کتاب نقدی بر طرح شهاب آموزش و پرورش

کتاب نقدی بر طرح شهاب آموزش و پرورش نوشتهٔ اعظم باهوش (الهه) و ویراستهٔ حمیدرضا رضوانی اول است و نشر ارسس آن را منتشر کرده است.

 درباره کتاب نقدی بر طرح شهاب آموزش و پرورش

 الهه باهوش به کار آموزش در آموزشگاه‌های مروارید اشتغال دارند و با آموزش و پرورش از نزدیک همکاری دارند. او دربارهٔ نوشتن این کتاب می‌گوید: «به جرئت می‌توان گفت که آموزش و پرورش مهم‌ترین عرصه‌ٔ هر کشوری در امر پیشرفت و توسعه است. چراکه نیروی انسانی که تربیت آن بر عهده‌ٔ وزارت آموزش و پرورش گذاشته شده شالوده‌ٔ پیشرفت تمام کشورهای توسعه یافته را تشکیل می‌دهد.

امروزه تمام کشورهای در حال توسعه به این نتیجه رسیده‌اند که ترقی و پیشرفت در کشوری اتفاق نمی‌افتد مگر اینکه در آن جامعه نیروی کار و تفکر خوبی تربیت شود و آموزش و پرورش ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و مسئولین هر روز دنبال راه‌هایی جدید برای ایجاد تغییر در ساختارهای کهنه و قدیمی هستند تا با پویا نمودن این نهاد جامعه‌ای امیدوار را بوجود آورده و تعالی جامعه را محقق نمایند.

در این نوشتار تلاش شده تا نگرشی کوتاه به روند انجام و اجرایی‌کردن طرحی به عنوان طرح شهاب که سال‌هاست در آموزش و پرورش ایران جامه‌ی عمل پوشیده داشته باشیم و همچنین تجربه‌های شخصی که در کنار فعالیت چندین ساله در امر آموزش و پرورش و ارتباط با معلمان، مدیران، معاونین، دانش آموزان و همچنین اولیای ایشان به دست آمده به آگاهی خواننده برسد.

بدون شک خواننده‌ٔ این اثر مدیرانی خواهند بود که قصد و نیتشان اجرای هر چه بهتر و باشکوه‌تر طرح شهاب بوده و یا معاونینی که درگیر این طرح هستند و یا آموزگارانی که آموزش و پرورش انجام و اجرای این طرح سنگین و در عین حال اثربخش را بر عهده‌ٔ آنها نهاده و یا دانش آموزان و اولیای ایشان که دغدغه‌ٔ آینده دارند و هر تصمیمی که در آموزش و پرورش گرفته شود تأثیر مستقیم روی سرنوشت و زندگی آنها خواهد داشت.

می‌دانیم که آموزش و پرورش ایران نمونه‌ای کپی‌برداری از نسخه‌های بیگانه آموزش و پرورش در سطح دنیاست و همچنین آگاهی داریم که سال‌هاست این نظام آموزشی تغییر و تحولی اساسی نداشته و یا در حد کم و زیاد کردن متون کتب درسی و نه محتوای کلی و عناوین و اهداف بسنده شده و یا سال‌های تدریس کودکان را کمی پس و پیش نموده و یا به عوض‌کردن نام برخی دوره‌ها پرداخته‌اند که اینها هیچ کدام در حال دانش‌آموزان تأثیری که نداشته هیچ، موجب سردرگمی آنها و والدینشان شده است.

امروز مدیرانی که تصدی امور را به دست گرفته‌اند دریافته‌اند که باید در این مورد کاری جهادی کرد و از پایه به انجام تغییرات پرداخت گرچه شاید با نگرشی به فرهنگ مردم این سرزمین آنها را به این نتیجه رسانده باشد که شاید در برابر کاری عمیق و ریشه‌ای مقاومت‌هایی از سوی کسانی که سال‌هاست به همین روند و سیستم عادت کرده باشند کاری بس مشکل است، بنابراین با وجود کم و کاستی‌های فراوان نفس گام گذاشتن در چنین عرصه‌ای خود مورد تأیید و امیدبخش خواهد بود.»

خواندن کتاب نقدی بر طرح شهاب آموزش و پرورش را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران حوزهٔ آموزش و پرورش پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب نقدی بر طرح شهاب آموزش و پرورش

«خانم نل نادینگز فیلسوف پرآوازه تربیتی جهان چالشی را با یک پرسش مطرح می‌کند: چرا بزرگترین نخبه‌های علوم گوناگون جهان که انسانهایی سرشناس هستند از مدرسه فراری بودند؟ می‌توان این پرسش را به بسیاری افراد ثروتمند جهان تعمیم داد که چرا بسیاری افراد ثروتمند تحصیلات دانشگاهی ندارند و از دانشگاه و درس فراری هستند؟ مگر محیط تعلیم و تربیت چه چیزی داشته و یا بهتر بگوییم چه چیزی نداشته که سبب شده خیل عظیمی از نخبه‌ها و افراد سرشناس از آن فراری باشند؟

گرچه در برابر این افراد، خیلی‌ها هم هستند که مدارج عالیه را طی می‌کنند و به شغل و جایگاه مناسب نیز می‌رسند اما این افراد از وضعیتی که دارند واقعا راضی هستند و خاطرات خوشی از دوران مدرسه و دانشگاه و تحصیل خود دارند؟ و یا تعداد بی‌شماری از انسان‌هایی که با وجود گذراندن مدارج بالای دانشگاهی نتوانسته‌اند برای خود جایگاه و شغل مناسبی بیابند چه؟

پیشتازان عرصهٔ آموزش و پرورش فنلاند دریافتند عواملی وجود دارد که سبب می‌شود محیط مدرسه برای همهٔ دانش آموزان کارآمد و مفید نباشد، در حقیقت با شخصیت‌ها و توانمندی‌ها و استعدادهای گوناگون روال فعلی مدارس برای خیلی دانش آموزان مفید نخواهد بود.

نظام‌های مختلفی پیشنهاد شد، شش سه سه، شش دو دو، توجه به فعالیت‌های مهارت محور و دهها نظریه و متد مختلف که روی دانش آموزان در کشورهای گوناگون پیاده شد.

اما هیچ کدام از این نظریه‌ها و روش‌ها چندان تفاوتی در اصل قضیه نداشتند و تنها در ظاهر فرق کرده بودند و ریشه شان یکی بود و قرار دادن دانش آموزان در یک چهارچوب خشک و رسمی و انتظار بیش از اندازه از دانش آموز برای دریافت نمرات قبولی و نوشتن و ارائه تکلیف و آزمون‌های سخت و قرار دادن دانش آموزان در شرایطی که چیزی جز استرس و ناراحتی و ثبت خاطرات بد برای ایشان به همراه نداشت. در حقیقت همهٔ این روش‌ها یک حلقهٔ مفقوده داشت.»