کتاب مخاطرات محیط زیستی

معرفی کتاب مخاطرات محیط زیستی

کتاب الکترونیکی «مخاطرات محیط‌زیستی: روش‌هایی برای ارزیابی و مدیریت ریسک» (روش‌هایی برای ارزیابی و مدیریت ریسک) نوشتهٔ «نیکولاس دالزیوس» و جمعی از پژوهشگران، با ترجمهٔ «سلما امی» و ویراستاری «ندا نوری» توسط مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی منتشر شده است. این کتاب به بررسی انواع مخاطرات طبیعی و انسان‌ساخت، روش‌های ارزیابی ریسک و راهبردهای مدیریت بحران‌های محیط‌زیستی می‌پردازد و برای دانشجویان، پژوهشگران و مدیران حوزهٔ محیط‌زیست و مدیریت بحران مناسب است. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب مخاطرات محیط زیستی

این کتاب به‌عنوان یکی از منابع جامع در حوزهٔ مخاطرات محیط‌زیستی، به بررسی علمی و کاربردی انواع بحران‌های طبیعی و انسان‌ساخت می‌پردازد. اثر حاضر در دوره‌ای نوشته شده که تغییرات اقلیمی و افزایش رویدادهای شدید آب‌وهوایی، توجه جهانی را به مدیریت ریسک و کاهش آسیب‌پذیری جلب کرده است. نویسندگان با رویکردی چندرشته‌ای، مفاهیم پایه، دسته‌بندی مخاطرات، روش‌های ارزیابی و تحلیل ریسک، و راهکارهای مدیریتی را با تکیه بر داده‌های ژئوانفورماتیک و مدل‌سازی عددی شرح می‌دهند. کتاب در پنج بخش اصلی، از مفاهیم پایه تا مدیریت اطلاعات و سیاست‌های نهادی، سیر می‌کند و علاوه بر پوشش مخاطرات طبیعی مانند زلزله، سیل، خشکسالی، آتش‌سوزی و مخاطرات تکنولوژیکی، به تعاملات پیچیده میان این پدیده‌ها و اهمیت برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری مبتنی بر داده می‌پردازد. اثر حاضر با مثال‌های موردی و تحلیل‌های کاربردی، بستری برای فهم بهتر ریسک‌های محیط‌زیستی و تدوین راهبردهای مقابله با آن‌ها فراهم می‌کند.

خلاصه کتاب مخاطرات محیط زیستی

این کتاب با تبیین مفاهیم پایهٔ مخاطرات محیط‌زیستی آغاز می‌شود و انواع بحران‌ها را از منظر منشأ (طبیعی یا انسان‌ساخت) و ویژگی‌های فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی بررسی می‌کند. نویسندگان به دسته‌بندی مخاطرات شامل آب‌وهوایی (سیل، خشکسالی، توفان)، ژئوفیزیکی (زلزله، آتش‌فشان، زمین‌لغزش)، بیوفیزیکی (امواج گرما، یخ‌بندان، بیماری‌های همه‌گیر) و تکنولوژیکی (حوادث صنعتی، آلودگی) می‌پردازند و تأثیر متقابل این پدیده‌ها را بر یکدیگر و بر جامعه و محیط‌زیست تحلیل می‌کنند. در ادامه، روش‌های ارزیابی و تحلیل ریسک معرفی می‌شود؛ از جمله شناسایی و کمی‌سازی ریسک، تحلیل داده‌های تاریخی، مدل‌سازی عددی و سناریوسازی برای پیش‌بینی پیامدهای محتمل. کتاب به اهمیت داده‌های مکانی، سنجش از دور و سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی در تحلیل ریسک اشاره دارد و نقش شاخص‌های آسیب‌پذیری و معرضیت را در تعیین شدت و گسترهٔ بحران‌ها برجسته می‌کند. در بخش‌های بعدی، راهبردهای مدیریت ریسک شامل اقدامات پیشگیرانه، برنامه‌ریزی کاربری زمین، سامانه‌های هشدار سریع، و تدوین سیاست‌های نهادی و قانونی برای کاهش آسیب‌پذیری و افزایش تاب‌آوری جامعه مطرح می‌شود. نویسندگان با ارائهٔ مثال‌های موردی و تحلیل‌های چندمخاطره‌ای، نشان می‌دهند که مدیریت موفق ریسک نیازمند رویکردی یکپارچه، همکاری بین‌بخشی و استفاده از فناوری‌های نوین است.

چرا باید کتاب مخاطرات محیط زیستی را خواند؟

این کتاب با رویکردی جامع و چندرشته‌ای، تصویری روشن از انواع مخاطرات محیط‌زیستی و روش‌های ارزیابی و مدیریت ریسک ارائه می‌دهد. خواننده با مطالعهٔ آن با مفاهیم پایه، ابزارهای تحلیلی، مدل‌سازی عددی و کاربرد داده‌های مکانی در مدیریت بحران آشنا می‌شود. اثر حاضر علاوه بر پرداختن به مخاطرات طبیعی و انسان‌ساخت، به تعاملات پیچیده میان آن‌ها و اهمیت سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی مبتنی بر داده می‌پردازد. مثال‌های موردی و تحلیل‌های کاربردی، این کتاب را به منبعی ارزشمند برای فهم بهتر ریسک‌های محیط‌زیستی و تدوین راهبردهای مقابله با آن‌ها تبدیل کرده است.

خواندن کتاب مخاطرات محیط زیستی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های محیط‌زیست، جغرافیا، مدیریت بحران، مهندسی عمران، کشاورزی و علوم زمین مناسب است. همچنین مدیران، برنامه‌ریزان شهری و فعالان حوزهٔ مدیریت ریسک و بحران می‌توانند از مطالب آن برای تدوین سیاست‌های پیشگیرانه و افزایش تاب‌آوری بهره ببرند.

فهرست کتاب مخاطرات محیط زیستی

- بخش اول: مفاهیم مخاطرات محیط‌زیستی به معرفی مفاهیم پایه، دسته‌بندی انواع مخاطرات (طبیعی و انسان‌ساخت)، ویژگی‌ها و محرک‌های اصلی بحران‌ها، روند تاریخی و چارچوب‌های قانونی و نهادی مدیریت ریسک می‌پردازد. - بخش دوم: روش‌شناسی مخاطرات آب‌وهوایی مخاطراتی مانند توفان، سیل، خشکسالی و بیابان‌زایی را بررسی می‌کند و روش‌های مدل‌سازی، پیش‌بینی و مدیریت این پدیده‌ها را شرح می‌دهد. - بخش سوم: روش‌شناسی مخاطرات بیوفیزیکی به مخاطراتی مانند یخ‌بندان، امواج گرما، بیماری‌های همه‌گیر، آتش‌سوزی و تأثیرات اقلیمی بر سلامت می‌پردازد و راهکارهای ارزیابی و کاهش ریسک را معرفی می‌کند. - بخش چهارم: روش‌شناسی مخاطرات ژئوفیزیکی مخاطرات زمین‌شناختی، زلزله، آتش‌فشان و تکنولوژیکی را با تأکید بر ارزیابی، مدل‌سازی و مدیریت ریسک بررسی می‌کند. - بخش پنجم: تغییرات اقلیمی و مدیریت اطلاعات مخاطرات به موضوع تغییرات اقلیمی، مدل‌سازی شرایط اقلیمی شدید، مدیریت اطلاعات و سامانه‌های هشدار سریع و نقش سیاست‌های نهادی در کاهش ریسک می‌پردازد.

بخشی از کتاب مخاطرات محیط زیستی

«تخریب محیط زیست یکی از عوامل اصلی آسیب‌پذیری بخش‌های گوناگون، ازجمله محیط‌زیست، جامعه، اقتصاد و کشاورزی است زیرا مستقیماً خطر بحران‌های طبیعی را افزایش می‌دهد. به‌منظور تضمین پایداری در این بخش‌ها، شناخت بهتر بحران‌های طبیعی و تأثیرات آن ضروری است. ارزیابی جامع تأثیرات بحران‌های طبیعی در بخش‌های گوناگون به رویکردی چندرشته‌ای، چندبخشی و یکپارچه شامل چندین مولفه و عامل نیاز دارد. در این زمینه، حمایت از تحقیقات کاربردی باید در اولویت قرار بگیرد زیرا تحقیق برای درک عوامل فیزیکی و بیولوژیکی مؤثر در بحران‌ها ضروری است. برنامه‌های آگاهی و ظرفیت‌سازی در سطح جامعه درمورد بحران‌های طبیعی، بیشتر برای کشاورزان و ذی‌نفعان، نیز باید در تمامی تلاش‌های تحقیقاتی گنجانده شود. برنامه‌های بهبود روش‌های پیش‌بینی و هشدار سریع و همچنین انتشار هشدارها باید گسترش و افزایش یابند. مشخص کردن تأثیر بحران‌ها در منابع طبیعی نیز ضروری به‌نظر می‌رسد؛ اگرچه مشخص شده است که تأثیر مخاطرات در مقیاس جهانی، پیامدهای بین‌المللی فزاینده‌ای برای عواملی مانند تغییرات اقلیمی، فقر یا ظهور ابرشهرها دارد. در واقع خسارت‌های ناشی از بحران‌های طبیعی سبب ایجاد نگرانی‌هایی درمورد پایداری رشد مداوم جمعیت و توسعهٔ ثروت می‌شود. بااین‌همه چالش اصلی در تحقیقات دربارهٔ ریسک، بهبود مهارت‌ها و اتخاذ دیدگاه گسترده‌تر ازجمله تغییرات جهانی با هدف ایجاد محیطی امن‌تر در آینده، نهفته است.»