توفیق الحکیم

توفیق الحکیم در ۹ اکتبر ۱۸۹۸ به دنیا آمد و در ۲۶ ژوئیهٔ ۱۹۸۷ درگذشت. او یک رمان‌نویس و نمایشنامه‌نویس اهل مصر بود. از مهم‌ترین آثار او نمایشنامهٔ «اهل غار» و رمان «بازگشت روح» بوده است. جمال عبدالناصر نیز تحت‌تأثیر رمان «بازگشت روح» بوده است. این رمان سرآغاز تصمیم ناصر برای انقلاب ۱۹۵۲ میلادی بود. نمایشنامهٔ «بازی مرگ» یکی دیگر از آثار توفیق الحکیم است. او را یکی از نویسندگان حاذق ادبیات نمایشی عرب به شمار آورده‌اند. گفته شده است که آثار او به‌لحاظ کمی و کیفی قابل‌تحلیل و بررسی است. آنچه این بررسی را با مانع مواجه می‌کند، نبود منابع لازم برای پژوهش است؛ زیرا نگاه مترجمان تئاتر ایران به تئاتر غرب مانع از آن شده است تا به سرزمین‌های دیگر توجه کنند. توفیق الحکیم که از عصر تحت‌الحمایگی تا زمان انورسادات زیست، معمولاً با مرکز قدرت سازش داشت. او هرگز به جریان‌های نوی ادبی در اروپا و جهان عرب بی‌اعتنا نبود. تئاتر حماسیِ برتولت برشت را در قالب تئاتر عربی ریخت؛ ولو بدون توفیق چندان و نیز دعوت پوچ‌گرایان اروپایی را با تألیف نمایشنامه‌ای در سبک پوچی اجابت کرد و برای حل معضل زبان کلاسیک و محاوره‌ای عربی، یک زبان سوم را پیشنهاد کرد.