کتاب دیپلماسی اقتصادی و دیپلماسی تجاری

کتاب دیپلماسی اقتصادی و دیپلماسی تجاری نوشتهٔ مهدی فاخری است. انتشارات جهان سیاست این کتاب را منتشر کرده است.

درباره کتاب دیپلماسی اقتصادی و دیپلماسی تجاری

کتاب دیپلماسی اقتصادی و دیپلماسی تجاری به بررسی پیچیدگی‌ها و ابعاد مختلف دیپلماسی اقتصادی در دنیای معاصر می‌پردازد. این اثر به تحلیل نقش دیپلماسی در ایجاد و تقویت روابط تجاری میان کشورها، به‌ویژه در زمینه‌های اقتصادی، سرمایه‌گذاری و تجارت خارجی می‌پردازد. فاخری در این کتاب، مفاهیم اساسی دیپلماسی اقتصادی را تشریح کرده و به بررسی تاریخچه و روند تحولات آن در سطح جهانی و همچنین تأثیر آن بر سیاست‌گذاری‌های داخلی و خارجی کشورها می‌پردازد. این کتاب به طور خاص به چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی دیپلماسی تجاری ایران و نقش آن در بهبود وضعیت اقتصادی کشور اشاره می‌کند. نویسنده با تحلیل عمیق و مستند، راهکارهای مؤثری برای بهبود عملکرد دیپلماسی تجاری کشور ارائه می‌دهد و تأکید می‌کند که در دنیای جهانی‌شده امروز، کشورها نیاز دارند تا با بهره‌گیری از دیپلماسی اقتصادی به روابط متقابل و سودمند با یکدیگر دست یابند. فاخری توجه ویژه‌ای به تأثیرات جهانی‌سازی، فناوری‌های نوین و تغییرات در ساختار اقتصادی بین‌المللی دارد و به خوانندگان نشان می‌دهد که دیپلماسی اقتصادی چگونه می‌تواند به عنوان ابزاری کارآمد برای پیشبرد منافع ملی کشورها عمل کند. این کتاب به پژوهشگران، دانشجویان و سیاست‌گذاران علاقه‌مند به حوزه اقتصاد و روابط بین‌الملل توصیه می‌شود، چرا که به درک عمیق‌تری از نقش دیپلماسی در دنیای اقتصاد امروز کمک می‌کند و به‌عنوان منبعی معتبر در زمینه دیپلماسی تجاری شناخته می‌شود.

انتشارات جهان سیاست یکی از نهادهای معتبر در حوزه نشر آثار علمی و تخصصی در زمینه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل است. این انتشارات با هدف ترویج دانش و فهم عمیق‌تر از مباحث سیاسی، اجتماعی و اقتصادی تأسیس شده است و به ارائه کتاب‌هایی می‌پردازد که شامل تحلیل‌های عمیق و پژوهش‌های معتبر علمی هستند. جهان سیاست سعی دارد با معرفی نویسندگان و کارشناسان برجسته در این حوزه، فضایی سالم و غنی برای تبادل نظر و افزایش آگاهی فراهم کند.

کتاب‌های این انتشارات به مرور زمان به مجموعه‌ای غنی از آثار بنیادی و نوآورانه در زمینه‌های مختلف علوم سیاسی تبدیل شده‌اند که شامل موضوعات آزادی، دموکراسی، حقوق بشر و روابط بین‌الملل می‌شوند. هدف این انتشارات، ارائه منابعی جامع و معتبر به پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به سیاست است تا بتوانند با استفاده از آن‌ها به درک بهتری از تحولات جهانی و مسائل روز دست یابند.

به‌علاوه، انتشارات جهان سیاست با برگزاری نشست‌ها و کارگاه‌های علمی، به ترویج گفت‌وگو و تبادل نظر میان پژوهشگران و دانشجویان نیز می‌پردازد که این اقدام باعث تنوع فکری و تقویت پژوهش‌های مرتبط با حوزه علم سیاست می‌شود. از دیگر ویژگی‌های این انتشارات، توجه به ترجمه آثار تأثیرگذار بین‌المللی است که به گسترش افق‌های مطالعاتی و علمی جامعه ایران کمک شایانی کرده است. در کل، انتشارات جهان سیاست به عنوان یک پل بین دانش نظری و کاربردی در علوم سیاسی شناخته می‌شود و نقش مهمی در بالاتر بردن سطح آگاهی و دانش جامعه ایفا می‌کند.

خواندن کتاب دیپلماسی اقتصادی و دیپلماسی تجاری را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران علوم سیاسی پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب دیپلماسی اقتصادی و دیپلماسی تجاری

«نظام اقتصادی بین‌المللی در قرن بیستم، آرایش جدیدی به خود گرفت و بر خلاف رویه قبلی که دولت‌ها سعی می‌کردند با توجه به منافع ملی خویش، بیش‌ترین میزان بهره اقتصادی را در روابط خود با دیگر کشورها اخذ کنند، به تدریج از دهه ۱۹۷۰ گرایش به از میان برداشتن موانع تجاری و ارائه تسهیلاتی برای افزایش تجارت خارجی، به وجود آمد. تعارض ایدئولوژیک بین دو بلوک شرق و غرب، کاهش زیادی یافت و این امر زمینه‌ساز افزایش واردات و صادرات، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و همکاری‌های تکنولوژیک گردید.

در نظام بین‌الملل جدید، تعامل، جای تقابل را گرفت و کشورها شروع به تبادل امتیازاتی در زمینه همکاری‌های اقتصادی کردند. سازمان‌هایی بین‌المللی شکل گرفتند، که اعضایشان با زبان مشترک درباره اهداف خود صحبت می‌کردند و علیرغم تفاوت در اهداف و منافع، راه رسیدن به راه‌حل‌های مشترک، بیش از گذشته شد. سازمان ملل متحد به همراه کمیسیون‌های اقتصادی- اجتماعی منطقه‌ای و آژانس‌های تخصصی‌اش، کشورهای عضو را برای رسیدن به توسعه اقتصادی و اجتماعی کمک می‌کردند. موسسات برتون وودز متشکل از صندوق بین‌المللی پول و گروه بانک جهانی به نیازهای پولی و مالی بین‌الملل پرداخته و با ارائه راه‌حل‌هایی در صدد بودند، ثبات پولی و مالی کشورهای عضو را تأمین نمایند و در صورت بروز بحران‌های مالی بین‌المللی به کمک جامعه جهانی بشتابند. در بعد تجاری نیز، موافقت‌نامه عمومی تعرفه و تجارت (گات) راه را برای تجارت آسان‌تر کالاها و خدمات فراهم ساخته بود و اعضای آن می‌توانستند از راه دادن و گرفتن امتیازات تجاری، سهم خود را از تجارت جهانی افزایش دهند.

بدین ترتیب نظام اقتصاد بین‌الملل بر مبنای محدود کردن نقش دولت‌ها و آزاد گذاشتن شرکت‌ها و موسسات تجاری تغییر کرد. عرضه و تقاضا، تعادل بازار و نظام اقتصاد باز به شعارهای اقتصادی برتر تبدیل شدند. روند جهانی شدن ادغام بازارها را به دنبال داشت که خصوصی‌سازی، آزادسازی تجاری و امکان تحرک سرمایه در سطح جهان را تسهیل می‌نمود. موسسات و بنگاه‌های اقتصادی دولتی تدریجاً به بخش خصوصی واگذار شدند وحکومت‌ها موظف گردیدند، از مداخله مستقیم در امور اقتصادی پرهیز کرده و نقش خود را به سیاست‌گذاری کاهش دهند. دولت‌ها با هم توافق کردند، موانع تجاری را از سر راه بردارند تا بازرگانان بتوانند محصولات خود با آزادی بیش‌تری مبادله کرده و مازاد تولید خود را به کشورهای دیگر صادر نمایند. افزایش دامنه امتیازات متقابل تجاری زمینه را برای به هم پیوستن و ادغام بازارها در یکدیگر فراهم ساخت، تا تجار و بازرگانان کشورها با دلگرمی به پشتیبانی دولت‌های خود تلاش کنند. مشتریان بیش‌تری در بقیه جهان یافته و با درآمد صادراتی خود به افزایش تولید ناخالص داخلی کشورشان کمک کنند.

در چنین شرایطی، کشورها عمدتاً به دنبال بالا بردن ظرفیت تولید، ساخت کالاهای بیش‌تر و متنوع‌تر، جذب سرمایه مستقیم خارجی، انتقال تکنولوژی، جذب توریست و استفاده از ظرفیت‌های مختلف اقتصادی به منظور دستیابی به مزیت مطلق در صنایع سنتی، مزیت نسبی در صنایع جدید و مزیت رقابتی در محصولاتی بودند، که با مشارکت شرکت‌های خارجی قرار بود به دست آید. دفاع از منافع شرکت‌های تجاری در مذاکرات تجاری دوجانبه یا بین‌المللی به برنامه اصلی حکومت‌های غربی و پیشرفته تبدیل شد و استفاده از واژه «دیپلماسی شرکتی» که حکایت از تعهد حکومت‌ها به پاسداری از منافع موسسات تجاری بود، در ادبیات بین‌الملل باب گردید.

تأسیس سازمان جهانی تجارت که به دنبال ادوار هشتگانه مذاکرات بین‌المللی حاصل شد، قوانین و مقررات تجارت بین‌الملل را نهادینه ساخت و به عنوان سمبل جهانی شدن، شناخته شد. مذاکرات دور اوروگوئه منجر به ایجاد موافقت‌نامه عمومی تعرفه و تجارت، موافقت‌نامه عمومی تجارت خدمات و موافقت‌نامه جنبه‌های تجاری مالکیت فکری گردید. مذاکرات بین‌المللی برای دستیابی به موافقت‌نامه‌های تخصصی مذکور دستگاه‌های دیپلماسی کشورها را متوجه این امر کرد،که انجام مذاکرات تجاری پیچیده و طولانی از عهده دیپلمات‌های سنتی خارج است و برای به دست آوردن نتایج مطلوب، لازم است دیپلمات‌های تجاری که در زمینه‌های مختلف تجاری در دستگاه‌ها و وزارت‌خانه‌های اقتصادی و بازرگانی فعالیت می‌کرده‌اند، انجام این مسئولیت را عهده‌دار شوند. به تدریج، در کنار دولت‌ها، بازیگران دیگری وارد صحنه شدند، که بر مذاکرات تجاری بین‌المللی تأثیر می‌گذاشتند. شرکت‌های چندملیتی که دارای سرمایه، تکنولوژی و مدیریت بودند، از جذابیت روزافزونی برخوردار شدند، به نحوی که کشورهای درحال‌توسعه برای جذب آنان به رقابت با یکدیگر مشغول گردیدند. چون ورود آنها به منزله ورود سرمایه، ایجاد اشتغال، دسترسی به بازار، افزایش صادرات و ارتقاء وضع کشور در اقتصاد جهانی بود.«دیپلماسی تجاری» به معنای تدوین سیاست‌های تجاری با هدف افزایش سهم کشورها در تجارت جهانی و اتصال به شبکه‌های زنجیره ارزشی را مد نظر قرار می‌داد. دیپلمات‌های تجاری دست‌اندرکار عقد موافقت‌نامه‌های تجارت ترجیحی و آزاد با دیگر کشورها شدند، در مذاکرات سازمان‌های اقتصادی و تجاری بین‌المللی شرکت می‌کردند و بر روند شکل‌گیری سازمان‌های اقتصادی منطقه‌ای نیز تأثیر می‌گذاشتند. توسعه تجارت محور برنامه ممالک شرق آسیا و آمریکای لاتین قرار گرفت و دیپلماسی تجاری کشورها اقدامات فراوانی برای افزودن سهم در تجارت جهانی انجام دادند. اقتصاد جهانی شده و تجارت آزاد سبب شد، که ژئو اکونومی هم سنگ ژئوپلیتیک قرار گرفته و نیاز به دیپلمات‌های تجاری و اقتصادی هر روز بیش از گذشته حس شود. دیپلمات‌هایی که بتوانند نیازها و توانمندی‌های اقتصادی کشورشان را تأمین و عرضه نمایند و منافع ملی خود را تضمین نمایند.»