کتاب اقتصاد در چند دقیقه

کتاب اقتصاد در چند دقیقه اثری از نیل کیشتینی با ترجمه محمود حاج‌زمان است. این کتاب مفاهیم کلیدی اقتصاد را به زبان ساده برای مخاطبان بیان می‌کند.

این مجموعه برگرفته از کتاب‌های in minutes از انتشارات Quercus است که هریک به موضوعی در حوزه علوم پایه یا علوم انسانی می‌پردازد. هر کتاب شامل حدود دویست سرفصل و شرحی مختصر بر هر کدام است که با تصویرهایی مرتبط همراه شده است. هر یک از این کتاب‌ها دائرةالمعارفی است کوچک و مصور با زبانی ساده و عامه فهم و مناسب برای آشنایی مقدماتی با علوم مختلف.

نیل کشتینی که مشاور اقتصادی سابق دولت بریتانیا و استاد مهمان دانشکده علوم و اقتصاد است در کتاب اقتصاد در چند دقیقه، به توضیح اصطلاحات و مفاهیم ابتدایی می‌پردازد که در علم اقتصاد باید با آن‌ها آشنا باشید. از جمله مزیت‌های این کتاب این است که هر مفهوم با یک مثال توضیح داده شده است و هر مثال، با یک نمودار یا تصویر، کامل و واضح‌تر شده است. 

کتاب اقتصاد در چند دقیقه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم 

اقتصاد در چند دقیقه کتابی عالی و راهنمایی جامع برای تمام کسانی است که دوست دارند با مفاهیم اولیه و ابتدایی اقتصاد آشنا شوند. 

بخشی از کتاب اقتصاد در چند دقیقه

اثر درآمد و اثر جایگزینی 

دانشجویی را تصور کنید که پول خود را صرف هیچ چیز جز چیپس و نوشابه نمی‌کند؛ سپس، به دلیل یک برداشت خوب سیب زمینی، قیمت چیپس افت می‌کند. این مسئله از دو جهت روی هزینه‌های دانشجو تأثیر می‌گذارد. اولا، قیمت نوشابه نسبت به چیپس بالا می‌رود: در مقایسه با هر قوطی نوشابه، دانشجو باید هزینه فرصت چیپس‌های بیشتری را بدهد. او نوشابه کمتری می‌خرد، اما خرید چیپس را بالا می‌برد. اقتصاددان‌ها به این موضوع اثر جایگزینی می‌گویند. دوما، از آنجاییکه چیپس ارزان شده است، قدرت خرید دانشجو بالا می‌رود؛ یعنی به نوعی درآمد او بیشتر می‌شود. پس ممکن است او تصمیم بگیرد حالا هم چیپس و هم نوشابه بیشتری بخرد. به این مسئله اثر درآمد می‌گویند. 

اقتصاددان‌ها تغییر در تقاضا در نتیجه تغییر در قیمت را به این دو اثر تقسیم می‌کنند. تأثیر کلی روی مصرف چیپس دانشجو روشن است: هم اثر درآمد و هم اثر جایگزینی نشان می‌دهند که دانشجو چیپس بیشتری خریداری خواهد کرد. ولی تأثیر روی مصرف نوشابه خیلی روشن نیست: اثر جایگزینی می‌گوید که او نوشابه کمتری خواهد خرید، اما اثر درآمد اعتقاد دارد که مصرف نوشابه او بالا خواهد رفت. 

مازاد مصرف کننده 

روزی زنی به خرید می‌رود و چشمش به کمدی با اندازه کاملا مناسب برای اتاقش میافتد. او حاضر است ۲۵۰ دلار بابت این کمد بپردازد، اما قیمت این کمد فقط ۱۰۰ دلار است. در نتیجه، زن دچار مازاد مصرف کننده‌ای به اندازه ۲۵۰ دلار می‌شود؛ یعنی تفاوت بین آنچه او حاضر است بپردازد و قیمت واقعی کالا. در قیمت‌های خیلی بالا، تنها تعداد اندکی از این کمدها به افرادی فروخته می‌شود که «تمایل پرداخت» بالایی از خود نشان می‌دهند. با قیمت ۱۰۰ دلار، این افراد با مازاد مصرف کننده زیادی روبه‌رو می‌شوند، اما اگر در کل ۵۰۰ عدد از این کمدها در بازار فروخته شود و آنها را بر اساس مازاد مصرف کننده آنها درجه بندی کنیم، کمد پانصدم به کسی فروخته خواهد شد که دقیقا ۱۰۰ دلار حاضر است بابت آن بپردازد.

اگر قرار باشد تعداد بیشتری فروخته شود، قیمت باید پایین بیاید تا شامل حال افرادی با «تمایل پرداخت»‌ زیر ۱۰۰ دلار هم بشود تا آنها هم بتوانند خرید کنند. جمع مازاد مصرف کننده هر خریدار مازاد مصرف کلی در بازار کمد را برای ما مشخص خواهد کرد. اقتصاددان‌ها اعتقاد دارند که این رقم می‌توانند نشان دهنده رفاه اقتصادی باشد: وقتی مازاد مصرف کننده بالاست، یعنی خواسته‌های مشتریان به خوبی برآورده می‌شوند.