کتاب اقتصاد اسلامی مفهوم و تعامل با فقه

کتاب اقتصاد اسلامی مفهوم و تعامل با فقه نوشته‌ی محمدرضا یوسفی شیخ رباط اثری پژوهشی در حوزه‌ی اقتصاد اسلامی است که به کوشش موسسه امیرالمؤمنین و توسط انتشارات خادم‌الرضا به‌صورت الکترونیکی منتشر شده است. این کتاب با رویکردی تحلیلی و تطبیقی، به بررسی مفاهیم بنیادین اقتصاد اسلامی، نسبت آن با فقه و چالش‌های نظری و عملی این حوزه می‌پردازد. نویسنده تلاش کرده است با تکیه‌بر منابع دینی، تاریخ اندیشه اقتصادی و تجربه‌های معاصر، تصویری روشن از جایگاه اقتصاد اسلامی در میان مکاتب اقتصادی معاصر ارائه کند. ساختار کتاب شامل فصل‌هایی درباره‌ی انگیزه‌ها و زمینه‌های شکل‌گیری اقتصاد اسلامی، تفاوت آن با اقتصاد دینی، بررسی مکاتب اقتصادی غربی، روش‌های کشف اندیشه اقتصادی اسلام، نقد دیدگاه‌های شاخص مانند روش شهید صدر، و نیز بررسی تعاملات متقابل دانش اقتصاد و فقه است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب اقتصاد اسلامی مفهوم و تعامل با فقه

اقتصاد اسلامی مفهوم و تعامل با فقه نوشته‌ی محمدرضا یوسفی شیخ رباط، اثری است که به بررسی ریشه‌ها، مفاهیم و چالش‌های اقتصاد اسلامی در نسبت با فقه می‌پردازد. کتاب با نگاهی تاریخی و تحلیلی، سیر شکل‌گیری اقتصاد اسلامی را از قرن بیستم تا امروز دنبال کرده و به تفاوت‌های بنیادین آن با مکاتب سرمایه‌داری و سوسیالیسم اشاره دارد. نویسنده با مرور رویکردهای مختلف به اقتصاد اسلامی، از فقه معاملات مالی تا اندیشه مکتبی، تلاش کرده است مرزهای مفهومی این حوزه را روشن کند. ساختار کتاب به گونه‌ای است که ابتدا زمینه‌های اجتماعی و فکری پیدایش اقتصاد اسلامی را بررسی می‌کند، سپس به مفاهیم مکتب و نظام اقتصادی می‌پردازد و در ادامه، روش‌های کشف اندیشه اقتصادی اسلام را با نقد و بررسی دیدگاه‌هایی مانند روش شهید صدر مطرح می‌کند. بخش‌هایی از کتاب به تعاملات متقابل دانش اقتصاد و فقه اختصاص یافته و در نهایت، دشواری‌ها و چالش‌های پژوهش در این حوزه را بازخوانی می‌کند. این اثر برای کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر نسبت اقتصاد و دین هستند، تصویری چندلایه و انتقادی از اقتصاد اسلامی ارائه داده است.

خلاصه کتاب اقتصاد اسلامی مفهوم و تعامل با فقه

کتاب اقتصاد اسلامی مفهوم و تعامل با فقه با مروری بر بسترهای تاریخی و فکری، به بررسی انگیزه‌ها و زمینه‌های شکل‌گیری اقتصاد اسلامی در جهان معاصر می‌پردازد. نویسنده ابتدا به تأثیر وقایعی مانند استعمار، بحران‌های اقتصادی، گسترش اندیشه‌های سوسیالیستی و ورود نهادهای نوین به کشورهای اسلامی اشاره کرده و نشان داده است که اقتصاد اسلامی نه‌تنها واکنشی هویتی به تحولات جهانی، بلکه تلاشی برای ارائه الگویی مستقل از اقتصاد متعارف بوده است. در ادامه، کتاب به تفکیک میان مفاهیم مکتب، نظام و دانش اقتصادی می‌پردازد و تفاوت اقتصاد اسلامی با اقتصاد دینی و اقتصاد دین را روشن می‌سازد. نویسنده با بررسی مکاتب سرمایه‌داری و سوسیالیسم، اصول بنیادین هر یک را تحلیل کرده و سپس به روش‌های کشف اندیشه اقتصادی اسلام می‌پردازد؛ از جمله روش فقهی، تاریخی-تمدنی، اهداف دین و رویکرد تلفیقی. در این بخش، تفاوت فقه معاملات مالی با فقه اقتصادی و نسبت آن با مکتب اقتصادی اسلام مورد توجه قرار گرفته است. کتاب همچنین به نقد و بررسی روش شهید صدر در کشف مکتب اقتصادی اسلام می‌پردازد و چالش‌های اجتهاد و امکان تعدد برداشت‌ها را مطرح می‌کند. در فصل‌های بعدی، مفهوم نظام اقتصادی و پیوند آن با مکتب، و نیز امکان وجود دانش اقتصاد اسلامی به بحث گذاشته شده است. نویسنده با بررسی اثرگذاری فقه بر پژوهش‌های اقتصادی و بالعکس، نقش تجربه و پژوهش‌های علمی را در استنباط احکام فقهی برجسته می‌کند. در نهایت، دشواری‌های پژوهش در اقتصاد اسلامی، اشتباه‌های رایج و پیشنهادهایی برای آینده این حوزه ارائه شده است.

چرا باید کتاب اقتصاد اسلامی مفهوم و تعامل با فقه را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و انتقادی، به یکی از مهم‌ترین مباحث معاصر در حوزه اقتصاد و دین می‌پردازد و تلاش کرده است مرزهای مفهومی اقتصاد اسلامی را از اقتصاد دینی و اقتصاد متعارف جدا کند. ویژگی شاخص این اثر، پرداختن به ریشه‌های تاریخی، اجتماعی و فکری اقتصاد اسلامی و بررسی دقیق تعامل آن با فقه است. همچنین، کتاب با نقد دیدگاه‌های رایج و بررسی روش‌های مختلف کشف اندیشه اقتصادی اسلام، امکان مقایسه تطبیقی با مکاتب غربی را فراهم آورده است. خواننده با مطالعه این اثر، با چالش‌های نظری و عملی اقتصاد اسلامی، نقاط قوت و ضعف رویکردهای مختلف و نیز اهمیت پیوند دانش اقتصاد و فقه آشنا می‌شود. این کتاب برای کسانی که به دنبال فهمی عمیق‌تر و چندجانبه از اقتصاد اسلامی هستند، فرصتی برای بازاندیشی و نقد فراهم می‌کند.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران اقتصاد اسلامی، دانشجویان رشته‌های اقتصاد و علوم دینی، علاقه‌مندان به مطالعات تطبیقی اقتصاد و دین، و کسانی که دغدغه فهم نسبت میان فقه و اقتصاد را دارند پیشنهاد می‌شود. همچنین برای افرادی که با چالش‌های نظری و عملی اقتصاد اسلامی درگیر هستند، این اثر می‌تواند راهگشا باشد.

بخشی از کتاب اقتصاد اسلامی مفهوم و تعامل با فقه

«به نظر می‌رسد که ادبیات اقتصاد اسلامی با وجود مشکلات عملی در حوزه بانکداری و بازار سرمایه، دچار چالش‌های نظری و ابهام در مفهوم اقتصاد اسلامی نیز است؛ به گونه‌ای که هر کسی برداشتی متفاوت از آن داشته و امکان گفتگو درباره آن با دشواری همراه است. نگاشته پیش‌رو در چنین فضایی گردآوری شده که فصل نخست آن به انگیزه‌های طرح اندیشه اقتصاد اسلامی و رویکردهای موجود به آن پرداخته است. فصل دوم به مفهوم اندیشه اقتصادی و مکتب اقتصادی پرداخته و در پایان تعریفی از مکتب اقتصادی اسلام ارائه می‌کند. فصل سوم ابتدا مروری بر مکتب‌های اقتصادی سرمایه‌داری و سوسیالیسم داشته و سپس روش‌های کشف مکتب اقتصادی اسلام را بیان می‌کند. فصل چهارم به تبیین روش شهید صدر در کشف این مکتب و فصل پنجم به نقد روش ایشان می‌پردازد. فصل ششم به مفهوم و ابعاد نظام اقتصادی پرداخته، و فصل هفتم نیز مفهوم دانش اقتصاد و ادعای علم اقتصاد اسلامی را بررسی می‌کند. فصل هشتم چگونگی اثرگذاری فقه بر پژوهش‌های اقتصادی را بیان کرده و فصل نهم به مسیرهای اثرگذاری دانش اقتصاد بر فقه پرداخته است. فصل دهم نیز افزون‌بر بیان برخی از مشکل‌های برآمده از برداشت‌های نادرست چندی از علاقه‌مندان این انگاره، مطالب کتاب را بازنگری کرده و پیشنهادهایی نیز به پژوهشگران این حوزه ارائه می‌کند.»