کتاب طرح آزمایشها و روشهای آماری برای پژوهش در علوم اجتماعی و رفتاری

کتاب الکترونیکی «طرح آزمایش‌ها و روش‌های آماری برای پژوهش در علوم اجتماعی و رفتاری» نوشتهٔ دیوید ر. بانی‌فیس و با ترجمهٔ هوشنگ طالبی، محمدحسین علامت‌ساز و آیت‌اله موسوی، توسط نشر دانشگاه اصفهان و سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت) منتشر شده است. این کتاب به‌عنوان منبعی برای دانشجویان و پژوهشگران حوزهٔ علوم اجتماعی و رفتاری، به بررسی مبانی و کاربردهای طرح‌های آزمایشی و روش‌های آماری در پژوهش‌های کمّی می‌پردازد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب طرح آزمایشها و روشهای آماری برای پژوهش در علوم اجتماعی و رفتاری

این اثر با تمرکز بر پژوهش‌های کمّی در علوم اجتماعی و رفتاری، به‌عنوان یک کتاب دانشگاهی و مرجع آموزشی تدوین شده است. «طرح آزمایش‌ها و روش‌های آماری برای پژوهش در علوم اجتماعی و رفتاری» نوشتهٔ دیوید ر. بانی‌فیس، ساختاری سه‌گانه دارد و از مفاهیم پایه‌ای آمار تا تحلیل‌های پیشرفته‌تر را پوشش می‌دهد. کتاب در قالب ناداستان آموزشی و دانشگاهی، ابتدا مفاهیم اساسی آمار و اصول طراحی آزمایش را مرور می‌کند و سپس به تحلیل واریانس، طرح‌های آزمایشی پایه، طرح‌های نامتعادل و غیرتصادفی، رگرسیون چندگانه و تحلیل کوواریانس می‌پردازد. بخش‌هایی از کتاب به تمرین‌ها و مثال‌های کاربردی اختصاص یافته تا خواننده بتواند مفاهیم را در عمل به‌کار گیرد. این کتاب نه‌تنها برای دانشجویان کارشناسی ارشد رشته‌های علوم اجتماعی و رفتاری، بلکه برای پژوهشگران حرفه‌ای در حوزه‌های روان‌شناسی، آموزش، پزشکی و مدیریت نیز قابل استفاده است. رویکرد کتاب بر تصمیم‌سازی و درک مفاهیم آماری استوار است و فرض بر این است که خواننده با مبانی آمار مقدماتی آشناست. در انتهای هر فصل تمرین‌هایی برای سنجش میزان یادگیری ارائه شده و پیوست‌هایی نیز برای تمرین‌های بیشتر و راهنمای نرم‌افزارهای آماری افزوده شده است.

خلاصه کتاب طرح آزمایشها و روشهای آماری برای پژوهش در علوم اجتماعی و رفتاری

این کتاب با هدف آموزش کاربردی طرح‌های آزمایشی و روش‌های آماری در پژوهش‌های علوم اجتماعی و رفتاری تدوین شده است. نویسنده ابتدا به اهمیت آمار در تحقیقات علوم انسانی و ضرورت کمی‌کردن داده‌ها اشاره دارد و توضیح می‌دهد که چگونه پژوهشگران می‌توانند با استفاده از روش‌های آماری، داده‌های کیفی را به نتایج قابل تحلیل تبدیل کنند. در بخش‌های آغازین، مفاهیم پایه‌ای آمار مانند واریانس، میانگین، نمونه‌گیری تصادفی، خطای نمونه‌گیری و معنی‌داری آماری شرح داده شده است. سپس چهار طرح پایه‌ای آزمایشی معرفی می‌شود: طرح گروه‌های مستقل تک‌عاملی، طرح اندازه‌های تکرار شده، طرح دو عاملی و طرح گروه‌های مستقل با متغیر همراه. هر یک از این طرح‌ها با مثال‌های عملی و نمودارهای توضیحی همراه است تا خواننده بتواند تفاوت‌ها و کاربردهای هر طرح را درک کند. کتاب به تحلیل واریانس به‌عنوان ابزار اصلی تشخیص تفاوت میان گروه‌ها می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه می‌توان با استفاده از این روش، اثر عوامل مختلف را بر متغیر وابسته سنجید. همچنین به موضوعاتی مانند حساسیت، توان آماری، کارایی طرح‌ها و اریبی پرداخته شده و اهمیت انتخاب حجم نمونه مناسب و تصادفی‌کردن در آزمایش‌ها مورد تأکید قرار گرفته است. در بخش‌های پیشرفته‌تر، طرح‌های نامتعادل، غیرتصادفی و پیمایشی، رگرسیون چندگانه و تحلیل کوواریانس معرفی می‌شود. نویسنده توضیح می‌دهد که چگونه می‌توان با استفاده از متغیرهای همراه و مدل‌سازی آماری، اثر عوامل مزاحم را حذف و نتایج دقیق‌تری به دست آورد. در پایان هر فصل، تمرین‌هایی برای تثبیت یادگیری و پیوست‌هایی برای تمرین‌های بیشتر و راهنمای نرم‌افزارهای آماری ارائه شده است. هدف اصلی کتاب، توانمندسازی پژوهشگران برای طراحی و تحلیل صحیح آزمایش‌ها و استفاده مؤثر از روش‌های آماری در تحقیقات علوم اجتماعی و رفتاری است.

چرا باید کتاب طرح آزمایشها و روشهای آماری برای پژوهش در علوم اجتماعی و رفتاری را بخوانیم؟

این کتاب با تمرکز بر آموزش عملی و کاربردی طرح‌های آزمایشی و روش‌های آماری، به پژوهشگران علوم اجتماعی و رفتاری کمک می‌کند تا بتوانند داده‌های پژوهشی خود را به‌درستی تحلیل کنند و نتایج قابل اتکایی به دست آورند. ویژگی شاخص کتاب، ارائهٔ مثال‌های ملموس و تمرین‌های متنوع است که امکان یادگیری فعال و سنجش میزان تسلط بر مفاهیم را فراهم می‌کند. همچنین، توضیح روش‌های تحلیل واریانس، رگرسیون چندگانه و تحلیل کوواریانس بدون پیچیدگی‌های ریاضی، این اثر را برای کسانی که به‌دنبال درک مفاهیم آماری بدون ورود به جزئیات فنی هستند، مناسب ساخته است. کتاب به‌گونه‌ای تدوین شده که هم برای تدریس در کلاس و هم به‌عنوان خودآموز قابل استفاده باشد و پژوهشگران را در انتخاب طرح مناسب، تحلیل داده‌ها و تفسیر نتایج یاری می‌دهد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های علوم اجتماعی، روان‌شناسی، علوم رفتاری، آموزش و پرورش، پزشکی و مدیریت که با پژوهش‌های کمّی و تحلیل داده‌ها سروکار دارند، مفید است. همچنین، مدرسان آمار و روش تحقیق در مقاطع تحصیلات تکمیلی می‌توانند از این کتاب به‌عنوان منبع درسی یا کمک‌درسی بهره ببرند. برای کسانی که به‌دنبال یادگیری عملی تحلیل آماری و طراحی آزمایش در علوم انسانی هستند، این کتاب راهنمای مناسبی است.

بخشی از کتاب طرح آزمایشها و روشهای آماری برای پژوهش در علوم اجتماعی و رفتاری

«در تمام آزمایش‌هایی که با آنها سروکار داریم فرض می‌شود که پاسخ به دست آمده از واحدهای آزمایش برحسب مقیاسی پیوسته اندازه‌گیری می‌شود. مقیاس پیوسته مقیاسی است که در آن مقادیر عددی نشانه گستره میزان یا کمیتی است که بین آنها پرشی وجود ندارد. علاوه بر این فرض می‌شود که این مقیاس اندازه‌گیری دارای خاصیت هم ارزی فواصل است (یعنی یک واحد در تمام این مقیاس مقدار یکسانی دارد). فرض بر این است که خواننده درسی از روش‌های آماری مقدماتی غیرریاضی را گذرانیده و با مفاهیم ابتدایی آزمون فرض، آزمون همبستگی و رگرسیون آشنا است. تحقیق توصیفی اساسا کوششی برای جمع‌آوری "داده" است. داده‌ها ممکن است با مشاهدهٔ مستقیم، پرسشنامه یا روش دیگری جمع‌آوری شوند. این امر در مواردی مستلزم مداخلات قابل توجهی در زندگی افراد است. برای مثال، ممکن است از آنها نگهداری دفتر خاطرات روزانه یا اجرای رژیم غذایی ویژه‌ای خواسته شود. چنین مداخله‌ای صرفاً برای فراهم کردن شرایطی است تا مشاهدات ساخته شوند؛ مداخله برای این نیست که امکان مقایسه یا موقعیتی را فراهم نماید که مداخله‌ای در آن صورت نگرفته و یا شکل دیگری از آن ضرورت گرفته باشد.»