کتاب بازار سرمایه اسلامی

کتاب بازار سرمایه اسلامی (ابزارها، قراردادها و معاملات) نوشته‌ی مجتبی کاوند، رضا میرزاخانی، سید امیرحسین اعتصامی، محمد توحیدی و سیدمحمد امین زاده اثری جامع در حوزه‌ی اقتصاد اسلامی و مالی اسلامی است که توسط انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) منتشر شده است. این کتاب به بررسی ساختار، ابزارها و قراردادهای بازار سرمایه با رویکرد اسلامی می‌پردازد و تلاش دارد تا ضمن تبیین مبانی نظری و فقهی، ابزارهای مالی رایج در بازار سرمایه ایران را از منظر شریعت تحلیل کند. اثر حاضر به‌عنوان منبعی مبنایی برای دانشجویان، اساتید، پژوهشگران و فعالان بازار سرمایه تدوین شده و به‌ویژه برای رشته‌های مالی، اقتصاد، حسابداری، فقه و حقوق و همچنین طلاب حوزه‌های علمیه قابل استفاده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب بازار سرمایه اسلامی

بازار سرمایه اسلامی اثری پژوهشی و دانشگاهی است که به‌طور تخصصی به موضوع بازار سرمایه در چارچوب آموزه‌های اسلامی می‌پردازد. نویسندگان با رویکردی تحلیلی، ابتدا تفاوت‌های بنیادین بازار سرمایه اسلامی با بازار سرمایه متعارف را از نظر مبانی، اهداف، اصول و ابزارها بررسی کرده‌اند. کتاب در دو بخش اصلی تنظیم شده است: بخش نخست به ابزارهای مالی اسلامی (مانند اوراق مشارکت، اجاره، مرابحه، سلف، رهنی، وقف و ...) اختصاص دارد و بخش دوم به قراردادها و معاملات مالی اسلامی (از جمله قراردادهای آتی، اختیار معامله، خرید اعتباری، فروش استقراضی و ...) می‌پردازد. ساختار کتاب به گونه‌ای است که هر ابزار یا قرارداد ابتدا از منظر موضوع‌شناسی و سپس از دیدگاه فقهی و حقوقی تحلیل می‌شود و در نهایت مصوبات کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار ایران درباره آن ارائه می‌گردد. این اثر با هدف پاسخ‌گویی به نیازهای دانشگاه‌ها و مراکز علمی برای منابع درسی با نگرش اسلامی تدوین شده و علاوه‌بر جامعه دانشگاهی، برای فعالان بازار سرمایه و علاقه‌مندان به مالی اسلامی نیز قابل استفاده است. مجتبی کاوند و همکارانش در این کتاب تلاش کرده‌اند تا ضمن ارائه‌ی مباحث نظری، به چالش‌های عملی و فقهی ابزارهای مالی نوین نیز بپردازند و راهکارهای متناسب با شریعت را بررسی کنند.

خلاصه کتاب بازار سرمایه اسلامی

کتاب بازار سرمایه اسلامی با مقدمه‌ای درباره اهمیت بازار سرمایه در نظام اقتصادی اسلام آغاز می‌شود و تفاوت‌های آن با بازار سرمایه متعارف را از نظر مبانی و اهداف شرح می‌دهد. در بخش نخست، ابزارهای مالی اسلامی به تفصیل معرفی شده‌اند. هر فصل به یکی از ابزارها اختصاص دارد و ضمن ارائه‌ی تعریف، ساختار اجرایی، پیشینه و انواع آن، به تحلیل فقهی و حقوقی ابزار پرداخته می‌شود. برای نمونه، در فصل سهام، ماهیت فقهی و حقوقی سهام شرکت‌های سهامی بررسی شده و دیدگاه‌های مختلف درباره عین یا دین بودن سهام، حق عینی یا دینی بودن آن و همچنین نظر کمیته فقهی سازمان بورس ارائه شده است. در فصل اوراق مشارکت، تاریخچه، اهداف، انواع و ویژگی‌های این اوراق در ایران و تفاوت آن با اوراق قرضه متعارف توضیح داده شده و سپس ابعاد فقهی و حقوقی آن تحلیل شده است. در ادامه، ابزارهایی مانند اوراق اجاره، مرابحه، منفعت، وکالت، خرید دین، رهنی، سفارش ساخت (استصناع)، سلف موازی استاندارد، اسناد خزانه اسلامی، گواهی ظرفیت، تسهیلات مسکن، گواهی سپرده کالایی، اوراق بیمه اتکایی، مضاربه، وقف و گواهی صرفه‌جویی انرژی به همین شیوه بررسی شده‌اند. هر ابزار با ذکر ساختار عملیاتی، مزایا، معایب و چالش‌های فقهی و حقوقی معرفی می‌شود و در پایان، مصوبات کمیته فقهی درباره آن ابزار یا قرارداد آورده شده است. بخش دوم کتاب به قراردادهای مالی اسلامی اختصاص دارد. قراردادهایی مانند آتی، اختیار معامله، خرید اعتباری، فروش استقراضی، تأمین مالی مبتنی بر فروش سهام و دو اختیار معامله، کشف پریمیوم، معامله دارایی‌های فکری و بورس‌بازی به تفصیل شرح داده شده‌اند. در هر فصل، ابتدا تعریف و ساختار قرارداد، سپس تحلیل اقتصادی و فقهی، و در نهایت دیدگاه کمیته فقهی سازمان بورس ارائه می‌شود. کتاب با ارائه‌ی منابع و نمایه پایان می‌یابد و تلاش دارد تصویری جامع از بازار سرمایه اسلامی و ابزارهای آن ارائه دهد.

چرا باید کتاب بازار سرمایه اسلامی را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و نظام‌مند، به بررسی ابزارها و قراردادهای بازار سرمایه در چارچوب شریعت اسلامی پرداخته است. یکی از ویژگی‌های شاخص آن، پرداختن به چالش‌های فقهی و حقوقی ابزارهای مالی نوین و ارائه‌ی راهکارهای مبتنی بر مصوبات کمیته فقهی سازمان بورس است. ساختار کتاب به گونه‌ای است که هم برای آموزش دانشگاهی و هم برای استفاده‌ی پژوهشی و حرفه‌ای مناسب است. خواننده با مطالعه این اثر، نه‌تنها با مبانی نظری و فقهی بازار سرمایه اسلامی آشنا می‌شود، بلکه با سازوکار اجرایی ابزارهای مالی اسلامی در ایران و چالش‌های عملی آن‌ها نیز آگاهی پیدا می‌کند. همچنین، کتاب به‌عنوان منبعی برای مقایسه ابزارهای مالی اسلامی و متعارف و بررسی نقاط قوت و ضعف هر یک قابل استفاده است.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به دانشجویان و اساتید رشته‌های مالی، اقتصاد، حسابداری، فقه و حقوق، طلاب حوزه‌های علمیه، پژوهشگران حوزه مالی اسلامی و فعالان بازار سرمایه پیشنهاد می‌شود. همچنین برای کسانی که به دنبال شناخت ابزارهای مالی اسلامی و چالش‌های فقهی و حقوقی آن‌ها هستند، این اثر مفید خواهد بود.