کتاب اطلاعات سنجی؛ کاربردی ارزش گذارانه

کتاب اطلاعات سنجی: کاربردی ارزش‌ گذارانه نوشتۀ هنک موئد و ترجمۀ بیتا مشایخی و امیر سالار ونکی و لیلا میرزا ابوالحسن خان ایلچی است. این کتاب را انتشارات چاپ و نشر بازرگانی منتشر کرده است.

درباره کتاب اطلاعات سنجی؛ کاربردی ارزش گذارانه

کتاب اطلاعات سنجی؛ کاربردی ارزش گذارانه ادامۀ فعالیت‌های علمی «فرانسیس نارین» است. همچنین کتاب پیش رو، نسخۀ به‌روزرسانی شده از کتابی به نام «تحلیل استنادی در ارزشیابی پژوهش"» است که توسط پژوهشگر همین کتاب، در سال ۲۰۰۵ منتشر شده است.

این کتاب از ۶ بخش تشکیل شده است؛ در بخش اول، مقدمه‌ای در راستای استفاده از شاخص‌های اطلاعات سنجی در فرایند پژوهش ارائه شده است. در این بخش پیشینۀ تاریخی از این رشته ارائه شده است که مفروضات مبنایی موضوعات اصلی ساختار و اصطلاحات کتاب بر آن استوار شده است.

بخش دوم دیدگاه کلی از شاخه‌های متنوع اطلاعات‌سنجی به‌منظور اندازه‌گیری کارایی پژوهش، معرفی می‌گردد. در این بخش طبیعت و ماهیت چندبعدی کارایی پژوهش، به‌صورت متمایز، نشان‌داده‌شده است و لیستی از ۲۸ شاخص که به‌طور معمول استفاده می‌شود، همراه با خلاصه‌ای از آن‌ها باتوجه‌به ظرفیت‌ها و محدودیت‌های آن‌ها تدوین گردیده است.

بخش سوم، درخصوص کاربرد زمینۀ ارزشیابی پژوهش بحث شده است. در این بخش، ارزشیابی پژوهش به‌عنوان یک علم ارزشیابی توصیف شده و تمایز مدل‌های مختلف ارزیابی نیز در آن مشخص شده است.

بخش چهارم راهی برای پژوهش‌های آتی ارائه می‌نماید. در این بخش دیدگاه مؤلف کتاب براساس سلسله‌ای از مسائل درخصوص استفاده از شاخص‌های اطلاعاتسنجی در ارزشیابی پژوهش نشان داده می‌شود. بر همین اساس، نیز لیستی از مشخصه‌های جدید معرفی می‌گردند که می‌توانند در فرایند ارزشیابی کاربرد داشته باشند.

در بخش پنجم، سخنرانی‌های مربوط به بنیان‌گذاران رشته‌های کتاب‌شناختی و اطلاعات‌سنجی مطرح شده است که شامل کنفرانس‌ها و ارائه‌های درک «دسولا پرایس»، «یوجین گارفیلد»، «فرانسیس نارین» است.

در بخش ششم، دو نمونه از مقالات منتشر شده از مؤلف و همکاران او، در زمینۀ استفاده از شاخص‌های اطلاعات‌سنجی به‌صورت کامل بررسی شده‌اند. این شاخص‌ها در رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و مقایسه استفاده از شاخص‌ها بر اساس تعداد بارگیری کامل متنی و سنجه‌های مبتنی بر استناد، بسیار اهمیت دارند.

خواندن کتاب اطلاعات سنجی؛ کاربردی ارزش گذارانه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

علاقه‌مندان به مدیریت می‌توانند از مخاطبان این کتاب باشند.

بخشی از کتاب اطلاعات سنجی؛ کاربردی ارزش گذارانه

«شاخص‌ها ممکن است ناقص یا مغرضانه باشند؛ به‌عنوان‌مثال ایجاد توجه به دستاوردهای علمی و کمک به پیشرفت علمی‌پژوهشی مفاهیم یکسانی نیستند؛ اگر این‌طور بیان شود که هر عملکرد درنهایت منجر به جلب‌توجه مخاطب نسبت به اسناد علمی خواهد شد، پس درجه یا میزان جلب‌توجه مخاطب می‌تواند به‌عنوان شاخص عملکردی تفسیر گردد. اما در این مسیر عوامل دیگری وجود دارند که میزان توجه را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. به‌عنوان‌مثال، روشی که به‌واسطۀ آن یک کار علمی به مخاطبان گسترده ارائه می‌شود میزان توجه را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. از دیرباز، پژوهشگران نسبت به این قضیه آگاهی داشته‌اند که تمامی شاخص‌های عملکرد، "جزئی یا ناقص" هستند و تحت‌تأثیر جنبه‌های مختلف عملکرد و سایر عوامل قرار می‌گیرند. ممکن است "شاخص‌ها"، ناقص یا دارای سوگیری باشند؛ اما این مسئله به‌ندرت، هنگام استفاده از شاخص‌های عملکردی، مدنظر ارزیابان قرار می‌گیرد.

اکثر مطالعات علمی یک افق زمانی محدود را به‌منظور انجام ارزیابی اتخاذ می‌نمایند. افق زمانی در ارزیابی به معنای اتخاذ مدت‌زمان معین در راستای دستیابی به هدف، نتیجه یا تأثیر خاصی است؛ بنابراین، مشخص‌بودن افق زمانی ارزیابی بسیار اهمیت دارد اگر در ارزیابی به کمک شاخص‌های اطلاعات سنجی افق زمانی ۱۰ سال و یا کمتر در نظر گرفته شود به معنای آن است که عملکرد گذشته، تحت بررسی قرار گرفته است. به‌عبارت‌دیگر ارزیابی گذشته‌نگر در مدت ۱۰ سال انجام می‌شود. ارزیابی در مدت ۱۰ سال مرتبط با سیاست‌ها است و هزینۀ جمع‌آوری داده را کاهش می‌دهد. در محاسبۀ تأثیر به کمک سنجه‌های جایگزین و نرخ (تعداد) استفاده کاربرد، ممکن است پنجرۀ زمانی کمتر از یک سال در نظر گرفته شود.»