بریده‌هایی از کتاب شهریار

دشمنانت را بکش و اگر می‌توانی دوستانت را هم نیز.

مردم از آزار کسی که مورد علاقه‌شان است ابایی ندارند اما از آسیب رساندن به کسی که از او می‌ترسند پروا دارند.

حکومت برای نیل به قدرت، ازدیاد و حفظ و بقای آن مجاز است به هر عملی از قبیل کشتار، خیانت، ترور، تقلب و... دست بزند و هرگونه شیوه‌ای حتی منافی اخلاق و شرف و عدالت را برای رسیدن به هدفش روا می‌دارد.

ماکیاولیسم مذهبی در واقع انحراف در شیوه حکومت مذهبی و تمایل حکومتداران به معیارهای ابزارگرایانه‌ی دینی را گویند. از مصادیق این مورد، تن دادن به اصالت منافع و تبلیغات ناراست در انتخابات و شعارهای آن است. در این شیوه، سیاست در حکومت مذهبی به خودی خود هدف می‌شود و اخلاق و دین حول مدار منافع سیاسی می‌چرخد.

می باید روباه بود و تله‌ها را شناخت؛ می باید شیر بود و گرگها را از ترس رماند

یکی از حکمرانان معاصر که بهتر است نامش را نیاوریم همیشه فقط در مورد صلح و ایمان موعظه می‌کند و خود دشمن هر دو است.

حاکم جدید به هنگام تصرف یک شهر باید همه صدماتی را که می‌خواهد وارد آورد از قبل پیش‌بینی کرده و ضربه را کاری و یک بار برای همیشه بزند تا مجبور نباشد هر روز ظلم و ستم روا دارد. پس از آن باید به گونه‌ای رفتار کند که مردم در آسایش و آرامش به سر برند. کسی که به خاطر سوء قضاوت یا ترس از مردم ظلم کند همیشه باید آماده جنگ باشد. او هرگز روی آرامش را نخواهد دید. چون همیشه به مردم ستم روا می‌دارد. خشونت باید کاری و یکباره باشد تا مردم رنجش آن را فراموش کنند و مهربانی و بخشش تدریجی تا مردم طعم آن را بهتر بچشند.

این طبیعت انسانها است که با نیکی کردن و نیکی دیدن از دیگران زیر بار منت یکدیگر می‌روند

که «کسی که به مردم تکیه می‌کند مانند آن است که بنایی را بر روی آب و گِل ساخته است.» این مثل در مورد فرمانروایی که به نیروی مردمانش متکی است و امیدوار است که مردم به هنگام خطر جان او را از دست دشمنان و قضات نجات دهند به کار برده می‌شود

انتخاب وزرا ‌کار بی‌اهمتی نیست و ارزش آنان به فراست و درایت پادشاه بستگی دارد. اولین نشانه هوش و تیزبینی پادشاه شخصیت نزدیکان او است. وقتی افرادی وفادار و لایق باشند پادشاه نیز فردی عاقل و دانا است زیرا توانسته لیاقت آنان را کشف کند و آنان را نسبت به خود وفادار نگاه دارد. اما اگر چنین نباشند پادشاه مورد انتقاد قرار می‌گیرد چرا که اولین اشتباهش گزینش چنین وزیرانی است.

این مکتب بر این باور است که رجال سیاسی باید کاملاً واقع‌بین و مادی و جدی باشند. آنگونه سخت‌گیر باشند که اگر تکالیف دینی، اخلاقی و احساسات سد راه آنان شود؛ از آن‌ها صرف‌نظر کرده و هدفی جز رسیدن به مقصود نداشته باشند.

کشوری در امن و امان خواهد بود که ارتشی از مردم و شهروندان خود داشته باشد در غیر اینصورت، به هنگام جنگ سربازان وفاداری نخواهد داشت و باید در انتظار یاری بخت بنشیند.

آن کس که علت بزرگی دیگران می‌شود خود سرش بی‌کلاه می‌ماند.

مردم از آزار کسی که مورد علاقه‌شان است ابایی ندارند اما از آسیب رساندن به کسی که از او می‌ترسند پروا دارند.

وقتی مردم علیه شما سلاح در دست گیرند از کمک دشمنان خارجی بی‌بهره نخواهند ماند

بسیاری از مردم تصور می‌کنند شهریار زیرک به دلیل داشتن مشاوران و وزیران خوب چنین توانا است در حالیکه بی‌تردید اشتباه می‌کنند. این یک اصل مسلم است که اگر پادشاهی خود خردمند نباشد نصیحت‌پذیر نیست.

کدام تغییر است که تغییرات بعدی را به همراه نداشته باشد؟

می باید روباه بود و تله‌ها را شناخت؛ می باید شیر بود و گرگها را از ترس رماند

یگانه شعار سیاسی او این بود که شاه فوق تمام قیود و الزامات مردم عادیست.

حق با قوی است. بنابراین اقویا باید بر قدرت خویش پافشاری کرده و قوانینی وضع کنند که حافظ آن‌ها در برابر عصیان ضعفا باشد.

هم مردم به او علاقه‌مند باشند و هم از او بترسند. اما از آنجائیکه ترکیب این دو احساس بسیار دشوار است بهتر است که مردم از او وحشت داشته باشند. زیرا بطور کلی می‌توان گفت انسان موجودی ناسپاس، چاپلوس، دروغگو و فریبکار است. آنان به هنگام خطر می‌گریزند و تا زمانی که رفتاری نیکو داشته باشید در پی سودجویی می‌باشند.

یکی از حکمرانان معاصر که بهتر است نامش را نیاوریم همیشه فقط در مورد صلح و ایمان موعظه می‌کند و خود دشمن هر دو است. اگر قرار بود به این دو عامل ایمان داشته باشد تاکنون چندین بار موقعیت و کشور خود را از دست داه بود.

پادشاهی‌های مذهبی (کلیسایی) در اینجا فقط گفتگو در مورد پادشاهی روحانیون باقی مانده است، در این‌گونه حکومت قبل از رسیدن به قدرت دشواریهای بسیاری به‌وجود می‌آید. زیرا یا از روی قدرت و لیاقت به‌دست می‌آید یا به یاری بخت، اما برای حفظ آن به هیچ یک نیازی نیست. زیرا پس از کسب قدرت کارها به دست سازمانهای مذهبی و مطابق دستورات مذهبی اداره می‌شود و طرز زندگی و رفتار فرمانروا تأثیری نخواهد داشت. این پادشاهان مالک کشوری هستند که از آن دفاع نمی‌کنند، بر کسی حکومت نمی‌کنند، کسی هم کشور را از آن‌ها نمی‌گیرد. مردم نیز از این بابت نگرانی به خود راه نمی‌دهند زیرا امیدی به براندازی آن ندارند. تنها این نوع پادشاهی شاد و در امن و امان است.

شهریار هرگز نباید با کشور قدرتمندتر از خود هم‌پیمان شود مگر در صورت لزوم، چرا که در صورت پیروزی اسیر وی خواهید شد شهریار باید تلاش کند تا تحت سلطه دیگران درنیاید مگر اینکه ناچار شود.

برای تهیه نقشه کوهها و بلندیها، در دشت‌های مسطح می‌ایستند؛

برای شناخت مردم، باید شهریار و برای شناخت کامل ذات شهریاری باید یکی از مردم بود.

در مورد این سئوال که شهریار باید مورد علاقه یا موجب ترس باشد نتیجه می‌گیریم که مردم مایلند شهریار را دوست بدارند، اما خواست شهریار است که مردم از او در هراس باشند شهریار خردمند باید بر آنچه تحت کنترلش می‌باشد تکیه کند نه بر چیزی که مورد علاقه و توجه مردم است. تنها باید تلاش کند که از برانگیختن نفرت مردم خودداری کند.

ماکیاولی معتقد است، زمامدار اگر بخواهد باقی بماند و موفق باشد نباید از شرارت و اعمال خشونت‌آمیز بترسد. زیرا بدون شرارت، حفظ دولت ممکن نیست. حکومت برای نیل به قدرت، ازدیاد و حفظ و بقای آن مجاز است به هر عملی از قبیل کشتار، خیانت، ترور، تقلب و... دست بزند و هرگونه شیوه‌ای حتی منافی اخلاق و شرف و عدالت را برای رسیدن به هدفش روا می‌دارد. این مکتب بر این باور است که رجال سیاسی باید کاملاً واقع‌بین و مادی و جدی باشند. آنگونه سخت‌گیر باشند که اگر تکالیف دینی، اخلاقی و احساسات سد راه آنان شود؛ از آن‌ها صرف‌نظر کرده و هدفی جز رسیدن به مقصود نداشته باشند.

(این ضعف بشر است که هنگام آرامش دریا به طوفان نمی‌اندیشد

بدی کن اما چنان وانمود کن که نیکی می‌کنی: