کتاب حقوق عمومی؛ دانش نظام ساز

معرفی کتاب حقوق عمومی؛ دانش نظام ساز

کتاب الکترونیکی «نگرشی نوین به بنیادهای نظری حقوق عمومی» (به اهتمام علی ربیع‌زاده و با همکاری گروه حقوق معاونت علمی مرکز تحقیقات بسیج دانشگاه امام صادق) اثری پژوهشی در حوزه مبانی حقوق عمومی و نظام‌سازی است که با نظارت علمی مهدی قلی‌نژاد و توسط انتشارات بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق منتشر شده است. این کتاب به نقد و بررسی بنیادهای نظری حقوق عمومی، به‌ویژه با تمرکز بر تأثیر اندیشه‌های فرانسوی و ظرفیت‌های فقه نظام‌ساز در جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب حقوق عمومی؛ دانش نظام ساز

این کتاب به بررسی ریشه‌ها و مبانی نظری حقوق عمومی در ایران می‌پردازد و تلاش می‌کند با نگاهی انتقادی، تأثیرپذیری حقوق عمومی ایران از نظام حقوقی فرانسه را تحلیل کند. اثر حاضر در دوره‌ای نوشته شده که بحث تحول در علوم انسانی و نظام‌سازی اسلامی در فضای دانشگاهی و پژوهشی ایران اهمیت یافته است. نویسندگان با رویکردی تطبیقی، ابتدا به نقد مبانی حقوق عمومی فرانسه و آثار آن بر حقوق عمومی ایران می‌پردازند و سپس به فلسفه سیاسی به‌مثابه مبنای حقوق عمومی و نسبت آن با اندیشه اسلامی توجه می‌کنند. بخش‌های دیگر کتاب به آسیب‌شناسی برداشت‌های رایج از حاکمیت قانون در ایران و ظرفیت‌های فقه نظام‌ساز برای تحول در نظام جمهوری اسلامی اختصاص یافته است. این کتاب با گردآوری دیدگاه‌های پژوهشگران مختلف، تصویری از چالش‌ها و فرصت‌های حقوق عمومی ایران در مواجهه با سنت‌های حقوقی غربی و بومی ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب حقوق عمومی؛ دانش نظام ساز

این کتاب با نقد مبانی حقوق عمومی فرانسه آغاز می‌شود و نشان می‌دهد که چگونه مفاهیمی مانند تفکیک حقوق عمومی و خصوصی، نهادگرایی و حاکمیت قانون از نظام حقوقی فرانسه وارد ایران شده‌اند. نویسندگان توضیح می‌دهند که این انتقال مفاهیم، اغلب بدون توجه به زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی ایران صورت گرفته و در برخی موارد، باعث بروز چالش‌هایی در نظام حقوقی کشور شده است. در ادامه، کتاب به بررسی فلسفه سیاسی به‌عنوان زیربنای حقوق عمومی می‌پردازد و تفاوت‌های بنیادین میان اندیشه غربی و اسلامی را در این حوزه برجسته می‌کند. بخش آسیب‌شناسی برداشت‌های رایج از حاکمیت قانون در ایران، به نقد تقلید صرف از مدل‌های غربی و مشکلات ناشی از آن، مانند تورم قوانین و ابهام در نسبت قانون و شریعت، می‌پردازد. در نهایت، کتاب ظرفیت‌های فقه نظام‌ساز را برای تحول ساختاری و محتوایی در نظام جمهوری اسلامی ایران بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه می‌توان با بازخوانی منابع اسلامی، به الگوهای بومی و کارآمد در حقوق عمومی دست یافت.

چرا باید کتاب حقوق عمومی؛ دانش نظام ساز را خواند؟

این کتاب برای کسانی که به دنبال درک عمیق‌تر از ریشه‌ها و چالش‌های حقوق عمومی ایران هستند، اثری قابل توجه است. با رویکرد تطبیقی و انتقادی، نقاط قوت و ضعف تأثیرپذیری از نظام‌های حقوقی غربی را بررسی می‌کند و ظرفیت‌های بومی و اسلامی را برای تحول حقوق عمومی برجسته می‌سازد. مطالعه این اثر می‌تواند به پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان حقوق عمومی کمک کند تا با نگاهی تحلیلی‌تر به مبانی نظری و عملی این حوزه بنگرند و نسبت میان سنت‌های حقوقی مختلف را بهتر درک کنند.

خواندن کتاب حقوق عمومی؛ دانش نظام ساز را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران حقوق عمومی، علوم سیاسی، فلسفه سیاسی و علاقه‌مندان به مباحث نظام‌سازی اسلامی مناسب است. همچنین برای کسانی که دغدغه تحول در نظام حقوقی ایران یا نقد و آسیب‌شناسی برداشت‌های رایج از حقوق عمومی را دارند، مفید خواهد بود.

فهرست کتاب حقوق عمومی؛ دانش نظام ساز

- مقدمه ناشر و مقدمه استاد: تبیین اهمیت نظام‌سازی اسلامی و جایگاه حقوق عمومی در آن.- بخش اول: نقد مبانی حقوق عمومی فرانسه و آثار آن بر حقوق عمومی ایران؛ بررسی تفکیک حقوق عمومی و خصوصی، نهادگرایی و حاکمیت قانون در فرانسه و نقد انتقال این مفاهیم به ایران.- بخش دوم: جستاری در باب فلسفه سیاسی به مثابه مبنای حقوق عمومی؛ مرور تاریخچه فلسفه سیاسی در غرب و اسلام، مفهوم و گونه‌های فلسفه سیاسی و امکان یا امتناع فلسفه سیاسی اسلامی.- بخش سوم: آسیب‌شناسی و نقد برداشت‌های رایج از حاکمیت قانون در حقوق ایران؛ تحلیل تحولات تاریخی، تنوع برداشت‌ها و مشکلات ناشی از تقلید صرف از مدل‌های غربی.- بخش چهارم: درآمدی بر فقه نظام‌ساز و ظرفیت‌های آن برای تحول در نظام جمهوری اسلامی ایران؛ تعریف نظام‌سازی، فقه نظام‌ساز و روش‌های دستیابی به آن، و بررسی ظرفیت‌های قانون اساسی برای تحول ساختاری و محتوایی.- کتاب‌نامه: منابع فارسی، انگلیسی و فرانسوی مورد استفاده در پژوهش.

بخشی از کتاب حقوق عمومی؛ دانش نظام ساز

«حقوق عمومی یکی از شاخه‌های بسیار مهم علم حقوق است که بررسی مبانی آن برای شناخت ویژگی‌های هر نظام حقوقی ضرورت دارد. مبانی حقوق عمومی مجموعه‌ای از مفاهیم (تصورات) و گزاره‌ها (تصدیقات) بوده که مستقیماً درون چارچوب حقوق عمومی مورد بررسی قرار نمی‌گیرند؛ اما مبتنی بر آن‌ها تعریف حقوق عمومی و همچنین گستره موضوعات و مسائل آن شکل می‌گیرد. این مبانی که جایگاهی ویژه در شکل‌گیری نظام حقوقی دارند بر همه موضوعات این شاخه اثر مستقیمی برجای می‌گذارند؛ زیرا به شدت در تأثیر و تأثر متقابل با تاریخ، فرهنگ و اصول بنیادین هر جامعه هستند و در مقام عمل نیز این مبانی آثار عمیق و گسترده‌ای بر کیفیت تنظیم روابط اجتماعی دارد. از این‌رو بررسی و شناخت این مبانی و سیر تحول آن در هر نظام حقوقی مورد توجه قرار می‌گیرد. حقوق عمومی ایران به دنبال شکل‌گیری نظام حقوقی در بدو پیدایش در دوره مشروطیت از مسیر طبیعی و پیوند اجتماعی تاریخی خود خارج شد و به شکل مدرن آن و با تقلید از نظام حقوقی فرانسه وارد ایران گردید. هم‌زمان با نهضت مشروطه و ورود مفاهیم جدید مثل پارلمان، قانون اساسی، تفکیک قوا، انتخابات، حقوق شهروندی و امثال آن با رویکرد غربی و غیربومی در جامعه آن روز ایران، چالش‌های فراوانی به وجود آمد. بدین صورت که در طول انقلاب مشروطیت و پس از آن، بنیادهای اولیه نظام حقوقی و قوانین مهم با اقتباس و تقلید از نظام رومی-ژرمنی و به طور خاص کشور فرانسه شکل گرفت که هیچ‌گونه ارتباطی با وضعیت بومی، سنتی و اسلامی کشور نداشت؛ آثار حقوقدانان فرانسوی تدریجا به فارسی ترجمه شد و حقوق‌دانان تحصیل‌کرده ایرانی که عموماً از فرانسه بازگشته بودند، خواسته یا ناخواسته مبانی حقوق عمومی فرانسه را در کشور بازتولید کردند.»