کتاب شورمه هوا

کتاب شورمه هوا مجموعه دوبیتی‌های گویش گیلکی، اثر ایرج قبادی بریران است که انتشارات سپیدرود به سفارش حوزه هنری گیلان منتشر کرده است. اشعار این کتاب با برگردان به زبان فارسی منتشر شده‌اند.

درباره کتاب شورمه هوا

آشنایی با فرهنگ عامیانه و فولکلور و سرشار شدن از آیین و مراسم بومی مختلف، می‌تواند به غنای فرهنگی ما کمک کند و چشم اندازی وسیع در اختیار ما قرار دهد که ذهن ما را از آیین‌ها و آداب و رسوم آگاه کند. فرهنگ فولکلور دامنه وسیعی دارد و می‌تواند دربر دارنده افسانه‌ها، داستان‌ها، موسیقی، تاریخ شفاهی، ضرب‌المثل‌ها، هزلیات، پزشکی، باورهای مردمی درباره بخت و شگون و چشم زخم، لالایی مادران، پایکوبی بومی، آیین‌ها، شیوه‌ها و سنّت‌ها باشد. 

اهمیت آن زمانی معلوم می‌شود که قرار باشد پژوهشی دراین باب صورت بگیرد. محقق نیاز به منابع مطالعاتی جامع و معتبر دارد و گردآوری چنین مجموعه‌هایی می‌تواند در این زمینه بسیار کمک کند. کتاب‌هایی که اشعار را گردآوری کرده باشند، از رسم و رسومات مختلف سخن بگویند، ضرب المثل‌ها و باورهای عامیانه را در یک مجموعه جمع‌آوری کرده باشند و ...

شاید خواندن این توضیحات درباره زبان گیلکی که در بخشی از مقدمه کتاب آمده است، به وضوح بیشتر مطالب بیان شده، کمک کند: «گیلکی از زبانها ایرانی نو است ، که پس از فتح ایران به دست مسلمانان به تدریج در مناطق مختلف پدیدار شد و با آنکخه برخی از آن‌ها همزمان با تعدادی از زبان‌ها ایرانی میانه رایج بوده‌اند، از لحاظ ساختاری، تحول‌هایی در آنها مشاهده می‌شود که آن‌ها را از زبان‌های میانه متمایز می‌سازد.

از اینرو می‌توان گفت که گیلکی از جمله زبان های ایرانی شاخه شمال غربی و گروه زبان‌های حاشیه کاسپین است که بسیای از ویژگی‌های قدیم آن شاخه زبانی را به همراه دارد»

ایرج قبادی بریران در مجموعه شورمه هوا هشتاد دوبیتی گیلکی به گویش غرب گیلان را سروده و گردآوری کرده است.

شاعر تلاش کرده در این اشعار، واژگان اصیل گیلکی را به کار گیرد. او موضوعات مربوط به زندگی مردم روستانشین را در اشعارش آورده است و آشنایی‌زدایی توام با غافلگیری را نیز پیش روی مخاطب قرار می‌دهد. نکته مثبت این کتاب در این است که مخاطبان می‌توانند هم با نحوه تلفظ و فونتیک اشعار آشنا شوند و هم برگردان آن به فارسی را بخوانند. 

کتاب شورمه هوا را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنم 

خواندن کتاب شورمه هوا را به تمام علاقه‌مندان به زبان و ادبیات فولکلور و اشعار زبان گیلکی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب شورمه هوا

بهار کی جنگلا آتش بیگیره

یا سبزه له سلا آتش بیگیره

ویرویزه کم کم از می دیله تان دو

چوطو کهنه فلا آتش بیگیره

برگردان به فارسی:

بهار که جنگل آتش بگیرد 

یا گیاه سبز مردابی را آتش بگیرد

کم کم دود از میان دلم بلند می‌شود 

آنگونه که پوسته کهنه برنج آتش بگیرد 

***

می شاخ و بال اسه سایی ته باغه

مه سایی وسته تنهایی ته باغه

اگی چی لیلکی دئارم ای ته روز

تانم بوستن رمش پایی ته باغه

برگردان به فارسی:

شاخ و برگ من، سایه باغ تو هستند

سایه من به تنهایی برای باغ تو کافی است

اگرچه درخت خاردار هستم، یک روز 

می‌توانم پایه چوبیِ پرچینِ باغ تو باشم