بریده‌هایی از کتاب هاگاکوره: کتاب سامورایی

اگر انسان بی‌هیچ تأخیری اشتباه خود را اصلاح کند، اشتباهش خیلی زود از یادها می‌رود. اما وقتی سعی کند اشتباه خود را بپوشاند، اشتباهش دردناک‌تر و ناپسندیده‌تر به‌نظر خواهد رسید.

وقتی که ناگهان با رگباری مواجه می‌شوی، سعی می‌کنی خیس نشوی و در امتداد جاده می‌دوی. اما حتا با عبور از زیر ایوان خانه‌ها هم باز خیس خواهی شد. اما اگر از پیش اندیشه‌ی خویش را آماده‌ی باران سازی، آن‌هنگام که باران بر تو می‌بارد سردرگم نیستی؛ اگرچه باز هم به همان اندازه خیس خواهی شد. این فهم در مورد هر چیزی در زندگی صدق می‌کند.

طریقت سامورایی استوار بر مرگ است. آن‌گاه که باید بین مرگ و زندگی یکی را انتخاب کنی بی‌درنگ مرگ را برگزین. دشوار نیست؛ مصمم باش و پیش رو.

مردی که هیچ‌گاه اشتباهی مرتکب نشده باشد شایسته‌ی اعتماد نیست.

شایسته است انسان به قصد شناخت کمبودها و نارسایی‌های خویش به کردار و گفتار اشخاص فاضل بنگرد. اما این اتفاق اغلب نمی‌افتد و بیشتر مواقع، اعتقادات خود را بیشتر تحسین می‌کنیم و بیشتر دوست داریم جروبحث کنیم.

«اساس حکمرانی بر کشور در زمان صلح، شفقت است، زیرا وقتی انسان به مردم به‌مثابه‌ی فرزندان خویش بنگرد، مردم نیز به او به چشم پدر خویش می‌نگرند.»

جوهره‌ی سخن گفتن در هیچ نگفتن است. اگر فکر می‌کنی می‌توانی کاری را بدون حرف زدن به انجام رسانی، پس آن را بدون حرف زدن انجام ده. اگر چیزی هست که بدون سخن گفتن به انجام نمی‌رسد، با کلماتی چند، و به‌شکلی معقول، سخن بگو. بی‌فکر و تأمل دهان باز کردن مایه‌ی شرم تو خواهد شد، و بسیار زمان‌ها مردم به چنین شخصی پشت خواهند کرد.

وقتی کسی فکر کند پیر نخواهد شد، او همان‌دم پیر شده است.

استاد ایتای گفت، «کنفوسیوس به مردی فرزانه بدل شد، زیراکه از پانزده‌سالگی اراده‌اش را بر آن استوار کرده بود تا فرزانه شود و نه به این‌خاطر که چند سالی کوشید و بعد فرزانه شد.» این درست شبیه آن اندرز بودیستی است که می‌گوید، «همان دم که انسان نیت خویش را بر رستگاری نهاد، به اشراق و روشندلی رسیده است.»

با بی‌ثباتی و سبکسری از طریقت راستین دور می‌شویم و خامی خود را نشان خواهیم داد. آن‌گاه از این نقطه ضربات سختی را متحمل خواهیم شد.