کتاب نهال خدمت، الگوی جامع آبادانی و پیشرفت (جلد اول)

کتاب نهال خدمت، الگوی جامع آبادانی و پیشرفت (جلد اول) اثری پژوهشی و تجربه‌نگارانه است که به همت موسسه توسعه آموزشی پژوهشی سینا و با مصاحبه‌گری محمدرضا آقایی و ویراستاری الهام اشرفی و نسرین‌سادات موسوی تدوین شده است. این کتاب به بررسی و مستندسازی تجربه اجرای طرح نشاء، به‌عنوان یک الگوی جامع برای آبادانی و پیشرفت مناطق محروم ایران، می‌پردازد. نهال خدمت با تکیه‌بر مصاحبه‌های گسترده با مدیران، راهبران و فعالان حوزه محرومیت‌زدایی، روند شکل‌گیری، اجرا، چالش‌ها و دستاوردهای این طرح را واکاوی می‌کند. انتشارات رصدگر دانش آن را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب نهال خدمت، الگوی جامع آبادانی و پیشرفت (جلد اول)

نهال خدمت، الگوی جامع آبادانی و پیشرفت (جلد اول) نوشته‌ی محمدرضا آقایی و همکاران، به تجربه‌ی بنیاد علوی و بنیاد مستضعفان در طراحی و اجرای طرح نشاء می‌پردازد؛ طرحی که با هدف محرومیت‌زدایی و توسعه‌ی پایدار در مناطق محروم ایران، به‌ویژه پس از فرمان رهبری مبنی بر تدوین الگوی جامع آبادانی، شکل گرفت. کتاب با رویکردی مستند و تحلیلی، سیر تاریخی و تحولات سه‌گانه‌ی فعالیت‌های بنیاد مستضعفان را از اقدامات فردی و جهادی تا اجرای الگوی نشاء دنبال می‌کند. ساختار کتاب مبتنی بر مصاحبه‌های عمیق با مدیران، راهبران و کارشناسان اجرایی است و تلاش دارد با روایت تجربه‌های میدانی، نقاط قوت و ضعف، چالش‌ها و دستاوردهای طرح را به تصویر بکشد. این اثر نه‌تنها به جنبه‌های اجرایی و مدیریتی طرح می‌پردازد، بلکه به ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن نیز توجه دارد و نقش مردم‌محوری، نهادسازی، مسئله‌محوری و اعتمادسازی را در موفقیت یا ناکامی طرح بررسی می‌کند. کتاب، تصویری از یک فرایند یادگیرنده و در حال تکامل ارائه می‌دهد که در بستر واقعیات اجتماعی و اداری ایران شکل گرفته است.

خلاصه کتاب نهال خدمت، الگوی جامع آبادانی و پیشرفت (جلد اول)

نهال خدمت با مقدمه‌ای درباره‌ی ضرورت تدوین الگوی جامع آبادانی و پیشرفت آغاز می‌شود؛ ضرورتی که پس از فرمان رهبری و با هدف رفع محرومیت از مناطق کم‌برخوردار کشور شکل گرفت. کتاب، سه دوره‌ی اصلی فعالیت‌های بنیاد مستضعفان را ترسیم می‌کند: دوره‌ی اول با تمرکز بر اقدامات فردی و حمایت از گروه‌های جهادی، دوره‌ی دوم با انتخاب قلعه‌گنج به‌عنوان پایگاه محرومیت‌زدایی همه‌جانبه، و دوره‌ی سوم که به تجربه‌ی طرح نشاء و تلاش برای ایجاد الگویی جامع و بومی اختصاص دارد. در بخش‌های مختلف، روند شکل‌گیری و توسعه‌ی طرح نشاء از دل تجربه‌های قرارگاه پیشرفت و آبادانی سپاه و بنیاد علوی روایت می‌شود. کتاب نشان می‌دهد که طرح نشاء نه یک نسخه‌ی مکتوب و ایستا، بلکه مدلی پویا و در حال اصلاح بوده است که با آزمون‌وخطا و بازنگری‌های مستمر پیش رفته است. مصاحبه‌ها با مدیران و راهبران، چالش‌های اجرایی، مقاومت‌های ساختاری، محدودیت‌های مالی و اداری، و تأثیرات شرایطی مانند همه‌گیری کرونا را برجسته می‌کنند. یکی از محورهای اصلی کتاب، مردم‌محوری و مشارکت مردمی در شناسایی مسائل و اجرای پروژه‌هاست. نویسندگان به نقش کلیدی سفیران محلی، امنا و کانون‌های پیشرفت روستایی اشاره کرده‌اند و نشان داده‌اند که موفقیت طرح، وابسته به اعتمادسازی و توانمندسازی نیروهای بومی بوده است. مسئله‌محوری، نهادسازی، آموزش و توان‌افزایی، و شبکه‌سازی از دیگر ارکان طرح نشاء هستند که در کتاب به تفصیل بررسی شده‌اند. کتاب همچنین به نقد و آسیب‌شناسی طرح می‌پردازد: نبود شاخص‌های ارزیابی در آغاز، سرعت بالای اجرا، تعارض میان رویکرد مردم‌محور و ساختارهای اداری، و چالش‌های ناشی از تعدد نهادها و شرکت‌های تابعه. در عین حال، تجربه‌های موفق در برخی مناطق و شکل‌گیری شبکه‌ای گسترده از نیروهای مردمی و جهادی، به‌عنوان دستاوردهای مهم طرح معرفی شده‌اند. در نهایت، کتاب بر اهمیت یادگیری از این تجربه‌ها و ضرورت تکامل و بازنگری الگوهای توسعه‌ی روستایی و منطقه‌ای تأکید دارد.

چرا باید کتاب نهال خدمت، الگوی جامع آبادانی و پیشرفت (جلد اول) را بخوانیم؟

نهال خدمت، الگوی جامع آبادانی و پیشرفت، فرصتی برای آشنایی با یکی از مهم‌ترین تجربه‌های توسعه‌ی اجتماعی و اقتصادی در مناطق محروم ایران فراهم می‌کند. این کتاب با رویکردی مستند و تحلیلی، نه‌تنها روند اجرایی یک طرح ملی را روایت می‌کند، بلکه به لایه‌های پنهان چالش‌ها، تعارضات و دستاوردهای آن نیز می‌پردازد. خواننده با مطالعه‌ی این اثر، با پیچیدگی‌های کار میدانی در حوزه‌ی محرومیت‌زدایی، اهمیت مردم‌محوری، نقش نهادهای محلی و ضرورت آموزش و توانمندسازی آشنا می‌شود. کتاب، نمونه‌ای از تجربه‌اندوزی جمعی و انتقال دانش مدیریتی و اجتماعی است که می‌تواند برای فعالان حوزه‌ی توسعه، مدیران، پژوهشگران و علاقه‌مندان به سیاست‌گذاری اجتماعی الهام‌بخش باشد. همچنین، روایت صادقانه‌ی نقاط ضعف و قوت طرح، امکان نقد و بازاندیشی در الگوهای توسعه را فراهم می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران و دانشجویان حوزه‌ی توسعه‌ی روستایی، مدیران و فعالان اجتماعی، اعضای گروه‌های جهادی، سیاست‌گذاران حوزه‌ی محرومیت‌زدایی و علاقه‌مندان به تجربه‌های واقعی مدیریت پروژه‌های اجتماعی پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که دغدغه‌ی مردم‌محوری، نهادسازی و توسعه‌ی پایدار در مناطق محروم دارند، این کتاب منبعی ارزشمند است.