌زنی است. کتاب با ارائهٔ مدل‌های نظری مختلف، از جمله مدل‌های دموکراسی مستقیم و نیابتی، تأثیر ساختارهای انتخاباتی و ترجیحات گروه‌های سنی را بر جهت‌گیری اصلاحات بررسی می‌کند. نتایج مدل‌ها حاکی از آن است که در جوامعی با جمعیت پیرتر، تمایل به حفظ نظام‌های بازنشستگی فعلی بیشتر است و گروه‌های جوان‌تر معمولاً از اصلاحات ساختاری حمایت می‌کنند. همچنین، نوع نظام انتخاباتی (اکثریتی یا تناسبی) می‌تواند بر امکان‌پذیری و جهت اصلاحات اثرگذار باشد. در بخش‌های پایانی، کتاب با تحلیل داده‌های نظرسنجی بین‌المللی، فرضیات مدل‌های خود را می‌آزماید و نشان می‌دهد که ترجیحات سیاسی افراد با سن و ساختار جمعیتی کشورها ارتباط معناداری دارد. در مجموع، پیام اصلی کتاب این است که اصلاحات بازنشستگی بدون درک عمیق از منافع سیاسی و ترجیحات رأی‌دهندگان، به‌سختی قابل تحقق است و هرگونه تغییر در این حوزه، بازتوزیعی و مناقشه‌برانگیز خواهد بود.

چرا باید کتاب اقتصاد سیاسی اصلاحات بازنشستگی را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و مبتنی بر داده، به یکی از مهم‌ترین مسائل اقتصادی و اجتماعی معاصر می‌پردازد: پایداری نظام‌های بازنشستگی در مواجهه با سالخوردگی جمعیت. مطالعهٔ این اثر به خواننده کمک می‌کند تا فراتر از تحلیل‌های صرفاً اقتصادی، به نقش سیاست، قدرت و ترجیحات گروه‌های مختلف در شکل‌گیری و اجرای اصلاحات پی ببرد. کتاب، مدل‌های نظری و تجربی متنوعی را ارائه می‌دهد که می‌تواند برای پژوهشگران، سیاست‌گذاران و علاقه‌مندان به اقتصاد سیاسی الهام‌بخش باشد. همچنین، با بررسی نمونه‌های بین‌المللی و تحلیل داده‌های واقعی، تصویری واقع‌بینانه از چالش‌ها و فرصت‌های اصلاحات بازنشستگی ترسیم می‌کند. این اثر برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر از تعامل اقتصاد و سیاست در حوزهٔ رفاه اجتماعی هستند، منبعی ارزشمند به‌شمار می‌آید.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب به پژوهشگران و دانشجویان اقتصاد، علوم سیاسی، جمعیت‌شناسی و سیاست‌گذاری اجتماعی توصیه می‌شود. همچنین، برای سیاست‌گذاران، مدیران صندوق‌های بازنشستگی و فعالان حوزهٔ رفاه اجتماعی که با چالش‌های اصلاحات بازنشستگی مواجه‌اند، مفید است. علاقه‌مندان به اقتصاد سیاسی و کسانی که دغدغهٔ پایداری نظام‌های بازنشستگی و عدالت میان‌نسلی را دارند، از این کتاب بهره خواهند برد.

بخشی از کتاب اقتصاد سیاسی اصلاحات بازنشستگی

«صندوق‌های بیمهٔ اجتماعی بر مبنای تعادل بین منابع و مصارف اداره می‌شوند و بروز کسری در این صندوق‌ها هشداری برای از بین رفتن پایداری آن‌ها محسوب می‌شود. به همین دلیل، پس از اینکه نظام‌های تأمین اجتماعی در جهان با فشارهای مالی مواجه شدند، به صور مختلف به تغییرات و اصلاحات صندوق‌های بازنشستگی پرداختند تا بدین‌طریق، بر مشکلات مالی خود فائق آیند. صندوق‌های بازنشستگی ایران نیز در سال‌های اخیر مشکلات متعددی را تجربه کرده‌اند که تحولات جمعیتی، تحول در بازار کار، قوانین و مقررات تعهدآور و نحوهٔ مدیریت ذخایر صندوق‌ها چهار عامل عمدهٔ بروز این مشکلات هستند. این مشکلات به حدی ملموس شده که در برنامهٔ ششم توسعه بر رفع آن‌ها تأکید جدی شده است. در شرایطی که زنگ خطر برای انجام اصلاحات در صندوق‌های بازنشستگی به صدا درآمده است و تقریباً همهٔ متخصصان و صاحب‌نظران در انجام اقدامات سریع به‌منظور جلوگیری از بحران در این صندوق‌ها اتفاق‌نظر دارند، اصلاحات با فرایندی آرام و با تأخیر در حال انجام است. سوال اینجاست که چرا به‌رغم درک ضرورت اصلاحات توسط سیاستمداران و کارشناسان، پیشرفت اصلاحات کند است؟ پاسخ به این پرسش را باید در نحوهٔ تعامل ذی‌مدخلان مختلف صندوق‌های بازنشستگی برای رسیدن به یک توافق ضمنی برای توزیع منافع جستجو کرد. جدای از همهٔ توجیه‌ها و دلایل کارشناسی و اجماع جامعهٔ متخصصان برای اصلاحات، ارادهٔ سیاسی برای انجام اصلاحات نقشی اساسی در وقوع آن در عمل دارد. ارادهٔ سیاسی تا حد زیادی در گرو نفع گروه‌های بانفوذ و قدرتمند ذی‌ربط در اصلاحات است. در کشمکش طرف‌های مختلف درگیر، این قدرت و نفوذ هر طرف است که تعیین می‌کند اصلاحات به چه سمتی سوق یابد و یا اینکه اصلاً انجام شود یا خیر.»