کتاب فرهنگ واره خیال در شعر عنصری

کتاب فرهنگ واره خیال در شعر عنصری نوشته‌ی فریبا فرخی اثری پژوهشی درباره‌ی ساختار و کارکرد صور خیال در شعر عنصری، ملک‌الشعرای دربار محمود غزنوی است. این کتاب با رویکردی تحلیلی و آماری، به بررسی دقیق انواع تصویرسازی‌ها و عناصر خیال در دیوان عنصری می‌پردازد و تلاش کرده است با استخراج و دسته‌بندی طرف دوم تشبیهات و دیگر صور خیال، تصویری جامع از شیوه‌ی تصویرپردازی این شاعر ارائه دهد. نشر فرزانگان دانشگاه آن را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب فرهنگ واره خیال در شعر عنصری

کتاب فرهنگ واره خیال در شعر عنصری با تمرکز بر دیوان عنصری، یکی از برجسته‌ترین شاعران قصیده‌سرای فارسی، به تحلیل و طبقه‌بندی صور خیال در اشعار او پرداخته است. فریبا فرخی در این کتاب، ابتدا زندگی و جایگاه ادبی عنصری را بررسی کرده و سپس به سراغ ساختار خیال در شعر او رفته است. ساختار کتاب شامل دو فصل اصلی است: فصل نخست به زندگی، سبک شعری و تحلیل بسامدی صور خیال اختصاص دارد و فصل دوم به تدوین فرهنگ‌واره‌ای از تصاویر شعری بر اساس طرف دوم تشبیهات و دیگر صور خیال می‌پردازد. در این روند، نویسنده با رویکردی آماری و تحلیلی، انواع تصویرها را شناسایی و فراوانی هرکدام را مشخص کرده است. کتاب با ارائه‌ی جداول و نمودارها، تصویری روشن از بسامد و تنوع صور خیال در شعر عنصری ارائه می‌دهد و به‌ویژه به نقش عناصر انتزاعی، ابزار جنگی، اجرام سماوی، اعضای بدن، حیوانات، گیاهان و مفاهیم انتزاعی در تصویرسازی‌های او توجه کرده است. این اثر نه‌تنها برای علاقه‌مندان به شعر کلاسیک فارسی، بلکه برای پژوهشگران حوزه‌ی نقد ادبی و سبک‌شناسی نیز منبعی ارزشمند به‌شمار می‌آید.

خلاصه کتاب فرهنگ واره خیال در شعر عنصری

کتاب فرهنگ واره خیال در شعر عنصری با هدف بررسی ساختار و کارکرد خیال در شعر عنصری، ابتدا به معرفی اجمالی شاعر و جایگاه او در تاریخ ادبیات فارسی می‌پردازد. عنصری، ملک‌الشعرای دربار غزنوی، به دلیل زندگی مرفه و جایگاه اجتماعی ویژه، اشعاری با رنگ و بوی اشرافی و استدلالی سروده است. نویسنده در فصل نخست، ضمن مرور زندگی و سبک شعری عنصری، به تحلیل انواع صور خیال در دیوان او می‌پردازد و با استناد به منابع مختلف، ویژگی‌های تصویرسازی او را شرح داده است. در ادامه، کتاب با رویکردی آماری، بسامد انواع صور خیال را استخراج کرده و نشان داده است که تشبیه، استعاره، تشخیص، کنایه، صفت هنری، مجاز و تمثیل، بیشترین حضور را در شعر عنصری دارند. نویسنده با ارائه‌ی جداول و نمودارها، فراوانی هرکدام از این صور را به‌تفصیل بیان کرده است. سپس، عناصر و پدیده‌های به‌کاررفته در تصاویر شعری، مانند ابزار جنگی، اجرام سماوی، اعضای بدن، حیوانات، گیاهان، سنگ‌های قیمتی، طبیعت و مفاهیم انتزاعی، به‌ترتیب حروف الفبا دسته‌بندی شده‌اند. در فصل دوم، فرهنگ‌واره‌ای از صور خیال دیوان عنصری تدوین شده است که در آن، طرف دوم تشبیهات و دیگر تصاویر شعری به‌صورت مدخل‌هایی مستقل آورده شده‌اند. برای هر مدخل، نمونه‌هایی از اشعار عنصری و تحلیل ویژگی‌های تصویری آن ارائه شده است. این بخش، امکان بررسی دقیق‌تر شیوه‌ی تصویرسازی و نوع نگاه عنصری به جهان پیرامون را فراهم می‌کند. در نهایت، کتاب به این نتیجه رسیده است که گسترده‌ترین صورت خیال در شعر عنصری تشبیه است و عناصر انتزاعی و اشرافی، نقش پررنگی در تصاویر او دارند.

چرا باید کتاب فرهنگ واره خیال در شعر عنصری را بخوانیم؟

کتاب فرهنگ واره خیال در شعر عنصری اثری است که با رویکردی تحلیلی و آماری، ساختار خیال و تصویرسازی در شعر یکی از مهم‌ترین شاعران کلاسیک فارسی را به‌دقت بررسی کرده است. این کتاب با دسته‌بندی و تحلیل بسامدی انواع صور خیال، به خواننده امکان می‌دهد تا با شیوه‌ی تصویرپردازی عنصری و نقش عناصر مختلف در شعر او آشنا شود. همچنین، ارائه‌ی فرهنگ‌واره‌ای از تصاویر شعری، منبعی کاربردی برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به نقد ادبی و سبک‌شناسی فراهم کرده است. مطالعه‌ی این اثر، درک عمیق‌تری از روند تحول خیال در شعر فارسی و جایگاه عنصری در این مسیر به‌دست می‌دهد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران ادبیات فارسی، دانشجویان رشته‌های زبان و ادبیات فارسی، علاقه‌مندان به نقد و سبک‌شناسی شعر کلاسیک و کسانی که به تحلیل ساختار خیال و تصویرسازی در شعر علاقه دارند پیشنهاد می‌شود.