کتاب آموزش طراحی قالی

کتاب آموزش طراحی قالی نوشته‌ی حسن جبلی، اثری تخصصی در حوزه‌ی هنرهای سنتی ایران است که به‌طور ویژه به آموزش مبانی و تکنیک‌های طراحی نقشه‌ی فرش ایرانی می‌پردازد. این کتاب با هدف ارائه‌ی راهنمایی جامع و کاربردی برای هنرجویان، طراحان و علاقه‌مندان به هنر قالی‌بافی تدوین شده است. نویسنده با تکیه‌بر تجربه‌ی تدریس در دانشگاه‌ها و بهره‌گیری از دانش اساتید پیشین، تلاش کرده تا مفاهیم پیچیده‌ی طراحی فرش را به‌صورت منظم و قابل‌فهم ارائه دهد. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که از مبانی اولیه آغاز می‌شود و به‌تدریج به آموزش اجزای مختلف نقشه، نگاره‌ها و ترکیب‌بندی‌ها می‌پردازد. انتشارات ملک دانش این کتاب را منتشر کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب آموزش طراحی قالی

آموزش طراحی قالی اثری است که به‌صورت گام‌به‌گام به آموزش اصول و روش‌های طراحی نقشه‌ی فرش ایرانی می‌پردازد. حسن جبلی در این کتاب، ضمن معرفی جایگاه تاریخی و هنری قالی در فرهنگ ایران، به بررسی ابزارها، مبانی طراحی، ویژگی‌های نقشه‌های فرش و انواع نگاره‌ها می‌پردازد. ساختار کتاب به‌گونه‌ای تنظیم شده که ابتدا هنرجو را با مفاهیم پایه مانند ابزار طراحی، کاغذ شطرنجی، رج‌شمار و مبانی طراحی دوبعدی آشنا می‌کند. سپس به سراغ آموزش اجزای اصلی نقشه‌ی فرش، مانند برگ‌ها، غنچه‌ها، گل‌های گرد و گل‌های شاه عباسی می‌رود و روش ترسیم هرکدام را با جزئیات و مثال‌های تصویری توضیح می‌دهد. در ادامه، ترکیب‌بندی نگاره‌ها و اصول هماهنگی در طراحی نقشه‌های فرش مورد بررسی قرار می‌گیرد. کتاب با رویکردی آموزشی و با هدف رفع نیاز هنرجویان و علاقه‌مندان به طراحی فرش تدوین شده و تلاش دارد تا با ارائه‌ی الگوها و روش‌های ساده، مسیر یادگیری را هموار کند.

خلاصه کتاب آموزش طراحی قالی

آموزش طراحی قالی با مقدمه‌ای درباره‌ی اهمیت تاریخی و هنری قالی ایرانی آغاز می‌شود و نقش طراحان، نقاشان و بافندگان را در خلق این هنر اصیل برجسته می‌سازد. نویسنده تأکید کرده است که هدف کتاب، انتقال دانش و تجربه‌ی تدریس به هنرجویان و علاقه‌مندان است تا بتوانند با روشی منسجم و قابل‌فهم، طراحی نقشه‌ی فرش را بیاموزند. در بخش‌های ابتدایی، ابزارهای موردنیاز برای طراحی نقشه‌ی فرش معرفی می‌شود؛ از جمله کاغذ شطرنجی، میز نور و انواع مدادها. سپس ویژگی‌های خاص طراحی فرش، مانند دوبعدی‌بودن، تکرار، تقارن و ترکیب‌بندی نگاره‌ها شرح داده می‌شود. نویسنده توضیح داده است که طراحی فرش باید به‌گونه‌ای باشد که حجم القا نکند و نگاره‌ها به‌صورت دوبعدی و با رعایت تقارن کامل یا نسبی ترسیم شوند. در ادامه، انواع نقشه‌های فرش از نظر ابعاد و ساختار معرفی می‌شود: نقشه‌های سراسری، س، سب و واگیره‌ای. سپس به آموزش نگاره‌های ختائی پرداخته شده است؛ این نگاره‌ها شامل انواع برگ‌ها (بدون دندانه، دندانه‌دار، تاخورده)، غنچه‌ها و گل‌های گرد است. هرکدام از این اجزا با روش‌های ترسیم گام‌به‌گام و نکات کلیدی برای حفظ تناسب و زیبایی آموزش داده می‌شود. در بخش گل‌های شاه عباسی، نویسنده به معرفی اجزای این گل‌ها، روش ترسیم و تنوع آن‌ها می‌پردازد و تفاوت‌های آن‌ها با گل‌های طبیعی را شرح می‌دهد. همچنین، اصول پرکردن سطوح خالی داخل گلبرگ‌ها و آینه‌ها با فرم‌های تزئینی برای افزایش تنوع رنگ و زیبایی توضیح داده شده است. در نهایت، کتاب به ترکیب‌بندی نگاره‌ها و قانونمندی‌های ترکیب در طراحی قالی می‌پردازد. انواع ترکیب‌های ساده و پیچیده، هماهنگی فرم، اندازه و رنگ اجزا و اهمیت وحدت در عین کثرت در نقشه‌های فرش مورد تأکید قرار گرفته است. نویسنده با ارائه‌ی مثال‌های متنوع و تصاویر متعدد، تلاش کرده تا هنرجویان بتوانند با تمرین و ممارست، مهارت لازم برای طراحی نقشه‌ی فرش را کسب کنند.

چرا باید کتاب آموزش طراحی قالی را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی آموزشی و ساختاری منظم، امکان یادگیری اصول طراحی نقشه‌ی فرش را برای علاقه‌مندان فراهم می‌کند. یکی از ویژگی‌های شاخص آن، توضیح گام‌به‌گام اجزای مختلف نقشه و ارائه‌ی روش‌های ترسیم با مثال‌های تصویری است. نویسنده تلاش کرده تا با ساده‌سازی مفاهیم و استفاده از الگوهای قابل‌فهم، فرآیند یادگیری را تسهیل کند. همچنین، توجه به مبانی نظری و عملی، معرفی ابزارهای موردنیاز و پرداختن به نکات کلیدی در طراحی، این کتاب را به منبعی مناسب برای هنرجویان و طراحان تبدیل کرده است. علاوه‌بر این، آشنایی با نگاره‌های اصیل ایرانی و اصول ترکیب‌بندی، به خواننده کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از هنر قالی‌بافی و طراحی نقشه پیدا کند و خلاقیت خود را در این زمینه پرورش دهد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به هنرجویان رشته‌های هنرهای تجسمی، علاقه‌مندان به طراحی فرش، طراحان نقشه‌ی قالی و کسانی که به دنبال یادگیری اصول و تکنیک‌های طراحی نقشه‌ی فرش ایرانی هستند پیشنهاد می‌شود. همچنین برای افرادی که به هنرهای سنتی و میراث فرهنگی ایران علاقه دارند، این کتاب مفید است.

بخشی از کتاب آموزش طراحی قالی

«در این کتاب سعی بر آن است که طراحی اجزای نقشه فرش و ترکیبات آنها به نحوی بیان شود که علاقمندان و صاحبان استعداد به سادگی آنها را فراگرفته و استفاده نمایند. هنرآموز ابتدا با مبانی مربوط به طراحی قالی آشنا می‌شود. آنگاه از طرح قالی، با توجه به بخش‌های مختلف و نام هر یک تصویری کلی پیدا می‌کند. به دنبال آن نگاره‌ها به تفکیک گروه‌بندی شده، شیوه طراحی هر یک آموزش داده می‌شود. سرانجام ترکیب‌بندی طراحی قالی و محاسبات مورد لزوم آموخته می‌شود. ذکر این نکته لازم است که هنراموزان پس از یادگیری مطالب کتاب باید در مورد سبک‌های طراحی در مناطق مختلف ایران تحقیق به عمل آورده، با توجه به آنها شروع به طراحی نمایند. در طراحی نقشه فرش، حتی الامکان نباید از ابزار کمکی چون خطکش، شابلون، پرگار و... استفاده نمود. این کار به تقویت چشم و دست و مهارت و سرعت در طراحی کمک می‌کند. فرش به علت این که معمولاً بر روی زمین پهن شده و در زیر پا قرار می‌گیرد دارای ویژگی‌های مشخص در جنس، رنگ و طرح است. مطلب زیر اشاره‌ای به این ویژگی‌های خاص در طراحی است. ۱. طراحی دو بعدی با توجه به تاثیر روانی پای نهادن بر فرش و این که پا نهادن معمولاً بر سطح انجام می‌گیرد، طراحی فرش باید به گونه‌ای باشد که القاء حجم نکند. بدین سبب از دیرباز نگاره‌های به کار رفته در طراحی فرش دو بعدی بوده‌اند.»