کتاب مرگ و معاد از منظر قرآن و روایات

کتاب مرگ و معاد از منظر قرآن و روایات (از پروژه انسان در نظام معرفتی قرآن و روایات) نوشته علی موحدیان عطار و منتشرشده توسط نشر درود، اثری پژوهشی در حوزه‌ی الهیات اسلامی است که با تمرکز بر آموزه‌های قرآنی و روایی، به بررسی ابعاد مختلف مرگ، برزخ و معاد می‌پردازد. این کتاب با رویکردی انسان‌شناسانه، جایگاه مرگ و زندگی پس از آن را در نظام معرفتی قرآن و روایات تحلیل کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مرگ و معاد از منظر قرآن و روایات

کتاب مرگ و معاد از منظر قرآن و روایات بخشی از پروژه‌ای گسترده‌تر درباره‌ی انسان در نظام معرفتی قرآن و روایات است و به بررسی موضوع مرگ و معاد از منظر متون دینی پرداخته است. علی موحدیان عطار تلاش کرده است با کنار گذاشتن رویکردهای صرفاً اخلاقی یا فلسفی، مرگ را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مقاطع وجودی انسان تحلیل کند. اثر حاضر باتکیه‌بر آیات قرآن و روایات معتبر، به پرسش‌هایی بنیادین درباره‌ی چیستی مرگ، ماهیت برزخ، کیفیت زندگی پس از مرگ و حقیقت معاد پاسخ داده است.

در این مسیر، مبانی انسان‌شناسی قرآنی و روایی، نقش روح و بدن، و تفاوت میان روح الحیات و روح العقل مورد توجه قرار گرفته است. کتاب در چهار فصل، ابتدا به چیستی و آثار مرگ، سپس به عالم برزخ، بعد به عالم آخرت و درنهایت به نظریه‌ی خلق جدید و مقایسه‌ی آن با دیدگاه‌های دیگر می‌پردازد. این اثر در سال ۱۴۰۳ منتشر شده و با‌توجه‌به ساختار تحلیلی و استناد به منابع اصیل، تصویری جامع از نگاه دینی به مرگ و معاد ارائه داده است.

خلاصه کتاب مرگ و معاد از منظر قرآن و روایات

در کتاب مرگ و معاد از منظر قرآن و روایات، نویسنده با رویکردی انسان‌شناسانه، مرگ را نه صرفاً پایان زندگی، بلکه نقطهٔ عطفی در سیر وجودی انسان می‌داند. کتاب با بررسی آیات و روایات، مرگ را فرایندی وجودی و انتقالی معرفی می‌کند که طی آن، روح الحیات از بدن جدا می‌شود و انسان وارد مرحله‌ای تازه از هستی می‌گردد. براساس تحلیل‌های ارائه‌شده، مرگ به معنای نابودی نیست، بلکه بازگشت هر یک از شئون انسان به اصل خود است؛ بدن به خاک و روح به عالم ملکوت بازمی‌گردد. عالم برزخ به‌عنوان مرحله‌ای میانی میان دنیا و آخرت، جایی است که انسان با آثار اعمال خود مواجه می‌شود و تجربه‌هایی شبیه خواب اما عمیق‌تر را از سر می‌گذراند. 

در ادامه، کتاب به عالم آخرت و کیفیت وجود انسان در آن می‌پردازد و با استناد به شواهد قرآنی و روایی، به بحث درباره‌ی مادی یا مثالی بودن آخرت و بازسازی بدن در قیامت وارد می‌شود. در فصل پایانی، نظریه‌ی خلق جدید به‌عنوان تبیینی برای ماهیت مرگ و معاد مطرح می‌شود و با سایر دیدگاه‌های فلسفی و کلامی مقایسه می‌گردد. دغدغه‌ی اصلی کتاب، فهم دقیق‌تر هویت انسان و تداوم آن پس از مرگ بر پایه‌ی متون دینی است.

چرا باید کتاب مرگ و معاد از منظر قرآن و روایات را خواند؟

این کتاب با تمرکز بر منابع اصیل قرآنی و روایی، به پرسش‌های بنیادین درباره‌ی سرنوشت انسان پس از مرگ پاسخ می‌دهد و با رویکردی تحلیلی، مرز میان برداشت‌های فلسفی، عرفانی و دینی را روشن می‌سازد. خواننده با مطالعه‌ی این اثر، با مفاهیم کلیدی مانند روح الحیات، روح العقل، ماهیت برزخ و نظریه‌ی خلق جدید آشنا می‌شود و می‌تواند تصویری روشن‌تر از جایگاه مرگ و معاد در نظام معرفتی اسلامی به دست آورد؛ همچنین اثر حاضر با مقایسه‌ی دیدگاه‌های مختلف، امکان فهم عمیق‌تر و انتقادی‌تر نسبت به موضوعات هستی‌شناختی را فراهم می‌کند.

خواندن کتاب مرگ و معاد از منظر قرآن و روایات را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این اثر برای علاقه‌مندان به الهیات اسلامی، دانشجویان و پژوهشگران حوزه‌ی علوم دینی، فلسفه‌ی دین و انسان‌شناسی دینی مناسب است؛ همچنین کسانی که دغدغه‌ی فهم عمیق‌تر مرگ، برزخ و معاد را دارند یا به‌دنبال پاسخ به پرسش‌های وجودی درباره‌ی سرنوشت انسان پس از مرگ هستند، می‌توانند از این اثر بهره‌مند شوند.

بخشی از کتاب مرگ و معاد از منظر قرآن و روایات

«مرگ برای بیشتر انسان‌ها تداعی‌گر حادثه‌ای غمبار، سخت و تلخ است. اگر کسی مانند بسیاری از مردم نباشد که می‌کوشند تا می‌توانند مرگ را به فراموشی بسپارند، به‌احتمال به این رخداد گریزناپذیر فراوان اندیشیده است. البته مرگ ابعاد مختلفی دارد. برای برخی مردم، مرگ یادآور صحنه شکار شدن و خورده شدن موجودی از سوی دیگری است و وقتی به یاد مرگ می‌افتند، ناخودآگاه خود را در جای شکاری تصور می‌کنند که روزی به چنگال مرگ گرفتار می‌شود. البته این تداعی مفاهیم چندان هم بیراه نبوده است. از قضا در ادبیات دینی نیز به چنین فهمی از مرگ برمی‌خوریم؛ از امام علی (علیه‌السلام) نقل شده است که می‌فرماید: «هر جانداری را خوراکی است و هر داثه‌ای را خورنده‌ای؛ و تو خوراک مرگی.» بجز این، در ادبیات حکمی و انگاره‌های شاعرانه نیز به چنین نگاهی به مرگ برمی‌خوریم؛ چنان که حکیمی همچون ابوالقاسم فردوسی نیز مرگ را با شکار شدن مقایسه کرده و گفته است: همه مرگ رائیم پیر و جوان که مرگست چون شیر و ما آهوان. اما همه‌ی اهمیت مرگ در سختی و یا تلخی آن نیست؛ زیرا چیزهایی به‌مراتب سخت‌تر و نامطلوب‌تر از مرگ وجود دارد. آنچه در خصوص مرگ مهم است این است که اولاً مرگ بخش تجربه‌ناشده‌ی زندگی است. مرگ با دیگر تجربه‌های انسان متفاوت است و به‌درستی گفته‌اند که مرگ تجربه‌ی جدیدی است که انسان هرگز تاکنون آن یا مشابه آن را از سر نگذرانده است.»