کتاب زنان مبتلا به سوء مصرف مواد

کتاب زنان مبتلا به سوء مصرف مواد؛ بهبود بهزیستی روانی با نظریه انتخاب نوشته طاهره احمدزاده هاشمی است که در انتشارات راز نهان به چاپ رسیده است.

 درباره کتاب زنان مبتلا به سوء مصرف مواد؛ بهبود بهزیستی روانی با نظریه انتخاب

اعتیاد و سوء مصرف مواد مخدر به مثابه یک مسأله اجتماعی، پدیده‌ای است که همراه با آن توانایی جامعه در سازمان‌یابی و حفظ نظم موجود از بین می‌رود، عملکرد بهنجار حیات اجتماعی مختل می‌گردد و باعث دگرگونی‌های ساختاری در نظام اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی یک اجتماع می‌شود.

زمانی او یک مادر دوست داشتنی، یک عضو از خانواده به عنوان دختر، یک دوست خوب و... بود، او یک زن بود که ممکن بود سخت کار کند و با سلسله‌ای از نقش‌های به هم پیوسته در جامعه شناخته شود که این سلسله نقش‌ها شبکه‌ای از انتظارات را برای او پدید آورد اما اکنون گرفتار دام اعتیاد شده است. اعتیاد زنان آتش زیر خاکستری است که حتی امروزه با وجود آشکارتر شدن آن همچنان به عنوان تابو شمرده می‌شود و سعی می‌کنند کمتر درباره آن صحبت کنند بی‌خبر از اینکه تابو شمردن آن، این آتش زیر خاکستر را بیشتر در لایه‌های زیرین جامعه پنهان می‌کند و در نهایت زمانی فرا می‌رسد که آشکار شدن آن عواقب سنگین‌تری دارد.

گرچه میزان مصرف مواد مخدر زنان نسبت به مردان پایین‌تر است اما تجارب زنان از عواقب استفاده از مواد مخدر و اعتیاد در طول زمان حتی کوتاه نسبت به مردان شدیدتر می‌باشد. بدین ترتیب استفاده از مواد مخدر ممکن است زنان را بیشتر در معرض خطر قربانی شدن قرار دهد. آن‌ها ممکن است مورد سوء استفاده‌های جسمی و جنسی قرار گرفته، زندگی، خانواده و فرزندانشان را تحت تأثیر قرار دهد، زنان معتاد ممکن است در کفایت والدین محدودیت داشته باشند بدین معنی که قادر به رفع نیازهای عاطفی و فیزیکی فرزندان خود نباشند و احتمال سوء رفتار و نادیده گرفتن فرزند در آن‌ها وجود دارد. اغلب سیاست‌گذاران، مردم و ... قابلیت مادر شدن زنان معتاد را مورد قضاوت قرار می‌دهند. بدین ترتیب اعتیاد زنان به عنوان مشکل نظام خانواده در نظر گرفته می‌شود و در نهایت ناگوارتر اینکه به این زنان نگاه بدبینانه‌ای از سوی افراد و جامعه وجود دارد و بیشتر در معرض برچسب قرار دارند و این داغ اجتماعی بیشتر زمینه را جهت انجام کج روی‌های بعدی فراهم می‌کند.

زنان ممکن است به دلایلی از جمله ترس از دست دادن خانواده و فرزندان، خجالت یا ترس از اعتراف به مصرف مواد مخدر، یا اعتقاد آن‌ها مبنی بر اینکه مصرف مواد درمانی بر اضطراب و یا افسردگی آن‌هاست برای درمان اقدام نکنند و این ابتدای یک ویرانی است؛ زیرا تا زمانی که نگرش منفی اجتماعی نسبت به اعتیاد زنان وجود دارد تا زمانی که ترس از صحبت کردن درباره این موضوع وجود دارد هیچ برنامه‌ریزی، روش پیشگیری و روش درمانی جدیدی ایجاد نمی‌شود و این چرخه معیوب همچنان ادامه دارد. بدین ترتیب نادیده گرفتن و عدم توجه به مسأله اعتیاد زنان نه تنها راه چاره نیست بلکه در آینده نه چندان دور عواقب ناگوارتری را به جامعه تحمیل می‌کند.

کتاب حاضر در نظر دارد در فصل اول مسئله اعتیاد را بر اساس تجربه زیسته زنان بررسی کند چرا که اعتیاد زنان در تمام ایران هنوز ناشناخته مانده است و همچنان بر اساس کلیشه‌های موجود به آن‌ها برچسب‌هایی زده می‌شود و در معرض قضاوت همگان قرار دارند و از طرفی تجربه اعتیاد برای هر فردی منحصر به فرد است. بر این اساس در فصل اول کتاب ابتدا مبانی روانشناختی اعتیاد با تاکید بر آخرین نسخه راهنمای تشخیصی آماری اختلالات روانشناختی مورد بررسی قرار خواهد گرفت و در ادامه اعتیاد در زنان بررسی و سبب شناسی آن ارائه خواهد شد. در فصل دوم، بهزیستی روانشناختی از نظر مفاهیم و تعاریف، ویژگی‌ها، مزایا، ضرورت و اهمیت، تاریخچه، اهداف، فرآیندها، ابعاد نظریه‌ها و عوامل تاثیرگذار بررسی خواهند شد. نهایتا فصل سوم که تحت عنوان بهبود با نظریه انتخاب می‌باشد، به بررسی ساختار این تئوری و برخی فنون آن جهت ارتقا بهزیستی روانی پرداخته می‌شود.

خواندن کتاب زنان مبتلا به سوء مصرف مواد؛ بهبود بهزیستی روانی با نظریه انتخاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

روان‌درمانگران و متخصصان علوم اجتماعی مخاطبان این کتاب‌اند.

بخشی از کتاب  زنان مبتلا به سوء مصرف مواد؛ بهبود بهزیستی روانی با نظریه انتخاب

برای اعتیاد تعاریف متعددی آورده شده است که در اینجا به ذکر برخی از آن‌ها می‌پردازیم. تعریفی که سازمان بهداشت جهانی در مورد مواد مخدر عرضه داشته است کاملاً فراگیر است:

هر ماده‌ای که موجب بروز اختلال در ارگانیزم بدن انسان شود، مواد مخدر محسوب می‌شود. (دبیرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر)

از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی WHO اعتیاد عبارت است از حالتی که به دنبال مصرف یک سری از مواد عارض می‌گردد، به طوری که فرد مصرف کننده اختیار خود را از دست داده و به طور دائم این دسته از مواد را مصرف می‌کند. مواد مخدر دارای دو ویژگی است که به صورت روز افزون فرد معتاد را به آن وابسته می‌کند: وابستگی و تحمل. وابستگی عبارت است از حالتی که در اثر تأخیر در مصرف مواد مخدر فرد به وجود آمده و فرد معتاد را دچار مشکلاتی به لحاظ جسمانی و روانی می‌کند و از این رو فرد به سوی مصرف این گونه مواد به صورت دائمی تشویق می‌شود.

در خصوص ویژگی دوم یعنی تحمل باید گفت که بعد از مدتی از مصرف مواد اعتیاد آور، فرد مجبور است برای رسیدن به حالت خوشی کاذب یا نشئگی مقدار بیشتری از مواد مخدر استفاده کنند. اعتیاد یک بیماری روانی، اجتماعی و اقتصادی است که بر اثر فعل و انفعال تدریجی بین بدن انسان و مواد شیمیایی تحت تأثیر یک سلسله شرایط و اوضاع و احوال خاص روانی، اقتصادی، اجتماعی و سنتی به وجود می‌آید (دهستانی، ۱۳۹۱). اعتیاد حالتی است که بر اثر مصرف داروها و یا مواد شیمیایی که برای انسان و جامعه مضر باشد، ایجاد می‌گردد "خواه این ماده طبیعی باشد یا مصنوعی" (کاکیا، ۱۳۸۴، نقل از شریعتی، ۱۳۹۲). اعتیاد یعنی خو گرفتن و وابسته شدن جسمی روانی و عصبی فرد به مواد مخدر که ترک یا فرار از آن سخت یا بسیار مشکل است. اعتیاد عبارت است از وابستگی به عوامل یا موادی که تکرار مصرف آن‌ها با کم و کیف مشخص و درمان معین از دیدگاه معتاد ضروری می‌نماید (یار محمدی، ارجمندنیا و قنادی، ۱۳۸۸، نقل از شریعتی، ۱۳۹۲).