کتاب نقاشی جنون

کتاب نقاشی جنون، نوشته فاطمه رسا و جواد امین خندقی، منتشرشده از سوی نشر متخصصان، اثری در حوزه‌ی هنر و روان‌شناسی است. نویسندگان در این کتاب، تجربه‌های خود را در زمینه‌ی کار با بیماران روانی و هنرمندان اکسپرسیو بیان کرده و به تحلیل آثار هنری این دو گروه پرداخته‌اند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب نقاشی جنون

کتاب نقاشی جنون (سلوکی پژوهشی هنری در مسیر روان) اثری پژوهشی ـ هنری است که به بررسی رابطه‌ی میان هنر نقاشی و وضعیت روانی هنرمندان و بیماران روان پرداخته است. این کتاب حاصل پژوهشی است که از دل پایان‌نامه‌ی کارشناسی‌ارشد فاطمه رسا شکل گرفته و با راهنمایی جوادامین‌ خندقی، به دو بخش نظری و عملی تقسیم شده است. بخش نظری به مبانی فلسفی و هنری بیان در نقاشی، به‌ویژه در سبک اکسپرسیونیسم و اکسپرسیونیسم انتزاعی پرداخته و دیدگاه‌های تولستوی، کروچه، کالینگوود و دیگر متفکران را درباره‌ی بیان هنری و نقش تجربه‌ی زیسته‌ی هنرمند بررسی کرده است. 

بخش عملی کتاب، تجربه‌ی نویسندگان را در زمینه‌ی کار با بیماران روانی در بیمارستان‌های ابن‌سینا و دکتر حجازی بازگو کرده است؛ جایی که بیماران بدون آموزش قبلی و با آزادی کامل، آثار هنری خود را خلق می‌کردند. کتاب شامل تحلیل نقاشی‌های بیماران روان، مقایسه‌ی آن‌ها با آثار نقاشان اکسپرسیو، معرفی هنرمندان شاخص این سبک و ارائه‌ی گزارش تصویری از فرایند کار در بیمارستان است. فاطمه رسا و جوادامین‌ خندقی با زبانی ساده، مرزهای میان عقل و جنون را در هنر به چالش کشیده و به مخاطب نشان می‌دهند که چگونه بیان هنری می‌تواند ابزاری برای شناخت و درمان باشد.

خلاصه کتاب نقاشی جنون

این اثر با طرح پرسش‌هایی بنیادین درباره‌ی چیستی هنر و نقش بیان در خلق اثر هنری آغاز شده و به بررسی دیدگاه‌های مختلف درباره‌ی بیان احساس و عاطفه در هنر پرداخته است. فاطمه رسا و جوادامین‌ خندقی باتکیه‌بر نظریه‌های تولستوی، کروچه، کالینگوود و هایدگر بر این نکته تأکید کرده‌اند که هر اثر هنری بازتاب تجربه‌ی زیسته‌ی هنرمند و شرایط تاریخی و اجتماعی او است. در ادامه، کتاب به نقش شیدایی و جنون در فرایند خلق اثر هنری پرداخته و نشان می‌دهد که چگونه برخی از هنرمندان یا بیماران روانی، به‌واسطه‌ی وضعیت خاص خود، آثاری خلق می‌کنند که از قواعد مرسوم هنر فاصله گرفته و نشان‌دهنده‌ی دنیای درونی و منحصر‌به‌فرد آن‌ها است. 

بخش عملی کتاب، تجربه‌ی فاطمه رسا در بیمارستان‌های روان‌پزشکی را بازگو می‌کند؛ جایی که بیماران بدون آموزش قبلی و با آزادی کامل، نقاشی‌هایی خلق می‌کنند که نه‌تنها بازتابی از واقعیت بیرونی، بلکه تصویری از دنیای درونی و احساسات نهفته‌ی آن‌ها است. این آثار با نقاشی‌های هنرمندان اکسپرسیو مقایسه شده‌اند تا شباهت‌ها و تفاوت‌های بیان هنری در شرایط مختلف روانی آشکار شود. کتاب به معرفی هنرمندان شاخص اکسپرسیونیسم و تحلیل آثار آن‌ها نیز پرداخته است و در نهایت، به این نتیجه رسیده است که بیان هنری می‌تواند مرزهای عقل و جنون را درهم بشکند و به‌عنوان ابزاری برای شناخت، درمان و ابراز وجود انسان عمل کند.

چرا باید کتاب نقاشی جنون را بخوانیم؟

کتاب حاضر برای کسانی که به پیوند میان هنر و روان‌شناسی علاقه‌مند هستند، فرصتی فراهم می‌کند تا از زاویه‌ای متفاوت به نقاشی و بیان هنری نگاه کنند. خواننده با مطالعه‌ی این اثر، با دیدگاه‌های فلسفی و هنری درباره‌ی بیان، نقش تجربه‌ و اهمیت شیدایی در خلق هنری آشنا می‌شود و درمی‌یابد که چگونه هنر می‌تواند ابزاری برای ابراز وجود، درمان و شناخت عمیق‌تر انسان باشد. این کتاب نمونه‌هایی از آثار هنری بیماران روانی و هنرمندان اکسپرسیو را ارائه می‌دهد که می‌تواند الهام‌بخش پژوهشگران، هنرمندان و علاقه‌مندان هنر معاصر باشد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعه‌ی این اثر به دانشجویان و پژوهشگران هنر، روان‌شناسی و مطالعات میان‌رشته‌ای، هنرمندان علاقه‌مند به سبک اکسپرسیونیسم و کسانی که دغدغه‌ی فهم پیوند میان هنر و وضعیت روانی انسان‌ها را دارند، پیشنهاد می‌شود؛ همچنین برای افرادی که به‌دنبال شناخت نقش هنر در درمان و بیان احساسات هستند، می‌تواند مفید باشد.

بخشی از کتاب نقاشی جنون

«نخست به معنای بیان در اثر هنری می‌پردازیم. برای بیان یک چیز، باید دو یا سه امر وجود داشته باشد: امر بیان‌شده، ابزار بیان و مخاطب. اگر بیان را صرف انتقال یک چیز با بهره‌گیری از یک ابزار در هنر بدانیم، دو امر اول کافی هستند، اما اگر مخاطب را نیز جزئی از بیان در هنر بدانیم و بدون آن بیان کامل نباشد، با سه امر روبه‌رو هستیم. آنچه در بیان هنری مطرح است، بیان نوعی احساس یا عاطفه است، اما بیان می‌تواند فراتر از این نیز باشد. اگر بیان احساس یا عاطفه باشد، احساس یا عاطفه‌ای در فرد ایجاد شده با تجربه شده یا دست‌کم به نوعی برای او شبیه‌سازی شده که اکنون بر اساس یک ابزار می‌خواهد آن را بیان کند.»