کتاب ایام پرتلاطم

کتاب ایام پرتلاطم نوشتهٔ ضیاءالدین جناب و حاصل کوشش رضا بیطرفان و مولود ستوده است. انتشارات شیرازه کتاب ما این کتاب را روانهٔ بازار کرده است؛ کتابی دربردارندهٔ نگاهی به تحولات مشروطه و بنیاد آموزش نوین در اصفهان.

درباره کتاب ایام پرتلاطم

کتاب ایام پرتلاطم نه یک متن ادبی بلکه دربردارندهٔ شواهد تاریخی است. گفته شده است که این اثر را باید به‌منزلۀ مأخذی مستند ملاحظه کرد که پاره‌پاره از دفترچۀ خاطرات و زوایای ذهن به در آمده است. مهم‌ترین ویژگی این کتاب را وسعت اطلاعات و موضوعاتی دانسته‌اند که نویسنده (راوی) به آیندگان اعطا کرده است. این کتاب درمورد فتح اصفهان به‌دست بختیاری، اشغال اصفهان از طرف قشون روس، «آدولف براسور» و خدمات فرهنگی او، حزب دموکرات و شرکت علمیهٔ اصفهان، مدرسۀ گلبهار، قحطی در اصفهان، مدارس جدید در اصفهان، شب‌نامه‌های اصفهان، پیشگامی اصفهان در تعلیم‌وتربیت، قیام اصفهان در مشروطیت، اقدامات ظل‌السطان در تعلیم‌وتربیت نوین اصفهان و رؤسای معارف اصفهان سخن گفته است.

گفته شده است که اصفهان از جمله شهرهایی است که با وجود اهمیتش در تحولات ایران معاصر، درمورد تاریخ معاصر آن تحقیقات جدی صورت نگرفته؛ حتی شاید بتوان گفت که در بررسی های موجود این بخش از تاریخ آن بیشتر تحت‌الشعاع حوزه‌های پیرامونی‌اش بوده است؛ مانند پررنگ‌شدن نقش بختیاری در خلال نهضت مشروطه و در نتیجه بی‌خبری نسبی از آنچه در دل شهر گذشته است؛ ازاین‌رو برای رفع کاستی‌هایی از این دست، فراهم‌آوردن موجبات شناسایی و انتشار هر سند و گزارشی در این زمینه می‌تواند ارزشمند باشد. این کتاب «سال‌شمار حیات جناب»، «متن خاطرات»، «یادداشت‌های امیرقلی امینی بر نوشته‌های جاری»، «سرگذشت‌نامۀ شفاهی به بیان راوی» و «کتابشناسی گزینشی ضیاءالدین جناب» را در بر گرفته است.

خواندن کتاب ایام پرتلاطم را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران تاریخ معاصر ایران پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب ایام پرتلاطم

«دربارهٔ زندگی ضیاءالدین جناب، چندین نگاشته موجود است که در ابزارهای پژوهشی به ذکر این مقالات مبادرت نشده، لیکن در مجلۀ تعلیم و تربیت (۱۶ مهر، ۱۳۵۷) روایت شفاهی نامبرده از سرگذشت‌نامه‌ای درج است که در تکمیل این متن مغتنم است، بر این مبنا سیاههٔ مزبور از آن روزگار که با زبان ایّام کهنسالی گزارش شده به منظور فایدتی افزون ارائه می‌شود.

«در سال ۱۳۰۸ هجری قمری در اصفهان در خانواده‌ای بازرگان و فاضل به دنیا آمدم. مراحل اولیه ابتدایی را از چهارسالگی در منزل نزد عمو و پدرم و یارانشان به پایان بردم. صرف و نحو عربی را نزد ملا ابوالقاسم زفره‌ای و فارسی را نزد سید آقاجان سیدشهاب و حساب را نزد عموی خود حاج میرسیدعلی جناب (پدر دکتر جناب استاد ممتاز دانشگاه) و فرانسه را نزد میرزا اسدالله‌خان منشی (کنسول روس) و تعلیم خط را نزد ملک‌الکتاب فراگرفتم. بعداً در مدرسۀ باقریه که اولین مدرسۀ اصفهان بود و توسط میرزا باقرخان منشی‌باشی ظل‌السلطان در سال [۱۳۱۸] هجری قمری در عمارتی در دروازۀ طوقچی مجاور قبر صاحب بن عباد تأسیس شد و با شهریۀ ماهی دوازده قران که آن روزگار رقم قابل توجهی به حساب می‌آمد به تحصیل پرداختم و تا سال ۱۳۲۳ هجری قمری در آن مدرسه مشغول تحصیل بودم. پس از آن به مدرسۀ آلیانس رفتم و زبان فرانسه را که قبلاً به طور ناقص آموخته بودم، تکمیل کردم و مقارن تحصیل در مدرسۀ مذکور در مدرسۀ نیماورد اصفهان و صدر به تحصیل فقه و اصول نیز می‌پرداختم، به‌اصطلاح طلاب «سطح» را (دوره متوسطه امروز) در این مدرسه به اتمام رسانیدم. شرح لمعه را نیز نزد مرحوم میرزا احمد اصفهانی و قوانین (علم اصول) را نزد سیدمهدی درچه‌ای و شرح منظومه را نزد شیخ اسدالله قمشه‌ای آموختم.

تا سال ۱۳۰۹ هجری شمسی در سمت ریاست این مدرسه باقی ماندم و بعداً بنا بر تقاضای شخصی به تهران منتقل شدم و بلافاصله به سمت ریاست مدرسۀ شاپور رشت منصوب گردیدم. آن مدرسه کلاس پنجم را در رشته علمی، البته به طور ناقص دارا بود. در ظرف یک سال تحصیلی کلاس‌ها را با معلمین لایق و دلسوز رشت و آنها که از اصفهان دعوت شده بودند تکمیل کردم و در سال ۱۳۱۱ هجری شمسی دانش‌آموزان این مدرسه نیز توانستند برای اولین بار در استان گیلان دیپلم دورۀ کامل متوسطه را اخذ کنند.

زمانی که در اصفهان بودم نمایش رستم و سهراب را که کاظم‌زاده ایرانشهر از فردوسی به صورت نمایشنامه درست کرده و در آلمان به چاپ رسانیده بود با کمک مشیرهمایون شهردار که آهنگ برای متن آن گذاشته بود، و مهدی نوایی که نی‌زن معروف آن زمان بود، و شرکت آقای تویسرکانی در نقش سهراب به روی صحنه آوردم.

این نمایشنامه در رشت و گرگان نیز با شرکت جلال تاج اصفهانی روی صحنه آمد. آقای دکتر مهدی فروغ در کتاب ایرانشهر ضمن عنوان تئاتر به تفصیل از این نمایشنامه یاد کرده است.»»