کتاب نظریات و رهیافت های نوین در برنامه ریزی و آمایش شهری

معرفی کتاب نظریات و رهیافت های نوین در برنامه ریزی و آمایش شهری

کتاب الکترونیکی «نظریات و رهیافت‌های نوین در برنامه‌ریزی و آمایش شهری» (با زیرعنوان) به قلم «وحید بوستان احمدی»، «علی شمس‌الدینی»، «مجید اکبری» و «آرش قاسم‌پور» و با همکاری نشر نیکایش منتشر شده است. این اثر به بررسی جامع نظریه‌ها و رویکردهای معاصر در حوزه برنامه‌ریزی شهری و آمایش سرزمین می‌پردازد و برای دانشجویان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به مباحث شهرسازی و جغرافیا تدوین شده است. نسخه الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب نظریات و رهیافت های نوین در برنامه ریزی و آمایش شهری

این کتاب به عنوان مرجعی برای آشنایی با مهم‌ترین نظریات و رویکردهای نوین در برنامه‌ریزی و آمایش شهری تدوین شده است. نویسندگان تلاش کرده‌اند تا با گردآوری دیدگاه‌های مختلف، تصویری از تحولات نظری و عملی در حوزه شهرسازی ارائه دهند. اثر حاضر در دو فصل اصلی تنظیم شده است: فصل نخست به مبانی نظری و سیر تحول نظریات برنامه‌ریزی شهری می‌پردازد و فصل دوم به رویکردهای کاربردی‌تر و معاصر در آمایش شهری اختصاص دارد. در این کتاب، علاوه بر مرور نظریه‌های کلاسیک مانند برنامه‌ریزی جامع عقلانیت، ارتباطی، وکالتی و مشارکتی، به رویکردهای جدیدی همچون رشد هوشمند، شهر بیوفیلیک، زیست‌پذیری، شهر هوشمند و نوشهرگرایی نیز پرداخته شده است. نویسندگان با بهره‌گیری از منابع متعدد و تحلیل تحولات اجتماعی، اقتصادی و محیطی، تلاش کرده‌اند تا خواننده را با چالش‌ها و راهکارهای نوین در مدیریت شهری آشنا کنند. این کتاب برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی، پژوهشگران و فعالان حوزه برنامه‌ریزی شهری قابل استفاده است و می‌تواند به عنوان راهنمایی برای درک بهتر روندهای معاصر در توسعه شهری مورد توجه قرار گیرد.

خلاصه کتاب نظریات و رهیافت های نوین در برنامه ریزی و آمایش شهری

این کتاب با مروری بر سیر تحول نظریات برنامه‌ریزی شهری آغاز می‌شود و نشان می‌دهد که چگونه نظریه‌های مختلف، از مدل‌های عقلانی و جامع تا رویکردهای مشارکتی و انتقادی، بر شکل‌گیری سیاست‌ها و اقدامات شهری تأثیر گذاشته‌اند. نویسندگان ابتدا به معرفی مفاهیم پایه و اهمیت نظریه در برنامه‌ریزی شهری می‌پردازند و سپس نظریه‌هایی مانند برنامه‌ریزی سینوپتیکی (جامع عقلانیت)، ارتباطی، وکالتی، مشارکتی، انتقالی، تدریجی، رادیکال، پایش اختلاطی و سیستمی را بررسی می‌کنند. هر یک از این نظریه‌ها با توجه به زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی زمان خود شکل گرفته‌اند و نقاط قوت و ضعف خاص خود را دارند. در ادامه، کتاب به رویکردهای نوین و کاربردی‌تر در آمایش شهری می‌پردازد؛ از جمله رشد هوشمند که بر توسعه فشرده، کاربری مختلط و حمل‌ونقل پایدار تأکید دارد، شهر بیوفیلیک که به ادغام طبیعت در ساختار شهری می‌پردازد، زیست‌پذیری که کیفیت زندگی شهری را محور قرار می‌دهد، شهر هوشمند و دانش‌بنیان که بر فناوری و نوآوری تکیه دارند، و نوشهرگرایی که به حفظ هویت محله‌ای و توسعه پایدار توجه می‌کند. همچنین، توسعه محله نوسنتی، توسعه حمل‌ونقل محور، شهر فشرده، بازآفرینی شهری و شهر خلاق به عنوان راهکارهایی برای ارتقای کیفیت زندگی و پاسخ به چالش‌های معاصر شهری معرفی شده‌اند. کتاب با بررسی انتقادی هر رویکرد، نقاط قوت و محدودیت‌های آن‌ها را بیان می‌کند و تلاش دارد تا تصویری چندبعدی از تحولات نظری و عملی در برنامه‌ریزی شهری ارائه دهد.

چرا باید کتاب نظریات و رهیافت های نوین در برنامه ریزی و آمایش شهری را خواند؟

این کتاب با گردآوری و تحلیل طیف گسترده‌ای از نظریات و رویکردهای معاصر، امکان مقایسه و شناخت عمیق‌تر روندهای برنامه‌ریزی شهری را فراهم می‌کند. خواننده با مطالعه این اثر می‌تواند با مبانی نظری، تحولات تاریخی و راهکارهای نوین در مدیریت شهری آشنا شود و درک بهتری از چالش‌ها و فرصت‌های توسعه پایدار شهری به دست آورد. همچنین، کتاب با پرداختن به موضوعاتی مانند رشد هوشمند، شهر هوشمند و نوشهرگرایی، ابزارهای مفیدی برای تحلیل و ارزیابی سیاست‌های شهری در اختیار پژوهشگران و دانشجویان قرار می‌دهد.

خواندن کتاب نظریات و رهیافت های نوین در برنامه ریزی و آمایش شهری را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های شهرسازی، جغرافیا، برنامه‌ریزی شهری و آمایش سرزمین مناسب است. همچنین برای مدیران شهری، برنامه‌ریزان و علاقه‌مندان به مباحث توسعه پایدار و مدیریت شهری که به دنبال آشنایی با نظریات و رویکردهای نوین هستند، مفید خواهد بود.

فهرست کتاب نظریات و رهیافت های نوین در برنامه ریزی و آمایش شهری

- فصل اول: نظریات برنامه‌ریزی شهری - مقدمه: مروری بر مفاهیم و اهمیت نظریات برنامه‌ریزی شهری. - ادبیات نظری: معرفی و تحلیل نظریه‌هایی مانند برنامه‌ریزی سینوپتیکی (جامع عقلانیت)، ارتباطی، وکالتی، مشارکتی، انتقالی، تدریجی، رادیکال، پایش اختلاطی و سیستمی. هر نظریه با توجه به زمینه‌های اجتماعی و تاریخی خود بررسی می‌شود و نقش آن در شکل‌دهی به سیاست‌های شهری تحلیل می‌گردد. - جمع‌بندی: خلاصه‌ای از نقاط قوت و ضعف نظریات مطرح‌شده و تأثیر آن‌ها بر برنامه‌ریزی شهری.- فصل دوم: رویکردها و نظریات برنامه‌ریزی و آمایش شهری - رشد هوشمند: بررسی اصول ده‌گانه رشد هوشمند شامل کاربری‌های مختلط، توسعه فشرده، حمل‌ونقل متنوع، حفاظت از فضاهای باز، تصمیم‌گیری منصفانه، تقویت حس مکان، توسعه در اجتماعات موجود، مشارکت شهروندان، محلات قابل پیاده‌روی و فرصت‌های متنوع مسکن. همچنین، ارتباط رشد هوشمند با توسعه پایدار، عدالت، اقتصاد و محیط‌زیست تحلیل می‌شود. - شهر بیوفیلیک: معرفی مفهوم شهر بیوفیلیک و ابعاد مختلف آن مانند فرضیه بیوفیلیا، نظریه ترمیم حواس، کاهش استرس، و رویکردهای مختلف در طراحی بیوفیلیک. - زیست‌پذیری: تعریف و ریشه‌یابی مفهوم زیست‌پذیری و بررسی شاخص‌ها و گفتمان‌های مرتبط با کیفیت زندگی شهری. - شهر هوشمند و دانش‌بنیان: معرفی انواع شهرهای هوشمند، مفاهیم کلیدی مانند فناوری، عوامل انسانی و سازمانی، و راهکارهای دستیابی به توسعه دانش‌بنیان. - نوشهرگرایی: بررسی اصول و انتقادات نوشهرگرایی، معرفی فصول منشور نوشهرگرایی و اصول پیشنهادی برای برنامه‌ریزی محله‌های شهری. - توسعه محله نوسنتی: شرح اصول توسعه سنتی محله، استانداردهای طراحی و مزایای این رویکرد. - توسعه حمل‌ونقل محور: تحلیل سیر تحول این رویکرد، اجزای کلیدی و اصول توسعه حمل‌ونقل محور. - شهر فشرده: بررسی مبانی نظری، ابزارهای ایجاد شهر فشرده و بحث درباره فرم پایدار شهری. - بازآفرینی شهری: معرفی اهداف، سیر تحول و سیاست‌های بازآفرینی شهری و تأثیر آن بر کیفیت زندگی. - شهر خلاق: معرفی شاخص‌های شهر خلاق و نقش طبقه خلاق در توسعه شهری.هر فصل با جمع‌بندی و منابع به پایان می‌رسد تا خواننده بتواند مسیر پژوهش را دنبال کند.

بخشی از کتاب نظریات و رهیافت های نوین در برنامه ریزی و آمایش شهری

«نظریه‌های برنامه‌ریزی معمولاً ترکیبی از فرضیه‌های جامعه‌شناختی در مورد رفتارهای انسانی و اجتماعی و همچنین مفروضات فلسفی در مورد طبیعت، اهداف و مفاهیم برنامه‌ریزی را شامل می‌شوند. تمایز بین نظریه شهری و نظریه برنامه‌ریزی از لحاظ فکری دائمی‌نیست. شهر و در مقیاس خردتر مسکن فضایی است که رفتار انسانی و اجتماعی در آن شکل می‌گیرند. نظریه برنامه‌ریزی شهری مفاهیم علمی، تعاریف، روابط رفتاری و مفروضاتی است که دانش برنامه‌ریزی شهری را تعریف می‌کنند. لذا نظریه‌های برنامه‌ریزی را می‌توان از دیدگاه برنامه‌ریزی شهری و متعاقباً برنامه‌ریزی مسکن نیز بررسی کرد. در این قسمت، تأکید عمده نگارندگان بر برنامه‌ریزی مسکن خواهد بود و جایگاه مسکن در این نظریه‌ها کنکاش خواهد شد. نظریه برنامه‌ریزی در سه دوره مختلف تکوین یافته‌اند. مرحله اول تحت برنامه‌ریزی به‌مثابه طرح معروف است. در این دوره برنامه‌ریزی شهری به‌عنوان مشقی در طراحی فیزیکی در نظر گرفته شد. برنامه‌ریزی شهر با مدل‌های معماری انطباق یافت. وظیفه اصلی برنامه‌ریز شهر در این مرحله تهیه طرح‌ها بود. این برنامه‌ها برای هدایت توسعه آینده و تعیین سایت‌ها برای استفاده‌های خاص بسیار مناسب بود. باغ شهر ابنزر هاورد (۱۹۰۲)، شهر معاصر لکوربوزیه (۱۹۲۹)، شهر براداکر فرانک لوید رایت (۱۹۳۲) و فرم‌های پنج‌گانه شهری کیبل (۱۹۵۲) مهم‌ترین طرح‌های این دوره محسوب می‌شوند.»