کتاب هویت ایرانی

«هویت ایرانی» مجموعه مقالات دومین همایش گفتمان ایرانیان است که اداره کل امور فرهنگی ایرانیان خارج از کشور آن را در سال ۱۳۸۵ برگزار کرده است. این کتاب ۲۶ نوشتار در زمینه‌های گوناگون شناخت هویت ایرانی که در این همایش برگزیده شده است را در خود دارد.

وقتی سخن از «ما» پیش می‌آید بحث هویت شکل می‌گیرد و مرز «ما» از دیگران نیز توسط همین خطوط ترسیم شده توسط «هویت ما» عینیت می‌یابد. بررسی هویت ملی یکی از مباحثی است که از اهمیت تاریخی و جامعه شناختی فراوانی برخوردار است. اهمیت تاریخی آ‌ن به این جهت است که اولاً این پدیده در فرایند زمان در جامعه شکل گرفته و از رویدادها و تغییر و تحولات تاریخی تاثیر می‌پذیرد. ثانیاً هر هویتی که امروزه در جامعه و میان گروه‌های اجتماعی مشاهده می‌شود، برگرفته از جریان‌های تاریخی ادوار مختلف است. اهمیت هویت ملی از منظر جامعه‌شناختی آن بدین لحاظ خواهد بود که یکی از عوامل مهم انسجام اجتماعی و وفاق ملی در هر جامعه تلقی می‌گردد و هر اندازه یک ملت از هویت محکم‌تر و منسجم‌تری برخوردار باشد، به همان اندازه در تحکیم پایه‌های همبستگی و وفاق اجتماعی موفق‌تر خواهد بود.

پس در نگاهی دقیق‌تر هویت تابع عوامل تاثیرگذار متعددی مانند خانواده، زبان، دین و آئین، زادگاه و سرزمین، تاریخ، ایدئولوژی، سنت‌ها و ارزش‌ها، باورها، رفتارها، دانش و فنون، وجدان و خرد جمعی و... خواهد بود که نوع و سطح ارتباطی هرفرد با هریک از این عناصر، میزانی برای شناسایی لایه‌های درونی هویت وی تلقی می‌گردد. امروزه با جدی‌تر شدن مبحث جهانی شدن، شاید بتوان معانی واژه‌هایی نظیر مهاجر و مهاجرت را در قاموسی نوین باز تعریف نمود ولی «هویت» شناسه‌ای است که به سادگی قابل تجمیع با شاخص‌های دنیای پر سرعت ارتباطات نبوده و حرکت به ظاهر آرام آ‌ن تحولات بنیادینی را در همان راستا به دنبال خواهد داشت.