بریده‌هایی از کتاب برج

قصه‌نویسی پسامدرنیسم مدیون گونه ادبی (ژانر) علمی - تخیلی است. اما این دِین دوسویه است. درست همان‌گونه که پسامدرنیسم مایه‌های هستی‌شناختی خود را از حوزه علمی - تخیلی به عاریت گرفته‌است، داستان علمی - تخیلی نیز عناصر پسامدرنیسم را جذب کرده‌است.

تحول عمیق داستان علمی - تخیلی و جذب بوطیقای مدرنیسم (و در پی آن پسامدرنیسم) در دهه ۶۰ (۱۹۶۰) و با شکل‌گرفتنِ به اصطلاح «موج نو» در انگلیس و ایالات متحده روی داد.

دیری نگذشت که این گرد هم‌آیی‌های غیررسمی تا حدودی جنبه رسمی به خود گرفت، و تریبون آزادی شد که همه می‌توانستند از آن مسایل و تعصباتشان را ابراز کنند. لنگ متوجه گلایه‌ها و دلخوری‌های آنان شد که عمدتآ بیشتر متوجه مستأجرانی مثل خودشان بود و نه ساختمان. مسؤلیت از کار افتادن آسانسورها را به گردن سکنه طبقات بالا یا طبقات پائین ساختمان می‌انداختند؛ نه سخنی از معماران بود و نه از عدم کارایی و عیوب خدماتی که در خود نقشه ساختمان وجود داشت.

همه مدارکی که در این چند دهه گذشته گردآوری شده حاکی از آن است که برج‌های مسکونی از نظر ساختار اجتماعی کارایی ندارند، اما به علت آن که از نظر هزینه برای بخش دولتی مقرون به‌صرفه است و به‌علت سوددهی کلانی که برای بخش خصوصی دارد، این شهرک‌های عمودی درست برخلاف همه نیازمندی‌های واقعی مردم مدام در دل آسمان بالا می‌روند.

بررسی روان‌شناختی برج‌نشینی به نتایج قاطعی رسیده است. به‌عنوان مثال، نبودِ طنز؛ همیشه به نظر وایلدر این نبودِ طنز خودش مشخص‌ترین جنبه برج نشینی است، و شاید هم مهم‌ترین آنها. تمام تحقیقات پژوهشگران حاکی از این است که هیچ‌کس با برج شوخی نمی‌کند و درباره آن لطیفه درست نمی‌کند. به مفهوم دقیق کلمه، زندگی در برج "بی‌حادثه" است. خود وایلدر به تجربه دریافته بود که فضای آپارتمان‌های این برج‌ها پوسته‌های سربسته سختی هستند که انعطاف لازم را ندارند تا محیط مساعدی برای تحرک و فعالیت‌های ساکنان آن باشند؛ این آپارتمان‌ها تنها به درد خوابیدن می‌خورند. برای برج‌نشینی رفتار ویژه‌ای لازم است. برج‌نشین باید تسلیم، خوددار، و کمی هم دیوانه باشد. وایلدر فکر می‌کرد که به آدم‌های روانی این‌جا خیلی خوش می‌گذرد.