کتاب ربا

کتاب ربا به‌قلم هادی نجفی را انتشارات چتر دانش منتشر کرده است. این کتاب با استناد به آیات و روایات و گفته‌های فقها به تحلیل وضعیت حقوقی و شرعی ربا می‌پردازد.

درباره کتاب ربا

ربا یکی از محرمات مسلم شرعی است که در آیات قرآن و نیز روایات منقول از اهل‌بیت، اکیداً نهی و تقبیح شده است. اما متأسفانه شاهد آنیم که معاملات ربوی یا مشکوک به ربوی در جامعه زیاد شده و ممکن است این ازدیاد تبدیل به امری بدیهی و عادی شود. به همین دلیل نیاز است تا مستندات قرآنی و روایی مربوط به ربا بیشتر مورد بررسی قرار گرفته و آگاهی عموم جامعه را ازاین‌طریق افزایش داد. کتاب ربا به‌قلم هادی نجفی نیز با همین هدف تألیف شده و می‌تواند شروع مناسبی برای مطالعه در این حوزه باشد.

خواندن کتاب ربا را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های حقوق، فقه و حقوق، الهیات و مطالعات ادیان و آنان که به‌دنبال افزایش بینش و بصیرت خود از را مطالعهٔ آیات و روایات هستند، از مطالعهٔ این کتاب سود خواهند برد.

بخشی از کتاب ربا

«شیخ اعظم در مکاسب محرمه متعرض بحث ربا نشده است و به‌تبع او اکثر علمای شیعه هم متعرض نشده‌اند اما با توجه به اینکه مردم بدون قصد و یا حتی با قصد، مبتلای به ربا هستند سزاوار است که متعرض این بحث شویم و به‌علاوه اینکه ربا از معاملات است و ازاین‌جهت در مرسلهٔ صدوق از رسول خدا آمده که فرمودند: «شر المكاسب كسب الربا.» بدترین معاملات معاملهٔ ربوی است. یا این فرمایش رسول خدا که در خبر سعيد‌بن‌طريف فرمودند: «أخبث المكاسب كسب الربا.» خبیث‌ترین معاملات معاملهٔ ربوی است. یا اینکه در موثقهٔ ابن‌فضال آمده است که رسول خدا فرمودند: «شر الكسب كسب الربا.» بدترین کسب کسب ریاست. پس با توجه به این مطالب ما در کمال اختصار و ایجاز متعرض بحث ربا می‌شویم و برای طرح طولانی و مفصل این بحث محل دیگری لازم است به گونه‌ای که ممکن است حتی کتاب مستقلى تحت عنوان کتاب ربا تدوین شود همان‌گونه که شهید در کتاب دروس و سید یزدی در کتاب عروة‌الوثقی چنین نموده‌اند. پس با عنایت خداوند بزرگ گوییم «ربا» در لغت به معنای زیادتی است. همان‌گونه که در آیه شریفه وارد شده: «فَلَا يَرْبُوا عِندَ الله.» نزد خدا فزونی نخواهد یافت. و از قول علما لغت گرفته شده است که وقتی چیزی زیاد شود می‌گویند شیء ربا می‌شود یعنی زیادتی پیدا می‌کند و ربا زیادتی بر سرمایه است و أربی الرجل یعنی هرگاه مرد اشتغال به ربا پیدا کند. و موضوع آن در شریعت مقدسه خواهد آمد. ان‌شاءالله. آیاتی از قرآن که دلالت بر حرمت ربا دارند به قرار ذیل است:

۱- فرمایش خداوند بزرگ در سوره ی بقره

الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرَّبُوا لَا يَقُومُونَ إِلَّا كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَنُ مِنَ الْمَسَ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرَّبَوا وَأَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرَّبُوا فَمَن جَاءَهُ مَوْعِظَةٌ مِّن رَّبِّهِ فَانتَهَى فَلَهُ مَا سَلَفَ وَأَمْرُهُ إِلَى اللَّهِ وَمَنْ عَادَ فَأُوْلَبِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ * يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبوا وَيُرْبِي الصَّدَقَاتِ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍأثير.

کسانی که ربا می‌خورند در میان مردم و برای امر معیشت و زندگی به پای نمی‌خیزند مگر مانند به‌پای‌خاستن کسی که شیطان او را با تماس خود آشفته‌حال کرده و تعادل روانی و عقلی‌اش را مختل ساخته است این بدان سبب است که آنان گفتند خرید و فروش هم مانند رباست در حالی که خدا خرید و فروش را حلال و ربا را حرام کرده است. پس هر که از سوی پروردگارش پندی به او رسد و از کار زشت خود باز ایستد سودهایی که پیش از تحریم آن به دست آورده مال خود اوست و کارش از جهت آثار گناه و کیفر آخرتی با خداست و کسانی که به عمل زشت خود بازگردند و نهی خدا را احترام نکنند پس آنان اهل آتش‌اند و در آن جاودانه‌اند. خدا ربا را نابود می‌کند و صدقات را فزونی می‌دهد و خدا هیچ ناسپاس بزهکاری را دوست ندارد.»