بریده‌هایی از کتاب مدرنیسم

فرد باید هر لحظه را طوری بزید که انگار قرار است تا ابد تکرار شود

باخدا یا بی‌خدابودن انسان به چه معناست.

شعار جنبش مدرنیستی این بود: «نو کنید». همین شعار و کشاکش‌های بعدی‌اش بنیادهای ادبیات را به لرزه درآورد و به انقلابی در فرهنگ غرب منجر شد که دهه‌های آغازین قرن بیستم را سراسر تحت تأثیر خود قرار داد، و دامنهٔ این تأثیر چنان بود که امواج آن چند دههٔ دیگر هم ادامه یافت.

مدرنیته به‌صورت کوشش جهان‌شمولی تعریف می‌شود که به رهایی تدریجی همهٔ انسان‌ها می‌انجامد، اما نقادان مخالف آن می‌گویند که عقل و علم صرفآ برای بردگی و کنترل انسان‌ها به‌کار رفته‌اند، منتها به شیوه‌هایی متفاوت از جامعهٔ پیش از مدرن که از زور، مذهب و اقتدار «طبیعی» برای سلطهٔ اجتماعی استفاده می‌کرد.

اما مخالفان این نظر می‌گویند درست است که سلطهٔ عقل و علم منفعت مادی در پی داشته است، اما مدرنیته به استقلال فردی یا خودشناسی مفیدی نینجامیده است. مدرنیته به جهان یا زندگی فکری، اعم از مذهبی و غیر آن، معنا نبخشیده است و حتی شاید انسان‌ها را به جانوران معقول (ساز) بدل کرده است که هرچه می‌گذرد بغرنج‌تر و غامض‌تر به‌نظر می‌رسند و در نتیجه از لحاظ عاطفی، روان‌شناسانه و تکنولوژیکی وابسته‌تر شده‌اند.