کتاب قمار توسعه

کتاب قمار توسعه: چرا فقط برخی کشورها پیشرفت می‌کنند؟ نوشته استفان درکان و با ترجمه محمدامین احمدی، اثری پژوهشی در حوزه اقتصاد توسعه است که توسط انتشارات دانشگاه امام صادق منتشر شده است. این کتاب به بررسی دلایل موفقیت یا عقب‌ماندگی کشورها در مسیر توسعه اقتصادی می‌پردازد و تلاش می‌کند با نگاهی تحلیلی و تطبیقی، عوامل موثر بر رشد یا رکود جوامع را واکاوی کند. نویسنده با تکیه بر تجربیات میدانی و مطالعات گسترده، به سراغ نمونه‌های متنوعی از کشورهای آسیایی و آفریقایی رفته و با تحلیل سیاست‌ها، ساختارها و تصمیمات نخبگان، به دنبال پاسخ به این پرسش است که چرا برخی ملت‌ها توانسته‌اند از دام فقر رهایی یابند و برخی دیگر همچنان گرفتار مشکلات ساختاری باقی مانده‌اند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب قمار توسعه

قمار توسعه اثری است که به‌طور عمیق به موضوع رشد اقتصادی و توسعه در کشورهای درحال‌توسعه می‌پردازد. استفان درکان، اقتصاددان و پژوهشگر حوزه توسعه، در این کتاب با رویکردی تحلیلی و مبتنی بر داده‌های تجربی، به بررسی تفاوت‌های چشمگیر میان کشورهایی می‌پردازد که در چند دهه اخیر مسیرهای متفاوتی را در زمینه پیشرفت اقتصادی طی کرده‌اند. ساختار کتاب سه‌بخشی است: بخش نخست به مرور دیدگاه‌های متفکران برجسته توسعه و نقد مدل‌های ذهنی رایج درباره فقر و رشد می‌پردازد؛ بخش دوم با استفاده از استعاره‌های حیوانی، تجربه کشورهای مختلف از چین و هند تا نیجریه و سومالی‌لند را روایت می‌کند و نقش نخبگان، دولت و ساختارهای سیاسی را در شکل‌گیری یا شکست «معامله توسعه» بررسی می‌کند؛ بخش سوم نیز به تحلیل سیاست‌های بین‌المللی، نقش کمک‌های مالی و چالش‌های پیش‌روی کشورهای بی‌نظم و نسق اختصاص دارد. درکان با مثال‌های متنوع و روایت‌های میدانی، نشان داده است که توسعه نه یک مسیر خطی و جهان‌شمول، بلکه نتیجه تعامل پیچیده سیاست، اقتصاد، فرهنگ و تصمیمات نخبگان است.

خلاصه کتاب قمار توسعه

هشدار: این پاراگراف بخش‌هایی از داستان را فاش می‌کند! قمار توسعه با طرح این پرسش آغاز می‌شود که چرا برخی کشورها با وجود شرایط اولیه مشابه، موفق به رشد اقتصادی و کاهش فقر می‌شوند و برخی دیگر در دام عقب‌ماندگی باقی می‌مانند. نویسنده در فصل‌های ابتدایی، چهار رویکرد اصلی درباره علل فقر و توسعه را مرور می‌کند: ضعف منابع اولیه، شکست بازار، تله‌های رشد و شکست دولت‌ها. سپس با نقد مدل‌های ذهنی رایج و بررسی آثار متفکران برجسته، به این نتیجه می‌رسد که هیچ دستورالعمل واحدی برای توسعه وجود ندارد و هر کشور باید مسیر خاص خود را بیابد. درکان ایده «معامله توسعه» را به‌عنوان محور اصلی کتاب مطرح کرده است؛ یعنی اجماع و تعهد نخبگان سیاسی و اقتصادی یک کشور به رشد و توسعه بلندمدت. او با بررسی نمونه‌هایی از چین، هند، بنگلادش، اتیوپی، غنا و دیگر کشورها، نشان می‌دهد که موفقیت یا شکست توسعه، بیش از هر چیز به وجود یا فقدان این معامله و توانایی دولت در یادگیری از اشتباهات و اصلاح مسیر بستگی دارد. بخش دوم کتاب با روایت تجربه‌های میدانی از کشورهای مختلف، نقش سیاست‌های اقتصادی، ساختارهای حکمرانی، فساد، بحران‌های داخلی و حتی کمک‌های خارجی را در شکل‌گیری یا تضعیف معامله توسعه تحلیل می‌کند. در بخش پایانی، نویسنده به نقد سیاست‌های بین‌المللی و نقش کمک‌های مالی می‌پردازد و تأکید می‌کند که توسعه موفق نیازمند تعهد واقعی نخبگان و سازوکارهای اصلاح‌پذیر است؛ نه صرفاً نسخه‌برداری از مدل‌های موفق دیگر کشورها.

چرا باید کتاب قمار توسعه را بخوانیم؟

این کتاب با رویکردی تحلیلی و مبتنی بر تجربه‌های واقعی، تصویری چندلایه از فرایند توسعه در کشورهای مختلف ارائه کرده است. برخلاف بسیاری از آثار که تنها به نسخه‌پیچی یا تکرار توصیه‌های کلی بسنده می‌کنند، قمار توسعه با روایت‌های میدانی و تحلیل‌های تطبیقی، نشان داده است که مسیر پیشرفت اقتصادی هر کشور منحصر به فرد است و به تعامل پیچیده سیاست، اقتصاد و فرهنگ بستگی دارد. از ویژگی‌های شاخص کتاب، نقد مدل‌های ذهنی رایج و برجسته‌کردن نقش «معامله توسعه» به‌عنوان عامل کلیدی موفقیت یا شکست کشورهاست. خواننده با مطالعه این اثر، نه‌تنها با نظریه‌ها و تجربیات متنوع توسعه آشنا می‌شود، بلکه می‌تواند به درک عمیق‌تری از چالش‌های واقعی کشورهای درحال‌توسعه و اهمیت تصمیمات نخبگان دست یابد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران و دانشجویان اقتصاد، علوم سیاسی، مطالعات توسعه و روابط بین‌الملل پیشنهاد می‌شود. همچنین برای علاقه‌مندان به مسائل فقر، رشد اقتصادی و سیاستگذاری عمومی و کسانی که دغدغه تحلیل ریشه‌ای عقب‌ماندگی یا پیشرفت کشورها را دارند، مناسب است.

بخشی از کتاب قمار توسعه

درواقع تغییر چگونه به وجود می‌آید؟ در اینجا به دو سوال مهم برمی‌خوریم که باید پاسخ دهیم: اول اينکه معامله توسعه چگونه به‌دست می‌آید و چگونه پایدار می‌ماند؟ چه زمانی یک نخبه روی آینده‌ای از رشد و توسعه قمار می‌کند و موقعیت خود را در معرض خطر احتمالی قرار می‌دهد؟ پاسخ‌ها کشور به کشور متفاوت است. در فصل‌های بعدی این کتاب، من نه‌تنها چالش‌هایی را که بسیاری از کشورهای عقب‌مانده باید بر آن‌ها غلبه کنند، مستند می‌کنم بلکه حرکات امیدوارکننده کشورهایی را که حداقل گام‌های کوچکی به‌سوی توسعه برداشته‌اند، ثبت می‌کنم؛ و دوم اينکه همکاری‌ها و کمک‌های بین‌المللی چه نقشی در یک معامله توسعه ایفا می‌کند؟ قدرت نخبگان با ساختارهای بین‌المللی و معامله نخبگان اقتصادی و سیاسی خود کشورها درآمیخته است. این معامله‌ها اغلب ظهور توافقات توسعه ملی را سخت‌تر می‌کنند؛ اگرچه اختلافات گسترده در ثروت در کشورهای درحال‌توسعه جهان به این معنی است که مسئولیت محلی همچنان به‌اندازه سال‌های قبل اهمیت دارد. در مسئله ما کمک مالی موضوعیت می‌یابد. کمک مالی موثر شبیه به یادگیری رقص تانگو است؛ اگر هر دو طرف پرشور و متعهد باشند، می‌توانند اين کار را یاد بگیرند و با تمرین پیشرفت کنند؛ اما رقص تانگو با شریکی که متعهد نیست، محکوم به شکست است. کمک مالی هم همین‌طور است. بدون این تعهد، کمک به توسعه در بهترین حالت یک تلاش فریب‌دهنده است. فصل‌های بعدی این کتاب به این سال اختصاص دارد که چه‌کاری می‌توان انجام داد.