کتاب پیدا و پنهانِ نفت

و اما مسئله نفت! یکی از پربسامدترین موضوعات صد سال گذشته ایران؛ منبع ثروت عظیمی که به شکل وسوسه‌انگیزی همه گروه‌ها و آدم‌ها را به خود می‌خواند! داستان نفت و رانت نفتی و واسطه‌گری و دلالی در نفت داستان کهنه‌ای است که سال‌هاست با آن درگیریم و شاید پربیراه نباشد اگر بگوییم نقش دلالان در مدیریت صنعت نفت و گاز ایران به حدی گسترده شده است که تشخیص منبع اصلی تصمیم‌سازی‌ها در برخی حوادث مهم تاریخ انرژی ایران دقیقاً مشخص نیست! در خلاصه‌مقاله پیش‌رو قصد داریم به گوشه‌ای از این دریای پیدا و پنهان ورود کنیم و البته تأکید می‌کنیم: فقط گوشه‌ای! ساختار اصلی این مطالب بر بررسی چند پرونده ‌فساد نفتی مشهور بنا شده است، اما به تناسب به مسائل مرتبط دیگر هم ورود کرده‌ایم. ازجمله مسائل مربوط به فساد ساختاری و رانتی در صنعت نفت و گروه‌ها و افراد دلال در صنعت نفت ایران. سه یادداشت ابتدایی به بررسی چگونگی و افراد و گروه‌های دخیل در ماجراهای پرونده‌های کرسنت، استات اویل، توتال و اورینتال کیش می‌پردازد و سپس در گزارشی، تعدادی از گروه‌ها و افراد واسطه و دخیل در فرآیندها و قراردادهای صنعت نفت ایران تحت عنوان «دلالان تصمیم‌ساز» مورد بررسی قرار گرفته‌اند. یادداشت آخر هم اختصاص داده شده است به امکان‌سنجی وجود فساد و رانت ساختاری در نفت ایران و همین‌طور طرح فرضیه‌ای برای دلایل و موانع تشکیل نشدن بورس نفت در ایران.