بریده‌هایی از کتاب تاریخ مشروطه ایران

شکست‌های پیاپی فتحعلی‌شاه در برابر روس و شکست‌های محمدشاه و ناصرالدین‌شاه در برابر انگلیس به ایران زیان بسیار رسانید، و از بزرگی آن بسیار کاست، ولی پادشاهان قاجاری و توده ایرانیان را بیدار نگردانید.

یکی از گرفتاری‌های ایرانیان است که پیشآمدها را زود فراموش کنند، و ما می‌بینیم دسته‌های انبوهی آن زمان‌های تیره گذشته را از یاد برده‌اند، و از آسایشی که امروز می‌دارند، خشنودی نمی‌نمایند، و یک چیزی درباید که همیشه روزگار درهم و تیره گذشته را در پیش چشم اینان هویدا گرداند.

دیگری از آن شاعران، میرزا حسن‌خان بدیع بوده که در بصره و خوزستان می‌زیسته، و او را هم چکامه‌هایی است و در یکی می‌گوید: چرا نمی‌نگری حالت فکار وطن؟! چرا نمی‌شنوی ناله‌های زار وطن؟!

"عنکبوت ار لانه دارد آدمی دارد وطن، عنکبوت‌آسا تو هم دور وطن تاری به‌تن بهر حفظ لانه خود می‌تند تار عنکبوت ز عنکبوتی کم‌نه‌ای، ای‌غافل ازحفظ وطن عقل کل مهر وطن را معنی ایمان شمرد معنی ایمان بود مهر وطن بی‌ریب و ظن شیخ اگرمعنی‌وطن‌نشناخت معذورش‌بدار این وطن نامش بود ایران، بیا بشنو ز من"

ایرانیان از سالیان دراز گرفتار شعر بوده‌اند، و از این کار زیان‌های بسیار برده‌اند. ولی گاهی نیز شعرهای بی‌زیانی سروده‌اند که ما از آنها این چکامه‌های وطنی را می‌شماریم.

سید جمال‌الدین دارنده حبل‌المتین "عنکبوت ار لانه دارد آدمی دارد وطن، عنکبوت‌آسا تو هم دور وطن تاری به‌تن بهر حفظ لانه خود می‌تند تار عنکبوت ز عنکبوتی کم‌نه‌ای، ای‌غافل ازحفظ وطن