بریده‌هایی از کتاب تفکر انتقادی

اگر اطلاعات به‌طور صحیح و به‌موقع در اختیار رأی‌دهندگان قرار نگیرد؟ چگونه می‌توان مدعی برقراری دموکراسی شد اگر محیط برای سؤال درباره داده‌ها یا بررسی صحت اطلاعات مساعد نباشد؟ کوتاه آنکه، هرگاه تفکر انتقادی فعال باشد، فضای دموکراتیک ایجاد می‌شود و مردم امکان انتخاب‌های آگاهانه پیدا می‌کنند. چنین فرایندی است که به ریشه‌کنی سیاست‌مداران فرصت‌طلب کمک می‌کند و فرصت‌هایی را در اختیار سیاست‌مداران ژرف‌اندیش قرار می‌دهد که صادقانه قصد خدمت به رأی‌دهندگان را دارند.

تفکر انتقادی عبارت است از میل شدید به جستجوگری، درنگ برای تردید، اشتیاق به اندیشیدن، احتیاط در ادعا، آمادگی برای تعمق، دقت در ایجاد نظم میان پدیده‌ها و دوری از هر چیزی که موجب فریب می‌شود.

سطح هوشیاری متغیر است و در اوقات مختلف روز کم و زیاد می‌شود. هوشیاری معمولاً حدود ۹۰ دقیقه در سطح بالایی قرار دارد و سپس ۳۰ دقیقه کاهش می‌یابد. این چرخهٔ پایین را باید شناسایی کنید تا بتوانید وضعیت ذهنی خود را رصد نمایید. می‌دانید چرا؟ اگر بدانید هوشیاری شما چه زمانی بالا و چه زمانی پایین است می‌توانید زمان مناسب برای تفکر انتقادی یا رسیدگی به مسائل مهم را انتخاب کنید؛ یعنی می‌توانید بگویید چه وقت ذهنتان بیدار و چه وقت نیمه‌بیدار است. از روی غریزه خواهید فهمید چه زمانی می‌توانید تصمیمات محکم بگیرید و چه وقتی از روز برای این کار بهتر است.

جمله‌ای از ژان دو لابرویر هست که می‌گوید «زندگی برای کسانی که احساس می‌کنند یک تراژدی و برای کسانی که فکر می‌کنند یک کمدی است».

این خودِ شکست نیست که مانع ایجاد می‌کند، کما اینکه در کارها و عرصه‌های مختلف زندگی شکست خورده‌اید اما همچنان دارید پیش می‌روید. مانع اصلی، پیش‌بینی شکست است. اگر فکر شکست را درونی کرده باشید هیچ انگیزه‌ای ندارید و برای انجام هر کار نواندیشانه‌ای تردید می‌کنید.

بسیاری از مردم هر چه سنشان بالاتر می‌رود فراموش‌کارتر می‌شوند؟ چرا تا وقتی مغزتان سالم است و قادرید مهارت‌های جدید بیاموزید از آن استفاده نمی‌کنید؟

نکتهٔ قابل‌توجه دیگر در تفکر انتقادی این است که داشتن آگاهی کافی نیست. باید بتوانید رویدادها و سایر حقایقی را که می‌دانید در یک ترتیب منطقی قرار دهید و بدانید چه نکته‌ای را در کجا و چرا بیان می‌کنید. در تفکر انتقادی باید مهارت تحلیل داده‌ها و مسائل واقعی را داشته باشید، طوری که اطلاعات شما برایتان معنادار شود. اگر بتوانید از آنچه می‌دانید به‌خوبی استفاده کنید، دانشی که دارید به سرمایه‌ای فوق‌العاده برای شما بدل خواهد شد.

جمله‌ای از ژان دو لابرویر هست که می‌گوید «زندگی برای کسانی که احساس می‌کنند یک تراژدی و برای کسانی که فکر می‌کنند یک کمدی است».

به گفتهٔ فیلسوف باستانی انگلیسی، فرانسیس بیکن، تفکر انتقادی عبارت است از میل شدید به جستجوگری، درنگ برای تردید، اشتیاق به اندیشیدن، احتیاط در ادعا، آمادگی برای تعمق، دقت در ایجاد نظم میان پدیده‌ها و دوری از هر چیزی که موجب فریب می‌شود.

این فرایند تفکر انتقادی است که ترس‌های بی‌پایهٔ مردم را از بین می‌برد، ترس‌هایی که برخی از آن‌ها ناشی از تعصبات و پیش‌داوری‌های عمومی است.

در تجارت، سیاست و حتی در زندگی شخصی بسیار خطرناک است که از اطلاعات به‌صورت خام استفاده شود. به همین دلیل، در پروژه‌های بزرگ، تیمی از افراد برای تحلیل اطلاعات موجود در فضای مناسب اختصاص می‌یابند تا از اطلاعات به نحو مطلوب استفاده شود. پس فکر می‌کنید مؤسساتی که اهداف بزرگ دارند چرا اندیشکده ایجاد می‌کنند؟

مغز مسئول سلامت عاطفی شماست و در نحوهٔ ارتباط شما با جنس مخالف بسیار اثرگذار است.

برخی از ویژگی‌هایی که نشان می‌دهد ذهنیت انتقادی دارید عبارت است از: - تکیه بر استدلال به‌جای عواطف - ارزیابی طیف وسیعی از دیدگاه‌ها - داشتن ذهنی که پذیرای تفسیرهای مختلف است - پذیرفتن شواهد، توضیحات و یافته‌های جدید - اشتیاق به ارزیابی مجدد اطلاعات موجود - توانایی کنار گذاشتن تعصبات و پیش‌داوری‌های شخصی - توانایی توجه به همه احتمالات منطقی - توانایی و تمایل برای پرهیز از قضاوت‌های عجولانه

فقط درصورتی‌که تفکر انتقادی داشته باشید می‌توانید مسائل را حل کنید، از پس موقعیت‌های چالشی برآیید و اوضاع را برای خود و دیگران بهتر کنید.

اهمیت تفکر انتقادی به گفتهٔ فیلسوف باستانی انگلیسی، فرانسیس بیکن، تفکر انتقادی عبارت است از میل شدید به جستجوگری، درنگ برای تردید، اشتیاق به اندیشیدن، احتیاط در ادعا، آمادگی برای تعمق، دقت در ایجاد نظم میان پدیده‌ها و دوری از هر چیزی که موجب فریب می‌شود.

جمله‌ای از ژان دو لابرویر هست که می‌گوید «زندگی برای کسانی که احساس می‌کنند یک تراژدی و برای کسانی که فکر می‌کنند یک کمدی است

«زندگی برای کسانی که احساس می‌کنند یک تراژدی و برای کسانی که فکر می‌کنند یک کمدی است»

هیچ فرهنگی عاری از باورها و رفتارهایی نیست که مخل پیشرفت یا مغایر عدالت باشند. بسیاری از فرهنگ‌ها دارای پیش‌داوری‌ها و نقاط ضعفی هستند که پذیرفتن آن‌ها بر اساس ارزش ظاهری می‌تواند مانعی در برابر موفقیت باشد. باید نقاط ضعف، تعصبات و پیش‌داوری‌های سنتی فرهنگ خود را کنار بگذارید و صرف‌نظر از الزامات فرهنگی، تفکر انتقادی را در پیش بگیرید.

به گفتهٔ فیلسوف باستانی انگلیسی، فرانسیس بیکن، تفکر انتقادی عبارت است از میل شدید به جستجوگری، درنگ برای تردید، اشتیاق به اندیشیدن، احتیاط در ادعا، آمادگی برای تعمق، دقت در ایجاد نظم میان پدیده‌ها و دوری از هر چیزی که موجب فریب می‌شود.

در صورت پرداختن به تفکر انتقادی بی‌درنگ به مسائل پاسخ نمی‌دهید. بلکه وقتی چیزی را می‌شنوید، چه سؤال باشد یا یک گزاره توضیحی، سعی می‌کنید مطمئن شوید که آن را درست شنیده‌اید یا خیر و معنای واقعی آن را در بافت موردنظر بررسی می‌کنید. سپس، بسته به آنکه می‌توانید آن را باور یا با آن ارتباط برقرار کنید تصمیم‌گیری می‌کنید. درنهایت، پس از ارزیابی بخش‌های مختلف چیزی که شنیده‌اید و یکپارچه‌سازی معانی مختلف آن معمولاً به یک جمع‌بندیِ منطقی و عینی می‌رسید.

در عرصه سیاست نیز اذعان دارید که توانایی انتخاب آگاهانه و از روی اختیار، بخشی از دموکراسی است. چگونه می‌توان ادعا کرد که دموکراسی برقرار است، مثلاً، اگر اطلاعات به‌طور صحیح و به‌موقع در اختیار رأی‌دهندگان قرار نگیرد؟ چگونه می‌توان مدعی برقراری دموکراسی شد اگر محیط برای سؤال درباره داده‌ها یا بررسی صحت اطلاعات مساعد نباشد؟ کوتاه آنکه، هرگاه تفکر انتقادی فعال باشد، فضای دموکراتیک ایجاد می‌شود و مردم امکان انتخاب‌های آگاهانه پیدا می‌کنند.

اگر می‌خواهید مغزتان در حل مسائل، ازجمله مسائل چالش‌برانگیز، همچنان توانمند بماند باید هم از نظر تغذیه و هم ورزشِ منظم مراقب آن باشید.

آیا حل یک مشکل خاص تنها دستاورد استفاده از تفکر انتقادی است؟ مسلماً خیر. نخست اینکه اطلاعات حاصل از فرایند تفکر انتقادی را نمی‌توان نادیده گرفت. اگر در آینده با همان چالش مواجه شدید دوباره می‌توانید از این اطلاعات استفاده کنید. همچنین، این کار موجب تقویت اعتمادبه‌نفس شما می‌شود که ناشی از این واقعیت است که توانسته‌اید مسئله را از زوایای مختلف و ممکن درک کنید.