کتاب بررسی پیام های ارتباطی

کتاب بررسی پیام‌ های ارتباطی نوشته حسن رستمی و حمید ضیایی‌پرور که توسط انتشارات سیمای شرق منتشر شده، اثری تخصصی در حوزه‌ی تحلیل محتوا و روش‌شناسی پژوهش در رسانه‌ها است. این کتاب به بررسی تکنیک‌های تحلیل پیام در انواع رسانه‌های گروهی پرداخته و ابزارها و روش‌های عملی برای تحلیل محتوای رسانه‌های مکتوب، صوتی، تصویری و اینترنتی را معرفی کرده است. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب بررسی پیام های ارتباطی

کتاب بررسی پیام‌های ارتباطی (تکنیک‌های تحلیل محتوای رسانه‌های مکتوب، صوتی، تصویری و اینترنتی) به‌عنوان راهنمایی جامع برای تحلیل پیام‌های ارتباطی در رسانه‌های مختلف، در دوره‌ای نوشته شده که رشد رسانه‌های نوین و اینترنتی، پژوهش در حوزه‌ی ارتباطات را به یکی از ضرورت‌های جامعه اطلاعاتی بدل کرده است. حسن رستمی و حمید ضیایی‌پرور با‌تکیه‌بر تجربه‌های تدریس و پژوهش، تلاش کرده‌اند تکنیک‌های تحلیل محتوا را به زبانی روشن و با مثال‌های عملی توضیح دهند. 

کتاب از منظر تاریخی به سیر تحول تحلیل محتوا در علوم انسانی و اجتماعی می‌پردازد و جایگاه آن را در مطالعات رسانه‌ای، علوم سیاسی، روان‌شناسی و حتی نقد ادبی بررسی می‌کند؛ همچنین، به مزایا و محدودیت‌های این روش اشاره می‌شود و کاربردهای آن در تحلیل پیام‌های رسانه‌ای در شرایط مختلف اجتماعی و سیاسی موردتوجه قرار می‌گیرد. ساختار کتاب به‌گونه‌ای است که هم به مبانی نظری و هم به روش‌های اجرایی تحلیل محتوا می‌پردازد و نمونه‌هایی از تحلیل پیام در رسانه‌های مکتوب، رادیویی، تلویزیونی و اینترنتی ارائه می‌دهد.

خلاصه کتاب بررسی پیام های ارتباطی

کتاب بررسی پیام‌های ارتباطی با تعریف و تبیین مفاهیم پایه‌ای تحلیل محتوا آغاز می‌شود و اهمیت آن را در علوم اجتماعی و ارتباطات شرح می‌دهد. نویسندگان ابتدا به تاریخچه‌ی تحلیل محتوا و نقش آن در بررسی پیام‌های رسانه‌ای می‌پردازند و سپس ویژگی‌های اصلی این روش را مانند عینی‌بودن، منظم‌بودن و قابلیت کمی‌سازی داده‌ها توضیح می‌دهند. در ادامه، مراحل اجرایی تحلیل محتوا شامل بیان مسئله، انتخاب منابع، تعریف عملیاتی مقوله‌ها، آموزش کدگذاران، پایایی کدگذاری و استفاده از طرح‌های آماری تشریح می‌شود. 

کتاب به‌صورت کاربردی، تحلیل محتوای رسانه‌های مکتوب را با مثال‌هایی از روزنامه‌ها و مجلات توضیح می‌دهد و روش‌های اندازه‌گیری مطالب، تیترها، عکس‌ها و منابع خبری را آموزش می‌دهد؛ سپس به تحلیل محتوای برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی می‌پردازد و چگونگی دسته‌بندی و کدگذاری پیام‌ها، ارزش‌های خبری، منابع و مناطق رویداد را بررسی می‌کند. بخش ویژه‌ای نیز به تحلیل محتوای رسانه‌های اینترنتی اختصاص یافته که در آن انواع رسانه‌های آنلاین، وب‌سایت‌ها، وبلاگ‌ها و ابزارهای داده‌کاوی معرفی می‌شوند. در سراسر کتاب، مثال‌های عملی و جداول نمونه برای تحلیل پیام‌های ارتباطی در رسانه‌های مختلف ارائه شده و به پژوهشگران کمک می‌شود تا بتوانند داده‌های رسانه‌ای را به‌صورت نظام‌مند و قابل‌سنجش تحلیل کنند.

چرا باید کتاب بررسی پیام های ارتباطی را خواند؟

کتاب بررسی پیام‌های ارتباطی برای کسانی که به‌دنبال یادگیری روش‌های دقیق و علمی برای تحلیل پیام‌های رسانه‌ای هستند، منبعی کاربردی به شمار می‌آید. باتوجه‌به پوشش رسانه‌های مکتوب، صوتی، تصویری و اینترنتی، خواننده با طیف وسیعی از تکنیک‌ها و مثال‌های عملی آشنا می‌شود و می‌تواند مهارت‌های لازم برای پژوهش در حوزه‌ی ارتباطات و رسانه را به دست آورد؛ همچنین، کتاب به‌صورت گام‌به‌گام مراحل تحلیل محتوا را آموزش می‌دهد و ابزارهای لازم برای انجام پژوهش‌های رسانه‌ای را معرفی می‌کند.

خواندن کتاب بررسی پیام های ارتباطی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های ارتباطات، علوم اجتماعی، روزنامه‌نگاری و رسانه، مدیران روابط عمومی و فعالان رسانه‌ای مناسب است؛ همچنین برای کسانی که درگیر تحلیل داده‌های رسانه‌ای یا ارزیابی پیام‌های ارتباطی هستند، راهنمایی عملی و قابل‌استفاده ارائه می‌دهد.

بخشی از کتاب بررسی پیام های ارتباطی

«تحلیل محتوایی، روشی پژوهشی است برای شرح و طبقه‌بندی نظام‌یافتهٔ محتوای ارتباطات بر حسب مقوله‌هایی که به طور معمول از پیش تعیین شده‌اند. این روش ممکن است به بررسی کمی یا کیفی بپردازد. سیزست گنیک ایجاب می‌کند که مقوله‌هایی طبقه‌بندی و تحلیل به وضوح و عملاً تعریف شوند تا دیگر پژوهشگران بتوانند با اطمینان از آن‌ها پیروی کنند. مثلاً بررسی و تحلیل طبقهٔ اجتماعی شخصیت‌های تلویزیونی مستلزم تعیین معیاری است که با آن، نوع طبقه‌بندی مشخص گردد، به گونه‌ای که رمزافکنان مستقل بتوانند در نحوهٔ طبقه‌بندی یک شخصیت به توافق برسند. درعین حال به خاطر سپردن این مطلب بسیار مهم است که تحلیل محتوا خودش هیچ دادهٔ قطعی را دربارهٔ ماهیت ارتباط‌گر، مخاطب یا اثرات ارتباط فراهم نمی‌آورد. از این رو هرگاه این روش را برای هر منظور دیگری، به جز طبقه‌بندی، تشریح و تحلیل مضمون واضح ارتباط به کار بریم، باید در به کار بردن آن بسیار محتاطانه عمل کنیم (چارلز رایت ۱۹۸۲: ۱۲۹).»