کتاب عوامل رفع مسئولیت کیفری در فقه و حقوق جزا

کتاب عوامل رفع مسئولیت کیفری در فقه و حقوق جزا نوشتۀ بهزاد سیاهپوش در انتشارات نسل روشن به چاپ رسیده است. این کتاب، عوامل رفع مسئولیت کیفری را در فقه و حقوق جزا بررسی و تبیین کرده است.

درباره کتاب عوامل رفع مسئولیت کیفری در فقه و حقوق جزا

آنچه در کتاب عوامل رفع مسئولیت کیفری در فقه و حقوق جزا از واژۀ مسئولیت مد نظر است معنی عام آن از نظر قانون شامل مسئولیت مدنی و کیفری است. مسئولیت کیفری ناشی از جرم یکی از بنیادهای حقوقی است که بدون اثبات آن، احقاق حق مفهوم عینی خود را از دست می‌دهد و صرفاً جنبۀ ذهنی خواهد داشت؛ زیرا در جریان رسیدگی به هر پدیدۀ جزایی یگانه، عاملی که حق را از قوه به فعل درمی‌آورد و به آن عینیت می‌بخشد، اثبات مسئولیت کیفری است. بر همین مبنا، نخستین پرسش کتاب این است که تدبیر قانون‌گذار کیفری در مسئول شناختن افرادی که قوانین جزایی را نقض می‌کنند چیست؟

آنچه از مسئولیت کیفری مد نظر کتاب است، الزام شخص به پاسخ‌گویی در قبال تعرض به جسم و جان و مال و یا حیثیت دیگران، خواه به‌منظور حمایت از حقوق و آزادی‌های فردی، خواه به انگیزۀ دفاع از جامعه به‌منظور برقراری تناسب منطقی بین مجازات و جرم و یا به‌عنوان اجرای عدالت و احقاق حق در بین مردم است. با این ارتباط، تشخیص مسئولیت کیفری از نظر حقوق جزاء اهمیت زیادی دارد. امعان نظر در مسائل بالا اهمیت بحث و شناخت مسئولیت کیفری را به‌خوبی روشن می‌کند و نشان می‌دهد که تعیین حد و مرز و بیان ماهیت جامع و مانع مسئولیت کیفری توسط قانون‌گذار تا چه حدی می‌تواند در احقاق حق و اجرای عدالت و حفظ نظم و امنیت در جامعه مؤثر باشد.

کتاب می‌گوید موضوع مسئولیت کیفری آن‌طور که باید و شاید مورد توجه قانون‌گذاران قرار نگرفته و در هیچ یک از قوانین جزایی و مدون کشورمان ماهیت حقوقی و تعریف مسئولیت کیفری و عوامل رافع مسئولیت کیفری به‌طور مشخص بیان نشده است. به‌عنوان مثال، در مطالعۀ مقررات جزایی و موضوعه و عوامل رفع‌کننده، ملاحظه می‌شود که قانون‌گذار گاهی به ذکر کلمۀ مسئولیت اکتفا می‌کند و زمانی عنوان کلی (مسئولیت جزایی) و یا (صدور مسئولیت جزایی) را برای موارد مربوط به این پدیده انتخاب کرده است، بدون اینکه تعریفی از مسئولیت کیفری و عوامل رفع‌کنندۀ ارائه کرده باشد.

با این مقدمات و در این چشم‌انداز، کتاب عوامل رفع مسئولیت کیفری در فقه و حقوق جزا تلاش کرده است با مطالعه و دقت در معانی واژۀ مسئولیت و مفاهیم کلی اخلاقی و قانونی و موارد استعمال لفظ مسئولیت و عوامل رفع از مسئولیت و مشتقات آن در فقه، آیات قران کریم و روایات و حقوق جزا، تبیین علمی از آن‌ها ارائه کند.

کتاب عوامل رفع مسئولیت کیفری در فقه و حقوق جزا در ۴ فصل تدوین شده است. عنوان این فصل‌ها عبارت‌اند از: فصل اول: مفاهیم مسئولیت؛ فصل دوم: مسئولیت کیفری در اسلام و مقررات جزایی در ایران؛ فصل سوم: جهل و اشتباه؛ فصل چهارم: جمع‌بندی.

خواندن کتاب عوامل رفع مسئولیت کیفری در فقه و حقوق جزا را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

به دانشجویان و پژوهشگران رشتۀ حقوق به‌ویژه حقوق قضا پیشنهاد می‌کنیم.