کتاب پرده های خیال

کتاب پرده های خیال نوشتهٔ فاطمه رحمانی فرد است. نشر سنجاق این کتاب را منتشر کرده است. اثر حاضر که در دستهٔ کتاب‌های هنری (سینما و ادبیات) قرار می‌گیرد، در باب هنر اقتباس در سینمای کودک و نوجوان است. نسخهٔ الکترونیکی این اثر را می‌توانید از طاقچه خرید و دانلود کنید.

درباره کتاب پرده های خیال اثر فاطمه رحمانی فرد

اقتباس به‌معنای به‌کارگیری ایده‌ها، جملات یا بخش‌هایی از آثار دیگران در اثری تازه است که باید با اشاره به منبع یا منابع انجام شود. کتاب «پرده‌های خیال» که در باب هنر اقتباس در سینمای کودک و نوجوان است، نخستین‌بار در سال ۱۴۰۳ منتشر شده است. این کتاب یک اثر پژوهشی به قلم «فاطمه رحمانی‌فرد» است که در دو بخش ارائه شده است؛ «تعاریف و کلیات» و «شناخت و بررسی تکنیک‌های اقتباس در پنج اثر برگزیدهٔ سینمایی و مقایسه با داستان و رمان‌های ایرانی». این پژوهش به مقایسه و تحلیل اقتباس‌های سینمایی از داستان‌های کودک و نوجوان پرداخته و شباهت‌ها و تفاوت‌هایشان را در سه مؤلفهٔ کلیدی (پیرنگ، شخصیت‌پردازی و چیدمان صحنه) بررسی کرده است. نویسنده برای انجام این پژوهش از فیلم‌هایی همچون «شیر تو شیر»، «دیشب باباتو دیدم آیدا»، «پدر آن دیگری»، «نفس» و «یدو» استفاده و آن‌ها را تحلیل کرده است.

خلاصه کتاب پرده های خیال

کتاب حاضر نشان داده است که اقتباس از داستان‌های کوتاه به‌دلیل ساختار فشرده و محدودیت زمانی، چالش‌هایی همچون گسترش اجباری روایت و کندی ریتم را به‌همراه دارد؛ درحالی‌که اقتباس از رمان‌ها به‌دلیل انسجام بیشترِ پیرنگ (Plot) فرصت‌های بیشتری برای خلق روایت‌های تماشایی فراهم می‌آورد. نویسنده با تحلیل شیوه‌های اقتباس مشاهده کرده است که اقتباس‌های آزاد در داستان‌های کوتاه رایج‌تر است؛ درحالی‌که در رمان‌ها معمولاً اقتباس‌های وفادارانه انجام می‌شود؛ همچنین در سینمای کودک و نوجوان بسیاری از آثار با هدف جذب مخاطب بزرگسال ساخته می‌شود. این موضوع باعث می‌شود تا نتوانند نیازهای روان‌شناختی و هنری مخاطبان کودک و نوجوان را به‌طور کامل برآورده کنند. این پژوهش نشان داده است که موفقیت یک اقتباس، بیشتر به توانایی سازندگان در بازآفرینی هنری اثر بستگی دارد تا وفاداری کامل به متن اصلی. تعامل سازنده میان نویسندگان و فیلم‌نامه‌نویسان می‌تواند به تولید آثار مناسب‌تری برای مخاطب کودک و نوجوان منجر شود.

چرا باید کتاب پرده های خیال را بخوانیم؟

مطالعهٔ این اثر شما را با تحلیل نویسنده دررابطه‌با کم‌وکیف اقتباس سینمایی از داستان‌ها و رمان‌ها و برای مخاطبان کودک و نوجوان همراه می‌کند.

کتاب پرده های خیال را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

این کتاب را به دوستداران مطالعه در باب هنر اقتباس در سینمای کودک و نوجوان، نویسندگان و فیلم‌نامه‌نویسان حوزهٔ کودک و نوجوان پیشنهاد می‌کنیم.

خلاصه فصل‌های کتاب پرده های خیال

۱. تعاریف و کلیات: این فصل شما را با اقتباس در سینما، اقتباس در سینمای کودک، انواع اقتباس، روش‌های اقتباسی با توجه متن تصویری (فیلم)، اقتباس وفادار، اقتباس آزاد، اقتباس لفظ‌به‌لفظ، عناصر داستان (همچون پیرنگ و کشمکش و اوج و پایان‌بندی و...)، مفهوم ضدپیرنگ، شخصیت‌پردازی و انواع شخصیت، انواع شخصیت‌پردازی در سینما و... آشنا می‌کند.

۲. شناخت و بررسی تکنیک‌های اقتباس در پنج اثر برگزیده سینمایی و مقایسهٔ با داستان و رمان‌های ایرانی: این فصل به بررسی تطبیقیِ داستان «شیر» و فیلم اقتباسی «شیر تو شیر»، داستان «بابای نورا» و فیلم اقتباسی «دیشب باباتو دیدم آیدا»، رمان و فیلم اقتباسی «پدر آن دیگری»، رمان و فیلم اقتباسی «نفس» و نیز داستان «زخم شیر» و فیلم اقتباسی «یدو» پرداخته است.

بخشی از کتاب پرده های خیال

«-داستان زخم شیر با تعلیق و به‌گونه‌ای شروع می‌شود که انگار از نیمه آغازشده: «از بس توی این سه ماه و نیم، ماست و پنیر و فرنی خورده بودیم، دیگر رنگ و بوی شیر هم حالم را بد می‌کرد. سی چهل روز اول، همسایه‌ها که یکی‌یکی باروبندیلشان را جمع می‌کردند و فلنگ را می‌بستند، برنج و مرغ و ماهی و چیزهای دیگری که نمی‌توانستند ببرند به ما می‌دادند» (طاهری، ۱۳۹۸:۹۵). نیروی تخریب‌گر در این کار از آغاز وجود دارد و داستان با وجود جنگ آغاز می‌شود. با شدت گرفتن حملات و محاصره آبادان این نیروی تخریب‌گر شدت گرفته و به اوج خود می‌رسد.

-فیلم یدو با نشان دادن موقعیت آغاز می‌شود. از همان ابتدا دو خانواده را بر بام خانه‌هایشان می‌بینیم که در وضعیت ظاهراً پایداری قرار دارند و در حال شمردن موشک‌ها و حدس زدن در مورد محل فرود آمدن آن‌ها هستند. فردای آن شب نیز سکون در کار دیده می‌شود و یدو به همراه دوست خود در استخر خانه‌ای شنا می‌کنند. وارد شدن نیروهای عراقی به آبادان به‌عنوان نیروی تخریب‌گر تعادل اولیه و نسبی داستان را بهم می‌زند و جنگ که تا پیش‌ازاین چند شهر با شخصیت‌ها فاصله داشت، جلوی خانه آن‌ها آمده و بیش‌ازپیش به بحران تبدیل می‌شود.

- مقدمه‌چینی برای ورود به هردو اثر کوتاه است و فاصله میان آغاز و روایت کم است. این کوتاه بودن و بلافاصله شروع شدن داستان از نقاط قوت کار به شمار می‌آید. چراکه مخاطب کودک و نوجوان قدرت تحمل مقدمه‌چینی‌های طولانی را ندارد. در داستان، همراه با آغاز، روایت داستان نیز شروع می‌شود. در فیلم مقدمه‌چینی تا شروع داستان ۶ دقیقه زمان می‌برد و به‌سرعت نیروی تخریب‌گر وارد عمل شده و روایت آغاز می‌شود.»