کتاب نقاشی جنون

کتاب الکترونیکی «نقاشی جنون: سلوکی پژوهشی هنری در مسیر روان» نوشتهٔ فاطمه رسا و جواد امین خندقی، اثری میان‌رشته‌ای در حوزهٔ هنر و روان‌شناسی است که نشر متخصصان آن را منتشر کرده است. این کتاب با همکاری گروه پژوهشی مطالعات میان‌رشته‌ای هنر و علوم انسانی و با ویراستاری همین گروه، به بررسی پیوندهای میان نقاشی اکسپرسیونیستی و جنبه‌های روان‌شناختی خلق اثر هنری می‌پردازد. نویسندگان با رویکردی پژوهشی، تجربه‌های زیستهٔ خود را در کار با بیماران روانی و هنرمندان اکسپرسیو روایت می‌کنند و به تحلیل آثار هنری این دو گروه می‌پردازند. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب نقاشی جنون

«نقاشی جنون: سلوکی پژوهشی هنری در مسیر روان» اثری پژوهشی-هنری است که در قالب ناداستان و با ساختاری تحلیلی و روایی، به بررسی رابطهٔ میان هنر نقاشی و وضعیت روانی هنرمندان و بیماران روان می‌پردازد. این کتاب حاصل یک پروژهٔ پژوهشی است که از دل پایان‌نامهٔ کارشناسی ارشد فاطمه رسا شکل گرفته و با راهنمایی جواد امین خندقی، به دو بخش نظری و عملی تقسیم شده است. بخش نظری به مبانی فلسفی و هنری بیان در نقاشی، به‌ویژه در سبک اکسپرسیونیسم و اکسپرسیونیسم انتزاعی، می‌پردازد و دیدگاه‌هایی از تولستوی، کروچه، کالینگوود و دیگر متفکران را دربارهٔ بیان هنری و نقش تجربهٔ زیستهٔ هنرمند بررسی می‌کند. بخش عملی کتاب، تجربهٔ مستقیم نویسنده در کار با بیماران روانی در بیمارستان‌های ابن‌سینا و دکتر حجازی را روایت می‌کند؛ جایی که بیماران بدون آموزش قبلی و با آزادی کامل، آثار هنری خود را خلق کرده‌اند. ساختار کتاب شامل تحلیل نقاشی‌های بیماران روان، مقایسهٔ آن‌ها با آثار نقاشان اکسپرسیو، معرفی هنرمندان شاخص این سبک و ارائهٔ گزارش تصویری از فرایند کار در بیمارستان است. کتاب با زبانی پژوهشی و توصیفی، تلاش می‌کند مرزهای میان عقل و جنون را در هنر به چالش بکشد و به مخاطب نشان دهد که چگونه بیان هنری می‌تواند ابزاری برای شناخت و درمان باشد.

خلاصه کتاب نقاشی جنون

این کتاب با طرح پرسش‌هایی بنیادین دربارهٔ چیستی هنر و نقش بیان در خلق اثر هنری آغاز می‌شود و به بررسی دیدگاه‌های مختلف دربارهٔ بیان احساس و عاطفه در هنر می‌پردازد. نویسندگان با تکیه‌بر نظریه‌های تولستوی، کروچه، کالینگوود و هایدگر، تأکید کرده‌اند که هر اثر هنری بازتاب تجربهٔ زیستهٔ هنرمند و شرایط تاریخی و اجتماعی اوست. در ادامه، کتاب به نقش شیدایی و جنون در فرآیند خلق هنری می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه برخی از هنرمندان یا بیماران روانی، به‌واسطهٔ وضعیت خاص ذهنی خود، آثاری خلق می‌کنند که از قواعد مرسوم هنر فاصله دارد و بیان‌گر دنیای درونی و منحصر‌به‌فرد آن‌هاست. بخش عملی کتاب، تجربهٔ فاطمه رسا در بیمارستان‌های روان‌پزشکی را روایت می‌کند؛ جایی که بیماران بدون هیچ آموزش قبلی و با آزادی کامل، نقاشی‌هایی خلق می‌کنند که نه‌تنها بازتابی از واقعیت بیرونی، بلکه تصویری از دنیای درونی و احساسات نهفتهٔ آن‌هاست. این آثار با نقاشی‌های هنرمندان اکسپرسیو مقایسه می‌شوند تا شباهت‌ها و تفاوت‌های بیان هنری در شرایط مختلف روانی آشکار شود. کتاب همچنین به معرفی هنرمندان شاخص اکسپرسیونیسم و تحلیل آثار آن‌ها می‌پردازد و در نهایت، نتیجه می‌گیرد که بیان هنری می‌تواند مرزهای عقل و جنون را درهم بشکند و به‌عنوان ابزاری برای شناخت، درمان و ابراز وجود انسان عمل کند.

چرا باید کتاب نقاشی جنون را بخوانیم؟

این کتاب برای کسانی که به پیوند میان هنر و روان‌شناسی علاقه‌مندند، فرصتی فراهم می‌کند تا از زاویه‌ای متفاوت به نقاشی و بیان هنری نگاه کنند. «نقاشی جنون: سلوکی پژوهشی هنری در مسیر روان» نه‌تنها به تحلیل سبک اکسپرسیونیسم و نقش بیان در هنر می‌پردازد، بلکه تجربهٔ زیستهٔ کار با بیماران روان را به‌عنوان یک مسیر پژوهشی و هنری روایت می‌کند. خواننده با مطالعهٔ این اثر، با دیدگاه‌های فلسفی و هنری دربارهٔ بیان، نقش تجربهٔ زیسته و اهمیت شیدایی در خلق هنری آشنا می‌شود و درمی‌یابد که چگونه هنر می‌تواند ابزاری برای ابراز وجود، درمان و شناخت عمیق‌تر انسان باشد. این کتاب همچنین نمونه‌هایی از آثار هنری بیماران روان و هنرمندان اکسپرسیو را ارائه می‌دهد که می‌تواند الهام‌بخش پژوهشگران، هنرمندان و علاقه‌مندان به هنر معاصر باشد.

خواندن این کتاب را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

مطالعهٔ این کتاب به دانشجویان و پژوهشگران هنر، روان‌شناسی و مطالعات میان‌رشته‌ای، هنرمندان علاقه‌مند به سبک اکسپرسیونیسم و کسانی که دغدغهٔ فهم پیوند میان هنر و وضعیت روانی انسان را دارند، پیشنهاد می‌شود. همچنین برای افرادی که به دنبال شناخت نقش هنر در درمان و بیان احساسات هستند، این کتاب می‌تواند مفید باشد.

بخشی از کتاب نقاشی جنون

«در این دوره دو ساله. در کارگاه کوچکی که برپا کردم بیانی ناب را در نقاشی بیماران یافتم؛ بیانی بی‌پروا که از عمق وجودشان می‌جوشید. در هر ضربه قلم و رنگی که بر بوم می‌زدند، احساساتی نهفته و داستان‌هایی ناگفته نمایان می‌شد؛ خطوطی بیان‌گر با فرم‌هایی خالص. این آثار نه تنها تصاویری از واقعیت، بلکه بازتابی از دنیای درونی‌شان بود. هر بیمار با زبانی منحصربه‌فرد دنیای خود را به تصویر می‌کشید و آزاد بود تا خود را بدون هیچ قید و شرطی ابراز کند. این بیان بی‌پرواه نه تنها نشانه‌ای از خلاقیت، بلکه ابزاری برای درمان و تسکین دردهای درونی‌اش به‌شمار می‌رفت. هر نقاشی در واقع، پلی بود به سوی شناخت و درک بهتر خود و دیگران. این تجربه به من آموخت که نقاشی می‌تواند مرزهای عقل و جنون را درهم بشکند. به انسان‌ها اجازه دهد تا عمیق‌ترین احساس‌ها و فکرهایشان را به اشتراک بگذارند. زبان جهانی که هیچ مرزی نمی‌شناسد و می‌تواند انسان‌ها را به هم نزدیک‌تر کند. در نهایت این تجربه‌ها برایم فراتر از یک کارگاه نقاشی است؛ درس‌هایی از زندگی، عشق، انسانیت، جنون و رهایی.»