کتاب مجلس افروز

کتاب «مجلس افروز» نوشتة نادر مجد است و انتشارات اریش آن را منتشر کرده است. کتاب «مجلس افروز» شامل مجموعه مقالات تحقیقی درباب موسیقی سنتی ایران و موسیقیدانان و نوازندگان برجسته موسیقی سنتی ایران است. 

درباره کتاب مجلس افروز

کتاب مجلس افروز دربارۀ موسیقی ایرانی، بررسی آثار بزرگان و همچنین مسیری است که موسیقی ایرانی از ابتدا طی کرده تا رشد کند به کمال برسد. تمام ایرانی‌ها حداقل یکبار مرغ سحر را گوش داده‌اند. این کتاب نخست به بررسی مرغ سحر مرتضی نی داوود و تنظیم، ارکستراسیون و سازبندی آن که روح‌الله خالقی انجام داده پرداخته است و سپس تفاوت میان این دو ژانر را توضیح می‌دهد. در بخش «شبی با اساتید موسیقی ایران» تک‌نوازی‌های جلیل شهناز، فرامرز پایور و محمد اسماعیلی و شیوهٔ خاص نوازندگی آنان و همچنین ملودی‌های متنوع و منحصربه‌فردشان بررسی می‌شود.

نادر مجد در کتاب مجلس افروز ضمن معرفی محمدرضا لطفی نوازنده و موسیقی‌دان برجستۀ ایرانی و تجلیل از آثار ارزشمندی که به‌جای گذاشته است، به‌نقد و تحلیل نظراتش دربارۀ روند تاریخی موسیقی ایرانی و به‌کارگیری فنون موسیقی غربی در موسیقی سنتی ایرانی پرداخته است. او همچنین به شرح مفصلی از ویژگی‌های سبک نوازندگی علی تجویدی، استاد برجستۀ موسیقی می‌پردازد. در بخش دیگر کتاب مجلس افروز نویسنده نگاهی به یک اثر یگانه و منحصربه‌فرد یعنی قطعۀ زمستان دارد و نشان می‌دهد که چطور خیال‌پردازی ۲ استاد یعنی محمدرضا شجریان و حسین علیزاده شگفتی آفریده است. بعد از آن هنر ناب حسین علیزاده و کیهان کلهر در یکی از کنسرت‌هایشان تحلیل می‌شود.

در فصل «تنها صداست که می‌ماند» نادر مجد هنرِ استاد یگانهٔ آواز ایران، غلامحسین بنان را به زیباترین شکل ممکن توصیف می‌کند. او می‌گوید: «در صدای بنان غم والایی نهفته است که شادی می‌آفریند. نرم و لطیف می‌خواند و تحریرهایش را گویی از نور بافته‌اند. صداقت در صدایش بیداد می‌کند. ظرافت، خلاقیت و تکنیک را هم‌زمان در صدایش دارد و آن را آگاهانه به کار می‌برد. از انحراف‌های وسوسه‌آمیز پرهیز می‌کند. پایبندِ اصول است و هرگز خطر نمی‌کند. شاید در وهلهٔ نخست، کمی محافظه‌کار به نظر آید، اما او یک محافظه‌کارِ صمیمی است که گاه مرزهای ناشناخته را می‌گشاید و به نوآوری می‌نشیند. در یک‌کلام، بنان امروزی‌ترین خوانندهٔ آواز ایران است که حتی از آنان که دیرتر پا به صحنه گذاشتند، نوآورتر است».

فصل بعدی کتاب به شرح مفصل هنر بی‌مانند محمدرضا شجریان اختصاص دارد و در بخش‌های بعدی به ترتیب به اساتید نام‌آور موسیقی یعنی؛ حبیب‌الله بدیعی، لطف‌الله مجد، همایون خرم، حسین دهلوی پرداخته است. نادر مجد درنهایت دو مطلب با عنوان‌های «در دفاع از شور و سه‌گاه» و «زن و موسیقی در ایران» نوشته است.

خواندن کتاب مجلس افروز را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران موسیقی ایران و علاقه‌مندان به پژوهش هنر پیشنهاد می کنیم.

درباره نادر مجد

نادر مجد، شاعر، نویسنده، موسیقیدان و اقتصاددان ایرانی در سال ۱۳۲۳ در ساری متولد شد. او سنتور، ویلون، تار، سه‌تار و کناچه را در کودکی آموخت او مدرک کارشناسی ادبیات انگلیسی را از دانشگاه تهران دریافت کرد و در یکی از دانشگاه ها آمریکا به تحصیل در رشتۀ اقتصاد پرداخت. نادر مجد در سال ۱۹۸۸ «مرکز آموزش موسیقی کلاسیک ایران» را در ویرجینیای شمالی تأسیس کرد و اکنون به تدریس موسیقی ایرانی می‌پردازد و همراه با همسر و همسر و ۲ فرزندش در ویرجینیا زندگی می‌کند.

بخشی از کتاب مجلس افروز

«موسیقی عصارهٔ روح آدمی در هیجانِ بودن است. آنجا که سخن از گفتن می‌ماند، موسیقی آغاز می‌شود. در انجیل یوحنا می‌خوانیم: «در آغاز کلمه بود و کلمه نزد خدا بود» و بدین‌ترتیب هدف و وسیله، خالق و مخلوق، عابد و معبود و عاشق و معشوق درهم مستحیل می‌شوند، اما اگر خدا و کلمه بیان واقعیت‌های هستی‌اند، موسیقی بیان هستی، بی‌واژه است.

شوپنهاور نخستین کسی بود که می‌گفت همهٔ هنرها می‌خواهند به موسیقی برسند. او که از کیفیت انتزاعی موسیقی سخن می‌گفت، بر این باور بود که «در موسیقی ـ و تنها در موسیقی ـ هنرمند می‌تواند مستقیماً با مخاطبان خود طرف شود، بی‌وساطت وسیله‌ای که عموماً برای مقاصد دیگر هم به‌کاربرده می‌شود». او از وسایل مورداستفاده در دیگر هنرها چون معماری، شعر و نقاشی نام می‌برد و معتقد است ابزاری که در هرکدام از این هنرها به‌کار برده می‌شوند – ازقبیل عمارت، کلام و تصاویر جهان قابل‌رؤیت – همگی جنبه‌های مصرف روزمره دارند و تنها موسیقی است که بی‌واسطه برای آفرینش صورت لذت‌بخش مدرکات حسی ما را برمی‌انگیزاند. این فیلسوف آلمانی بر آن بود که سایر هنرها از سایهٔ اشیا سخن می‌گویند و این موسیقی است که از جوهر شیء صحبت می‌کند.»