کتاب شورا و مشورت در آیینه قرآن و نهج البلاغه

کتاب شورا و مشورت در آیینه قرآن و نهج‌ البلاغه نوشته فریبا بچاری و با ویراستاری ربابه الطافی‌ پور، اثری پژوهشی در حوزه‌ی علوم اسلامی است که به بررسی مفهوم، اهمیت و کاربرد مشورت و شورا در قرآن کریم و نهج‌البلاغه می‌پردازد. این کتاب توسط انتشارات سیادت منتشر شده و به تحلیل آیات و روایات مرتبط با مشورت، به‌ویژه سخنان امام علی (ع) می‌پردازد. نسخه‌ی الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب شورا و مشورت در آیینه قرآن و نهج البلاغه

کتاب شورا و مشورت در آیینه قرآن و نهج البلاغه به بررسی جایگاه و اهمیت مشورت و شورا در متون اسلامی، به‌ویژه قرآن و نهج‌البلاغه، پرداخته است. فریبا بچاری با رویکردی تحلیلی، ابتدا مفاهیم لغوی و اصطلاحی مشاوره و مشورت را توضیح داده و سپس به کاربردهای آن در قرآن و احادیث پرداخته است. اثر حاضر در فضایی پژوهشی و با استناد به منابع معتبر اسلامی، تلاش می‌کند نقش مشورت را در زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان تبیین کند. 

کتاب در دوره‌ای نوشته شده که توجه به مشارکت و تبادل نظر در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی و فردی اهمیت یافته است. نویسنده با بهره‌گیری از منابعی مانند ترجمه‌ی دشتی از نهج‌البلاغه، تفسیر المیزان و آثار دیگر، سعی دارد تصویری جامع از جایگاه شورا و مشورت در اندیشه‌ی اسلامی ارائه دهد. در این مسیر، به پرسش‌هایی درباره‌ی شرایط مشورت، ویژگی‌های مشاور اصلح، و تفاوت مشورت در امور الهی و مردمی پاسخ داده شده است. کلیت کتاب بر محور اهمیت عقل جمعی، مسئولیت‌پذیری و رشد فردی و اجتماعی از رهگذر مشورت استوار است.

خلاصه کتاب شورا و مشورت در آیینه قرآن و نهج البلاغه

این کتاب با تبیین اهمیت مشورت در اسلام آغاز می‌شود و نشان می‌دهد که مشورت نه‌تنها در امور اجتماعی، بلکه در بسیاری از جنبه‌های زندگی فردی و خانوادگی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. نویسنده ابتدا مفاهیم لغوی و اصطلاحی مشاوره و مشورت را شرح می‌دهد و سپس به بررسی کاربرد این مفاهیم در قرآن کریم می‌پردازد؛ برای نمونه، به آیاتی مانند «وشاورهم فی الامر» و «امرهم شوری بینهم» اشاره می‌شود که مشورت را از نشانه‌های ایمان و رشد عقلی معرفی می‌کنند. در ادامه، نقش مشورت در تصمیم‌گیری‌های پیامبر اسلام (ص) و امام علی (ع) بررسی می‌شود و تأکید می‌گردد که حتی معصومان نیز از مشورت بی‌نیاز نبوده‌اند. کتاب به اصول بنیادین مشورت در اسلام مانند فطرت، اختیار، تغییرپذیری، کمال‌جویی و مسئولیت اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که این اصول چگونه در فرایند مشاوره و تصمیم‌گیری نقش دارند. 

ویژگی‌های مشاور اصلح نیز از دیدگاه نهج‌البلاغه و روایات بیان می‌شود؛ از جمله عقل، خیرخواهی، رازداری و مهربانی. نویسنده به آثار و فواید مشورت مانند افزایش آگاهی، دوراندیشی، جلوگیری از خطا و رشد عقل جمعی می‌پردازد و هشدار می‌دهد که مشورت با افراد نامناسب (بخیل، ترسو، حریص) می‌تواند نتایج منفی به همراه داشته باشد. در بخش‌هایی از کتاب، تفاوت مشورت در امور مردمی و الهی تبیین می‌شود و تأکید می‌گردد که برخی امور، مانند تعیین پیامبر یا تشریع احکام، خارج از حوزه‌ی مشورت انسانی است. درنهایت، کتاب با ارائه‌ی راهکارهایی برای انتخاب مشاور و شیوه‌های صحیح مشورت گرفتن، تلاش می‌کند مخاطب را با اهمیت و ظرافت‌های این اصل اسلامی آشنا کند.

چرا باید کتاب شورا و مشورت در آیینه قرآن و نهج البلاغه را خواند؟

این کتاب با تمرکز بر منابع اصیل اسلامی، تصویری روشن از جایگاه مشورت و شورا در قرآن و نهج‌البلاغه ارائه می‌دهد. خواننده با مطالعه‌ی این اثر می‌تواند با مبانی نظری و عملی مشورت در اسلام آشنا شود و دریابد که چگونه این اصل می‌تواند به رشد فردی، اجتماعی و تصمیم‌گیری‌های بهتر منجر شود؛ همچنین کتاب به پرسش‌های رایج درباره‌ی شرایط مشورت، ویژگی‌های مشاور اصلح و مرزهای مشورت در امور مختلف پاسخ می‌دهد و راهکارهایی برای بهره‌گیری مؤثر از عقل جمعی ارائه می‌کند.

خواندن کتاب شورا و مشورت در آیینه قرآن و نهج البلاغه را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب برای علاقه‌مندان به مطالعات اسلامی، پژوهشگران حوزه‌ی علوم دینی، دانشجویان رشته‌های الهیات و معارف اسلامی و کسانی که به دنبال فهم عمیق‌تر نقش مشورت در زندگی فردی و اجتماعی هستند، مناسب است؛ همچنین برای مدیران، مشاوران و فعالان فرهنگی که دغدغه‌ی تصمیم‌گیری جمعی و مشارکت را دارند، مفید خواهد بود.

بخشی از کتاب شورا و مشورت در آیینه قرآن و نهج البلاغه

«اسلام حاوی جامع‌ترین قوانین برای سعادت بشر است. این قوانین براساس سرشت انسان استوار شده و ضامن تعالی جامعه بشری است. با این وصف به‌طور قطع اهمیت مشورت و شورا به منزله‌ی یکی از مسائل مهم در دین اسلام است؛ در این دین، تعالی انسان مد نظر بوده است. با پیشرفت دانش و فناوری، ضرورت تبادل اطلاعات در میان انسان‌ها بیشتر نمایان می‌شود؛ چرا که تصمیم‌گیری‌های اجتماعی در زمینه‌های مختلف زمانی دقیق‌تر خواهد بود که افراد صاحب‌نظر در انجام آن دخیل باشند؛ در واقع تبادل اندیشه‌ها به‌صورت درست می‌تواند تصمیم‌گیری‌ها را تعدیل کند که در این صورت طبیعتاً نتایج به‌دست آمده مطلوب‌تر خواهد بود. پیشرفت علم و تکنولوژی، اکتشافات، اختراعات و نظریه‌پردازی در زمینه‌های مختلف، محصول هم‌اندیشی و تعامل و بهره‌گیری از ایده‌ها و تجربه‌های دیگران است. اگر بنا بود هر فردی فقط به خود متکی بوده و هیچ‌گاه از نظریات، پیشنهادها و تجارب دیگران بهره نمی‌گرفت، بی‌تردید بشر در مراحل اولیه و سطح بسیار ساده و ابتدایی از زندگی به سر می‌برد.»