بریده‌هایی از کتاب قانون شادی

بنابراین، فکر نکنید که باید کار خیلی خاصی انجام دهید. برای دوست بیمار خود سوپ ببرید یا با یک جعبه شیرینی به محل کار خود بروید. فقط به این فکر کنید که چه کار باید بکنید تا هر روز چیز کمی از جانب شما به دیگری برسد. همین که از خودتان می‌بخشید، به‌مرور زمان کم‌کم زندگی شما تغییر خواهد کرد.

زندگی کردن در زمان حال استرس‌های شما را کم می‌کند و بر میزان شادی‌تان می‌افزاید. حتی اگر لحظه حال تأسف‌بار باشد، پذیرفتن آن احساسات بخشی از این رفتار است که بگذارید بیایند و رد شوند. احساساتی که ما از آن‌ها اجتناب می‌کنیم در سیستم عصبی ما باقی می‌مانند و تا زمانی که حاضر نشویم با آن‌ها مواجه شویم، دوباره برمی‌گردند، بنابراین درسی که باید یاد بگیریم این است که چه در لحظات خوب و چه در لحظات بد، «در لحظه» حضور داشته باشیم. پس آنجا باشید، در لحظه‌ای که هست.

قبل از این‌که روزتان را شروع کنید اول با خدا گفتگو کنید، و برای تمام آن چیزهایی که درک نمی‌کنید به خداوند اعتماد نمایید.

اوضاع و شرایط اطراف فقط می‌توانند حدود ده درصد شادی ما را فراهم کنند.

وقتی ما از خوردن میوه‌های زندگی خوبی که خداوند خلق کرده سر باز می‌زنیم و فکر می‌کنیم خودمان بهتر می‌دانیم که چه چیزهایی برایمان خوب است؛ گرسنه، ناراحت، ناراضی و بدبخت باقی خواهیم ماند. چون نمی‌دانیم چطور گول خوردیم و فکر می‌کنیم بشر می‌تواند خود را جای خداوند بگذارد و بدون کمک او از همه چیز سر در بیاورد، باز هم نمی‌توانیم درخت‌های سرشار از میوه‌های خوب را که در همه جا درست در مقابل ما قرار گرفته‌اند، ببینیم. در دام اغوای تبلیغات، رسانه‌ها، فرهنگ مادّی‌گرایی، شهوت‌پرستی یا مقایسه غلط با دیگران و هزاران چیز دیگر می‌افتیم.

نوعی طرز فکر است که می‌گوید شادی همیشه جایی در آینده قرار دارد، و «وقتی» اتفاق می‌افتد که یک چیز خاص انجام شده یا به دست آمده باشد. این طرز فکر عدم توانایی لذت‌بردن از زمان حال است و می‌گوید فقط در آینده می‌توانیم شاد باشیم.

بخشیدن خیلی لذت‌بخش‌تر از گرفتن است.

تحقیقات نشان می‌دهند که نه تنها رسیدن به هدف‌هایمان بلکه حتی دنبال‌کردن آن‌ها هم در طول مسیرشان برای ما شادی به ارمغان می‌آورند. چنان‌که سونیا لایوبومیرسکی، یکی از محققان در زمینه شادی، می‌گوید: «آدم‌هایی که برای رسیدن به چیزی که شخصاً برایشان اهمیت دارد تلاش می‌کنند، خواه یادگرفتن یک حرفه جدید باشد یا عوض‌کردن شغل یا بزرگ‌کردن بچه‌های معنوی، خیلی شادتر از آن آدم‌هایی هستند که آمال و آرزوهای قوی ندارند. یک شخص شاد پیدا کنید او حتماً طرح و برنامه‌ای دارد. علاوه‌براین، معلوم شده که فرایند تلاش برای رسیدن به یک هدف و شرکت در یک فعالیت ارزشمند و چالش‌برانگیز برای شاد و خوشحال‌کردن ما به اندازه دست‌یافتن به آن هدف اهمیت دارد.»

واقعیت این است که ما در یک دنیای ناکامل با آدم‌های ناکامل زندگی می‌کنیم. منطق ساده به ما می‌گوید که اگر می‌خواهیم زندگی و ارتباطات خوب داشته باشیم، باید بپذیریم در دنیایی زندگی می‌کنیم که چیزهای بد اتفاق می‌افتد و هر کسی که ما دوستش داریم ممکن است به ما صدمه بزند یا به طریقی ناامیدمان کند. بنابراین، برای این‌که هر چیز خوب را با هر کسی تجربه کنیم، حتی با بهترین آدم‌ها؛ باید نقص‌ها، گناه‌ها و خطاهای آن‌ها را نسبت به خودمان ببخشیم.

اشتباه است اگر فکر کنیم که می‌توانیم بخشیده شویم و با وجود این، گناهان دیگران را بر آن‌ها نبخشیم؛ و حتی عادلانه هم نیست. حق انتخابی که خداوند به ما می‌دهد کاملاً واضح است: شما می‌خواهید کدام نظم برقرار باشد؟ رحمت یا عدالت؟ اگر برای خودتان رحمت را می‌خواهید، پس نمی‌توانید برای دیگران خواهان عدالت باشید. اگر شما برای دیگران عدالت بخواهید، خودتان هم همان را دریافت می‌کنید و این یعنی، شما باید بهای گناهانتان را بپردازید، همان‌طور که می‌خواهید آن‌ها بهای گناهانی را که در قبال شما انجام داده‌اند، بپردازند. شما را نمی‌دانم، اما من خودم رحمت را انتخاب می‌کنم!

همه ما مأموریت داریم کاری کنیم که دنیا بچرخد و جایی باشد که آدم‌ها در آن زندگی کنند، رشد کنند، و عشق بورزند. وقتی می‌فهمیم خدا زمینی دارد که باید اداره شود، و این‌که او ما را به اینجا آورده تا زمین را اداره کنیم، آن وقت درمی‌یابیم که همه ما کارهای الهی می‌کنیم. و وقتی به انجام کاری که باید مشغول می‌شویم، صرف‌نظر از این‌که چه کاری است، ارزش آن بیشتر می‌شود.

واقعیت این است که در تمام روزها آدم‌های شاد افکاری در سرشان هست که به آن‌ها کمک می‌کند شادتر باشند و وضعیت آدم‌های ناشاد درست عکس این است.

آدم‌ها طوری ساخته شدند که وقتی درست روشنشان کنیم، شادتر می‌شوند.

دو عصب‌شناس به نام‌های جرج مول و جردن گرافمن از مؤسسه ملی سلامت اثبات کردند که مراکز لذت مغز، یعنی همان مراکزی که در برابر غذا و لذت جنسی واکنش نشان می‌دهند، وقتی آدم‌ها به بخشیدن به دیگران فکر می‌کنند هم، از خوشحالی شکفته می‌شوند. در واقع خداوند مغز شما را طوری ساخته که وقتی چیزی را به کسی می‌دهید، احساس خیلی خوبی می‌کند.

اگر می‌خواهید سطح شادی خود را بالاتر ببرید، به موقعیت‌هایی که هر روز و همه روز در لحظات پیش رویتان دارید، نگاه کنید. آن‌ها را با آغوش باز بپذیرید. از چیزهای خوب لذت ببرید و از آن‌ها قدردانی کنید. روی تجربیات و خاطراتی که برای شما معنادار هستند تمرکز کنید. وقتی نگاه می‌کنید، غذا می‌خورید، راه می‌روید و هر کار دیگری انجام می‌دهید، روی آن‌ها کاملاً متمرکز باشید و آن‌ها را مزه کنید، لمس نمایید، بو کنید، احساس نمایید و با آغوش باز بپذیرید. اگر این کار را بکنید، همین حالا از زندگی‌تان لذت می‌برید و مجبور نیستید صبر کنید تا «وقتی» آن چیزی که فکر می‌کنید شما را شاد و خوشبخت می‌کند، فرا رسد. وقتش همین حالاست.

یکی از مهم‌ترین یافته‌های آن تحقیقات، که بارها و بارها به اثبات رسیده، این است که آدم‌های سپاسگزار آدم‌های شادی هستند. آدم‌هایی که شاکر هستند و به‌طورمرتب به سپاسگزاری می‌پردازند نسبت به کسانی که این‌گونه نیستند از سطح شادی خیلی متفاوتی برخوردار هستند. «سپاسگزار باشید» یکی از قوی‌ترین پیام‌هایی است که مکرر خداوند برای ما فرستاده است. در هر شرایطی سپاسگزار باشید، چون این خواسته خداوند از شماست. در متون مذهبی به‌طور مدام به ما گفته می‌شود که سپاسگزار باشیم و مراتب سپاس خود را در دل‌هایمان پنهان نکنیم. ما باید سپاس خود را ابراز نماییم، هم به خداوند و هم به دیگران.

من در واقع در مقام یک پدر ـ نه تنها به دخترهای کوچکم می‌گویم که سبزیجات بخورند، بلکه می‌گویم سپاسگزار هم باشند و در جایگاه یک پدرِ روان‌شناس این کار را به دلایل تکنیکی انجام می‌دهم. هر شب قبل از خواب با آن‌ها دعا می‌خوانم و بیشتر دعاهایم را بر تشکر کردن برای همه چیزهای خوبی که در آن روز داشتند یا در زندگی دارند، متمرکز می‌کنم. هدفم این است که قلب و ذهن آن‌ها به سپاسگزاری عادت کنند، چون می‌دانم اگر این کار را بکنند به آدم‌های خیلی بهتر و شادتری تبدیل می‌شوند. می‌خواهم سپاسگزاری در فکر و ذهن آن‌ها به یک روش عادی تبدیل شود. من در مقام پدر این وظیفه را دارم و فکر می‌کنم خداوند هم به بنده‌هایش می‌گوید که همین کار را بکنند. مطمئنم که خداوند می‌خواهد بشنود ما از هر کاری که برایمان کرده سپاسگزاری می‌کنیم. اما درعین‌حال، چون ما را دوست دارد، می‌خواهد تا جایی که ممکن است سالم‌تر و شادتر باشیم، پس به ما می‌فرماید که به جای داشتن احساس حسادت و رنجش، آدم‌های سپاسگزار باشیم.

وقتی ما از خوردن میوه‌های زندگی خوبی که خداوند خلق کرده سر باز می‌زنیم و فکر می‌کنیم خودمان بهتر می‌دانیم که چه چیزهایی برایمان خوب است؛ گرسنه، ناراحت، ناراضی و بدبخت باقی خواهیم ماند.

این‌طور به نظر می‌رسد که سطح آن میزان شادی که همیشه در وجود ما هست «درجه تنظیم» خاصی دارد؛ درست مثل یک ترموستات. حالا فرض می‌کنیم درجه شادی شما از چیزهایی که منشأ بیرونی ندارند، هفتاد است. بعد شما خانه جدید می‌خرید و درجه شادی شما به هشتاد می‌رسد یا در روز اول تا صد درجه بالا می‌رود! این مسئله مثلاً برای کسانی هم که برای اولین‌بار عاشق مرد یا زن رؤیاهایشان می‌شوند نیز اتفاق می‌افتد. درجه شادی آن‌ها ممکن است از صد هم بالاتر برود ـ به همین دلیل هم خیلی رفتارهای احمقانه از آن‌ها سر می‌زند؛

دست‌کم سه دلیل وجود دارد که چرا خانه جدید، شغل جدید، رابطه جدید، پول بیشتر در حساب بانکی و بقیه مواردی که در فهرست به آن‌ها اشاره شده، نمی‌توانند ما را شاد کنند. دلیل شماره یک: محیط و شرایط بیرون از ما ذاتاً قدرت این را ندارند که شادی را برای ما به ارمغان بیاورند اگر به فهرست بالا نگاه کنید خواهید دید که تمام امیال و آرزوها ـ مثل خیلی موارد دیگر ـ همه شرایط بیرونی هستند. آن‌ها وضع و حالت‌هایی هستند که ما خود را در آن‌ها پیدا می‌کنیم، مثل فقیر یا غنی، تحصیل‌کرده یا نکرده، مستأجر یا صاحبخانه، چاق یا لاغر. این حالت‌ها در هر زمان خاصی از زندگی ما می‌توانند تغییر کنند اما اغلبشان «بیرون از ما» هستند

اگر به تیتر مجلات نگاه کنید عکس آدم‌های ثروتمند، زیبا، متخصص، مشهور، خوش‌هیکل و موفق را می‌بینید، اما با انواع و اقسام بدبختی‌ها، از ازدواج‌های ناموفق گرفته تا اعتیاد و مصرف بیش از حد مواد و حتی خودکشی.

البته شما را نمی‌دانم، ولی برای من دنبال‌کردن حقایق معنوی همیشه سخت است. قوانین خداوند را می‌دانم، با وجود این همیشه صدای شیطان را می‌شنوم که می‌گوید: «اما... تو فقط یک قدم با احساس رضایت فاصله داری» یا دروغ‌های دیگر از این قبیل. بنابراین، بد نیست به خودم یادآوری کنم که این فقط یک اعتقاد یا کلاس درس مذهبی نیست، بلکه دریافت‌های تجربی نیز هست.

آدم‌های شاد برای کسب شادی تنبل نیستند

حقیقت به این شکل است: آدم‌های تنهایی که شاد و خوشبخت هستند وقتی ازدواج می‌کنند آدم‌های متأهل خوشبخت می‌شوند؛ اما آدم‌های تنهای بدبخت وقتی ازدواج می‌کنند آدم‌های متأهل بدبخت می‌شوند. بنابراین وظیفه او این نیست که بر ازدواج متمرکز شود، بلکه باید روی این امر تمرکز کند که در هر حالتی آدم خوشبختی باشد. وقتی فهمید تحقیقات نشان داده‌اند که تفاوت بسیار کمی بین آدم‌های تنها و آدم‌های ازدواج‌کرده در شاد و خوشبخت‌بودن وجود دارد، به‌شدت متعجب شد. مسلماً خوشبختی از چیزی بجز وضع تأهل آن‌ها نشأت می‌گیرد، چنان‌که بسیاری از آدم‌های تنها هم شاد و خوشبخت هستند.

وقتی ما از خوردن میوه‌های زندگی خوبی که خداوند خلق کرده سر باز می‌زنیم و فکر می‌کنیم خودمان بهتر می‌دانیم که چه چیزهایی برایمان خوب است؛ گرسنه، ناراحت، ناراضی و بدبخت باقی خواهیم ماند. چون نمی‌دانیم چطور گول خوردیم و فکر می‌کنیم بشر می‌تواند خود را جای خداوند بگذارد و بدون کمک او از همه چیز سر در بیاورد، باز هم نمی‌توانیم درخت‌های سرشار از میوه‌های خوب را که در همه جا درست در مقابل ما قرار گرفته‌اند، ببینیم. در دام اغوای تبلیغات، رسانه‌ها، فرهنگ مادّی‌گرایی، شهوت‌پرستی یا مقایسه غلط با دیگران و هزاران چیز دیگر می‌افتیم. اما همان‌طور که در داستان آمده، همه آن‌ها مثل هم هستند و یک ریشه دارند، یعنی فقط یک درخت‌اند؛ فرقی نمی‌کند چه وسوسه‌ای در کار است. همه آن‌ها ما را اغوا می‌کنند تا مطابق طرح الهی که خدواند در کل حیات گسترده زندگی نکنیم، یعنی روی درخت‌های اصلی که پر از میوه هستند، سرمایه‌گذاری نکنیم.

پیش‌تر در مورد نوعی طرز فکر صحبت کردیم که معتقد بود، فقط اگر من………… داشتم، و شرطی را عامل ایجاد شادی تصور می‌کرد. این همان اشتباه «چه» است ـ وقتی فکر می‌کنیم فلان چیز خوشحالمان می‌کند نوعی شرایط خاص است. اشتباهِ فکری که در این فصل مورد بررسی قرار می‌دهیم اشتباه «وقتی» است. این موضوع نوعی طرز فکر است که می‌گوید شادی همیشه جایی در آینده قرار دارد، و «وقتی» اتفاق می‌افتد که یک چیز خاص انجام شده یا به دست آمده باشد. این طرز فکر عدم توانایی لذت‌بردن از زمان حال است و می‌گوید فقط در آینده می‌توانیم شاد باشیم.

آن چیزی که همیشه اهمیت دارد این است که شما با زندگی خودتان چه می‌کنید. مقایسه‌کردن خودتان با دیگری از حقیقت به دور است. خداوند شما را منحصربه‌فرد خلق کرده است، با استعدادها، توانایی‌ها، قدرت و اختیارات خاص خودتان؛ ازاین‌رو مقایسه خودتان با دیگران مثل این است که سیب را با پرتقال مقایسه کنید. تحقیقات نشان می‌دهند که انجام این کار روحیه شما را به‌شدت خراب می‌کند. چنان‌که دکتر سونیا لایوبومیرسکی، یکی از محققان سرشناس در زمینه شادی، می‌گوید من و شاگردانم تحقیقات متعدد دیگری هم انجام داده‌ایم که در اصل همه آن‌ها همین نتیجه را نشان می‌دهند که انسان هر چقدر شادتر باشد، به این‌که آدم‌های اطرافش چگونه عمل می‌کنند کمتر توجه دارد. در واقع، دکتر لایوبومیرسکی می‌گوید موقع انجام تحقیقاتمان، وقتی ابتدا از آدم‌های شاد در مورد مقایسه خودشان با دیگران پرسیدیم، نمی‌دانستند که داریم در مورد چه چیزی حرف می‌زنیم.

ژن‌ها، فعل و انفعالات مغز، مقدار هورمون‌ها، ذوق و استعدادها، خلق‌وخو و ویژگی‌های شما مثل هم نیستند. مقایسه آدم‌ها با هم هیچ‌وقت فایده ندارد. حتی خواهر و برادرها هم پیشینه‌هایشان با هم یکی نیست. آن‌ها همیشه از دو خانواده متفاوت می‌آیند؛ یعنی یکی یک مادر، یک پدر و یک برادر یا خواهر کوچک‌تر دارد و دیگری یک مادر، یک پدر و یک خواهر یا برادر بزرگ‌تر. حتی اگر سایر عوامل هم با هم یکی باشند، باز از دو خانواده کاملاً متفاوت هستند. علاوه‌بر آن، هر کدام از آن‌ها ساختار ژنتیکی متفاوت دارند. بنابراین مقایسه هرگز فایده ندارد. خداوند این را می‌داند و ما را از انجامش منع می‌کند.

وقتی شرایط ما را مورد بی‌مهری قرار می‌دهند و احساس ناامیدی یا بدبختی می‌کنیم، سپاسگزاری‌کردن می‌تواند به حال روانی و احساس سلامتی و خوشی ما استحکام بخشد. می‌تواند مانع از این شود که ما آن اتفاق را به یک «تصویر کلی» تبدیل کنیم و در نتیجه تمام زندگی را به همان «بدی» ببینیم.

تحقیقات روان‌شناختی در مورد «کسب» یا «به‌دست‌آوردن» خوشبختی از بیرون و از محیط اطراف چیز دیگری را نشان داده‌اند؛ این‌که شادی ادامه پیدا نمی‌کند و عمرش کوتاه است. پس، نه تنها چیزهایی که ما از بیرون و از محیط اطرافمان به دست می‌آوریم سهم اندکی در شادی ما دارند، بلکه خیلی زود هم دود می‌شوند و به هوا می‌روند. چرا؟