کتاب خورشید شب

معرفی کتاب خورشید شب

کتاب الکترونیکی «خورشید شب (تبیین، تحلیل و جریان‌شناسی سیاسی جامعة اسلامی معاصر امام رضا)» نوشتهٔ نعمت‌الله صفری فروشانی و با همکاری انتشارات آستان قدس رضوی، به بررسی وضعیت سیاسی و جریان‌های فکری و اجتماعی دوران امام رضا می‌پردازد. این اثر در دستهٔ تاریخ اسلام و مطالعات سیاسی شیعه قرار می‌گیرد و تلاش دارد با تحلیل زمینه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی عصر امام رضا، تصویری روشن از تحولات آن دوره ارائه دهد. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب خورشید شب

این کتاب به تحلیل و بررسی فضای سیاسی و اجتماعی دوران امامت «امام رضا» می‌پردازد؛ دورانی که با حکومت سه خلیفه عباسی یعنی هارون، امین و مأمون هم‌زمان بود. نویسنده با تکیه بر منابع تاریخی و روایی، تلاش می‌کند بسترهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن عصر را واکاوی کند و نقش جریان‌های مختلف، از جمله عباسیان، خوارج و علویان را در تحولات سیاسی آن دوره نشان دهد. کتاب به سال‌ها و دهه‌هایی می‌پردازد که عباسیان در اوج قدرت بودند و در عین حال، اختلافات داخلی و قیام‌های متعدد، ساختار سیاسی را دچار چالش می‌کرد. نویسنده با رویکرد جریان‌شناسی، به بررسی تعاملات و تقابل‌های میان حکومت مرکزی و مخالفان می‌پردازد و نقش ایرانیان و خراسانیان را در تحولات سیاسی برجسته می‌کند. اثر حاضر، ضمن ارائه تصویری کلی از فضای سیاسی و اجتماعی عصر امام رضا، زمینه را برای پژوهش‌های عمیق‌تر در این حوزه فراهم می‌سازد.

خلاصه کتاب خورشید شب

پیام اصلی کتاب «خورشید شب» تحلیل وضعیت سیاسی جامعه اسلامی در دوران امامت «امام رضا» است. نویسنده با بررسی دقیق حکومت عباسیان، به ویژه سه خلیفه معاصر امام رضا یعنی هارون، امین و مأمون، نشان می‌دهد که چگونه اختلافات داخلی، تعدد ولایت‌عهدی و رقابت‌های قومی و مذهبی، ساختار سیاسی را متزلزل کرده بود. کتاب به نقش ایرانیان، به‌ویژه خراسانیان، در قدرت‌یابی عباسیان و سپس در تحولات بعدی می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه این گروه‌ها در تعیین سرنوشت خلافت نقش داشتند. همچنین، به قیام‌های علویان و خوارج و تأثیر آن‌ها بر سیاست‌های عباسیان اشاره می‌شود. نویسنده با تحلیل مسئله ولایت‌عهدی امام رضا، انگیزه‌های مأمون را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که این تصمیم بیشتر جنبه سیاسی و ابزاری داشته تا اعتقادی. کتاب همچنین به دلایل عدم پذیرش خلافت از سوی امام رضا و پیامدهای این تصمیم می‌پردازد و در نهایت، شهادت امام رضا را در بستر تحولات سیاسی و رقابت‌های عباسیان تحلیل می‌کند.

چرا باید کتاب خورشید شب را خواند؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و جریان‌شناسانه، به یکی از مهم‌ترین دوره‌های تاریخ اسلام و تشیع می‌پردازد و با بررسی دقیق زمینه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی عصر امام رضا، به فهم بهتر تعاملات میان قدرت‌های حاکم و جریان‌های مخالف کمک می‌کند. مطالعه این اثر برای کسانی که به دنبال شناخت عمیق‌تر از تاریخ سیاسی اسلام و ریشه‌های تحولات عصر عباسی هستند، مفید خواهد بود. همچنین، کتاب با تکیه بر منابع معتبر و تحلیل‌های تاریخی، امکان مقایسه میان رویکردهای مختلف در تاریخ‌نگاری اسلامی را فراهم می‌آورد.

خواندن کتاب خورشید شب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران تاریخ اسلام، علاقه‌مندان به مطالعات سیاسی و اجتماعی تشیع، و کسانی که به دنبال تحلیل عمیق‌تر از تحولات عصر عباسی و نقش امام رضا در این دوره هستند، مناسب است. همچنین برای کسانی که دغدغه فهم زمینه‌های شکل‌گیری جریان‌های سیاسی و مذهبی در تاریخ اسلام را دارند، مطالعه این اثر توصیه می‌شود.

فهرست کتاب خورشید شب

- جریان‌های سیاسی آن دوره: معرفی کلی جریان‌های حاکم و مخالف در عصر امام رضا و نقش هر یک در تحولات سیاسی.- جریان حاکم: بررسی ساختار حکومت عباسی، تقسیم‌بندی دوره‌های خلافت و نقش ایرانیان و خراسانیان در قدرت‌یابی عباسیان.- خلفای معاصر دوران امامت امام رضا: تحلیل شخصیت و سیاست‌های هارون، امین و مأمون و تأثیر آن‌ها بر وضعیت سیاسی و اجتماعی.- مسئله ولایت‌عهدی: واکاوی انگیزه‌های مأمون در پیشنهاد ولایت‌عهدی به امام رضا و تحلیل پیامدهای این تصمیم.- جریان‌های مخالف حکومت: معرفی و تحلیل نقش خاندان عباسی، خوارج و علویان در مخالفت با حکومت مرکزی و بررسی قیام‌های مهم این دوره.- جمع‌بندی و نتیجه‌گیری: ارائه تصویری کلی از فضای سیاسی و اجتماعی عصر امام رضا و تحلیل پیامدهای تحولات سیاسی آن دوره.

بخشی از کتاب خورشید شب

«بسترشناسی و شناخت وضعیت زمانهٔ هر یک از ائمه می‌تواند یاریگر محقق در شناخت و تحلیل سیر آن‌ها باشد. هم‌چنان که این آگاهی به خوبی قادر خواهد بود تا تفاوت سیره‌های ائمه با یکدیگر، به ویژه در مسائل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و نیز حتی چگونگی تفاوت برخوردهای یک امام با در مقابل جریانات مختلف را تفسیر کند. البته باید توجه داشت که بسترشناسی، مخصوص به شناخت دورهٔ زمانی نیست و هر آنچه را که می‌تواند به عنوان ظرف یک پدیده و یا مقارنات آن تلقی شود، شامل می‌شود. از این جمله می‌توان شناخت وضعیت اجتماعی، مردم‌شناسی، روان‌شناسی فردی شخصیت‌های تأثیرگذار در آن پدیده، روان‌شناسی اجتماعی، اوضاع سیاسی، فرهنگ حاکم بر جامعه و نیز حتی آداب و رسوم رایج در میان مردم را در این محدوده گنجاند. هم‌چنان که شناخت وضعیت علمی و تمدنی و نیز آگاهی از جریانات و فرقه‌های کلامی، فقهی و نیز شناخت وضعیت اقتصادی از مولفه‌های مهم و در این هنگام است که می‌توان گفت بسترشناسی نه تنها در فهم بهتر سیر عملی ائمه مؤثر است، بلکه باعث فهم بهتر و صحیح‌تر گفتار و احادیث آن بزرگواران نیز می‌شود.»