بریده‌هایی از کتاب فرضیه خوشبختی

("شما هیچ‌وقت دوستانی را که دوست‌شان دارید واقعاً ترک نمی‌کنید؛ بخشی از آن‌ها را با خود به‌همراه دارید و بخشی از خودتان را پیش آن‌ها جا می‌گذارید"

شما هیچ‌وقت دوستانی را که دوست‌شان دارید واقعاً ترک نمی‌کنید؛ بخشی از آن‌ها را با خود به‌همراه دارید و بخشی از خودتان را پیش آن‌ها جا می‌گذارید

روان‌شناسان بارها و بارها به این نتیجه رسیده‌ن که ذهن انسان دربرابر چیزهای بد خیلی سریع‌تر، قوی‌تر و با سماجت بیش‌تری عکس‌العمل نشان می‌ده تا چیزهایی که به‌همون اندازه خوب هستن. ما نمی‌تونیم خودمون رو مجبور کنیم که همه‌چیز رو خوب ببینیم؛ چون ذهن‌مون طوری سیم‌کشی شده که تهدیدها و خشونت‌ها و ناکامی‌ها رو پیدا کنه و بهشون واکنش نشان بده. طبق گفتهٔ بن فرانکلین، «ما اون‌قدر که به یه بیماری جزئی حساسیم، به سلامتی کامل حساس نیستیم.»

«هیچ چیزی بدبختی نیست، مگه اینکه تو اون رو بدبختی ببینی؛ هیچی هم خوشبختی نمی‌آره، مگه اینکه تو ازش راضی باشی.

باید چی‌کار بکنم، چطور باید زندگی کنم و به چه‌جور انسانی تبدیل بشم؟

لذت بیشتر در مسیر هدف‌ها به دست می‌آید، نه از به‌دست‌آوردن آن‌ها. شکسپیر این را خیلی خوب تجسم کرده است: "دستاوردها دیگر مرده‌اند؛ روح لذت در عمل نهفته است."

تفکر انسان به تشبیه وابسته‌ست. ما مفهوم‌های جدید یا پیچیده رو در قیاس با چیزهایی می‌فهمیم که قبلاً یاد گرفتیم. مثلاً سخته که به‌طور کلی راجع به زندگی فکر کنیم، اما وقتی این‌طوری تشبیهش می‌کنیم که «زندگی یه سفره» به نتیجه‌هایی می‌رسیم: باید منطقه رو بشناسی، یه مسیر انتخاب کنی، چند تا همسفر خوب واسهٔ خودت پیدا کنی و از سفر لذت ببری؛ چون ممکنه آخر راه هیچی به دست نیاری.

مردم فکر نمی‌کنن دارن کار اشتباهی می‌کنن. دقیقاً توی زندگی واقعی هم همین‌طوره. از کسی که توی بزرگراه مدام می‌پیچه جلوی شما گرفته تا اون افسر نازی که مسئول اردوگاه کار اجباریه، همه‌شون فکر می‌کنن که آدم‌های خوبی هستن و برای کارهاشون دلیل‌های موجهی دارن

عشق و کار برای مردم دقیقاً مثل آب و آفتاب برای گیاهان است. وقتی از فروید پرسیدند یک انسان عادی باید چه‌کاری را به‌خوبی انجام بدهد، جواب معروفش این بود "عشق و کار".

روی نقطه‌قوت‌هایتان کار کنید، نه ضعف‌هایتان.

پرورش فضیلت تو را خوشحال می‌کند.

"بیهوده است که بگوییم نوع بشر باید به آسودگی رضایت بدهد: آدمیزاد باید حرکت کند. اگر هم نتواند چیزی را پیدا کند، آن را می‌سازد." (شارلوت برونته، ۱۸۴۷)

کسی که همهٔ موجودات را در خودش و خودش را در همهٔ موجودات می‌بیند، همهٔ ترسش می‌ریزد... وقتی یک فرد خردمند این وحدت با عظمت را می‌بیند و نفسش همهٔ موجودات را دربرمی‌گیرد، چه خیال باطل و چه غمی می‌تواند به او نزدیک شود؟ ‫اوپانیشادها

"اکثر انسان‌ها از ظواهر تاثیر می‌گیرند، و بیشتر تحت‌تأثیر ظاهر چیزها هستند تا واقعیت آن‌ها، طوری که انگار آن ظواهر واقعی‌اند."

ذهن رو مثل یه درشکهٔ یک‌اسبه، یه ارابهٔ دورهٔ ویکتوریایی! تصور کنین که درشکه‌چی اون، همون ایگو، دیوانه‌وار تلاش می‌کنه یه اسب گرسنهٔ هولِ سرکش، یعنی اید، رو کنترل کنه. هم‌زمان هم پدر درشکه‌چی، یعنی همون سوپرایگو، اون پشت نشسته و داره یه‌ریز دربارهٔ اشتباه‌های او وِر می‌زنه. از نظر فروید هدف روان‌کاوی این بوده که با قدرت‌بخشیدن به ایگو و کنترل بیش‌تر اون روی اید و مستقل‌شدنش از سوپرایگو، از چنین مخمصه‌ای رها بشیم.

اون‌هم غرق‌شدن توی کار چالش‌برانگیزیه که کاملاً با توانایی‌هاشون مطابقت داره.

بااین‌حال تحقیقات اخیر روان‌شناسی نشان می‌دهند که بودا و انجیل کمی زیاده‌روی می‌کنند. بعضی چیزها ارزش جست‌وجو دارند؛ بخشی از شادی هم به جهان خارج از شما مربوط است، البته اگر بدانید کجا دنبالش بگردید.

اگر می‌خواهید بچه‌هایتان سلامت و مستقل بزرگ شوند، باید به آن‌ها بچسبید، بغل‌شان کنید، در آغوش بگیریدشان و به آن‌ها عشق بورزید. به بچه‌ها پایگاه امنیتی بدهید و دیگر خودشان اکتشاف می‌کنند و تنهایی به دنیا مسلط می‌شوند.

آدم عاقل "خوشمزه‌ترین غذا را انتخاب می‌کند، نه بیشترین میزان غذا".

هرچه گسترهٔ انتخاب بزرگ‌تر باشد، احتمال انتخاب بهتر کمتر می‌شود.

کل مفهوم گناه، بردگی حقیرانهٔ طبع والا برای طبع پست است.

فرزندان‌تون رو وقتی بچه هستن زیر بال‌وپر خودتون بگیرین، اما اگه این حمایتگری توی نوجوانی و جوانی ادامه پیدا کنه، ممکنه هم‌زمان که جلوی رنج رو می‌گیره، جلوی خرد و رشد رو هم بگیره. رنج‌کشیدن مردم رو اغلب مهربان‌تر می‌کنه، بهشون کمک می‌کنه بین خودشون و بقیه تعادل رو پیدا کنن.

شادی هم از درون و هم از بیرون می‌آید.

حکمت عامیانهٔ سراسر دنیا هم این را تأیید می‌کند: هفت عیب بقیه را می‌بینیم، اما ده عیب خودمان را نه! (ضرب‌المثل ژاپنی) بز نر خودش متوجه نمی‌شود که بو می‌دهد. (ضرب‌المثل نیجریه‌ای)

اگر می‌خواهید بچه‌هایتان سلامت و مستقل بزرگ شوند، باید به آن‌ها بچسبید، بغل‌شان کنید، در آغوش بگیریدشان و به آن‌ها عشق بورزید. به بچه‌ها پایگاه امنیتی بدهید و دیگر خودشان اکتشاف می‌کنند و تنهایی به دنیا مسلط می‌شوند.

اگر می‌خواهیم بدبختی بیشترین میزان سودمندی را داشته باشد، باید در زمان مناسبی اتفاق بیفتد (جوانی) و برای انسان‌های مناسب پیش بیاید (یعنی آن‌هایی که با منابع روان‌شناسی و اجتماعی بزرگ شده‌اند تا مبارزه کنند و بهره‌مند شوند) و به‌میزان مناسب رخ دهد (یعنی نه آن‌قدر شدید که اختلال استرس پس از سانحه ایجاد کند).

H=S+C+V میزان شادی‌ای که درواقع تجربه‌ش می‌کنین (H حرف اول کلمهٔ Happiness) برابره با تنظیمات بیولوژیکی‌تون (S حرف اول کلمهٔ Set point)، بعلاوهٔ شرایط زندگی‌تون (C حرف اول کلمهٔ Condition)، بعلاوهٔ فعالیت‌های خودخواسته‌ای که انجام می‌دین (V حرف اول کلمهٔ Voluntary activities).

ریچارد دیویدسون، روان‌شناسی که سلیقهٔ عاطفی و رویکرد محیطی کورتکس چپ جلویی از دستاوردهاشه، درمورد دو نوع تأثیر مثبت نوشته: اسم اولی رو «تأثیر مثبت دست‌یابی پیش از هدف» گذاشته؛ این همون حس لذت‌بخشیه که موقع پیش‌رفتن به‌سمت هدف بهتون دست می‌ده. دومی هم «تأثیر مثبت دست‌یابی پساهدف» نام داره؛ دیویدسون می‌گه وقتی چیزی رو به دست می‌آرین که می‌خواستین، این حس برانگیخته می‌شه؛ شما احساس دومی رو به‌عنوان رضایت تجربه می‌کنین، به‌عنوان یه احساس زودگذر رهایی؛ دلیش هم اینه که کورتکس چپ جلویی بعد از رسیدن به هدف فعالیتش رو کاهش می‌ده؛ به‌عبارت دیگه، وقتی حرف از پیگیری هدفه، مسیره که مهمه نه مقصد. هر هدفی که می‌خواین برای خودتون مشخص کنین، بیش‌ترِ لذت در طول مسیر اتفاق می‌افته، درست با هر قدمی که شما رو به هدف نزدیک‌تر می‌کنه؛ اما لحظهٔ آخر موفقیت معمولاً به هیجان‌انگیزی لحظهٔ راحتیه درآوردن کوله‌پشتی سنگین‌تون بعد از یه پیاده‌روی طولانیه.

سلیگمن با الهام از کار چیکسنت‌میهالی تفاوت اساسی بین لذت و رضایت رو توصیف کرده؛ لذت‌ها «شعف‌هایی هستن که حس‌های واضح و بخش‌های احساسی قوی دارند»، مثل حسی که از غذا، رابطهٔ جنسی، ماساژ و نسیم خنک دریافت می‌شه. رضایت‌مندی‌ها فعالیت‌هایی هستن که شما رو کاملاً درگیر می‌کنن، از توانایی‌هاتون بهره می‌گیرن و به شما اجازه می‌دن از خودبی‌خود بشین.

شادی از کجا می‌آید؟ فرضیه‌های خوشبختی متفاوتی وجود دارد. یکی این‌که خوشبختی و شادی وقتی حاصل می‌شود که به خواسته‌تان دست پیدا کنید، ولی همه می‌دانیم و تحقیقات هم ثابت کرده که این شادی زودگذر است.