بریده‌هایی از کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید

در هنگام آسیب‌پذیری، همیشه در این ترس زندگی خواهید کرد که بلایی در کمین است و هر لحظه رخ می‌دهد؛ حال این بلا، بلای طبیعی باشد یا وقوع یک جرم، بروز یک بیماری و یا مشکلی مالی. در زندگی احساس «امنیت» نخواهید داشت. اگر گرفتار این تله هستید، در کودکی به گونه‌ای پرورش یافته‌اید که دنیا محیطی پرخطر است. احتمالاً والدینتان بیش از حد مراقب شما و بیش از اندازه نگران امنیت شما بوده‌اند. نگرانی‌های شما افراطی و غیرواقع‌بینانه هستند و با این وجود شما باز هم اجازه می‌دهید تا کنترل زندگی شما را بر عهده بگیرند. این افکار انرژی شما را صرف اطمینان حاصل‌کردن از اینکه در امان هستید می‌کنند. ترس‌های شما ممکن است حول محور بیماری‌ها بچرخد: ترس از حملات قلبی، ابتلا به ایدز و یا حتی جنون. این افکار می‌توانند بر آسیب‌های مالی متمرکز شوند: ورشکستگی و کارتن‌خوابی. نگرانی‌های شما ممکن است درمورد سایر مسائل عمومی نیز باشد. مسائلی همچون ترس از پرواز، ترس از مورد سرقت قرارگرفتن و یا ترس از زلزله. دو تله‌ای که به قدرت روابط عاطفی شما با دیگران مربوط می‌شود: «کمبود عاطفی» و «جامعه‌گریزی» یا «طرد از اجتماع».

نکتهٔ خوب اینجاست که اغلب ما به سمت تجربیاتی جذب می‌شویم که احساس لذت و خرسندی را برای ما به همراه دارند. نکتهٔ بد و منفی اینجاست که ما از رویارویی با موقعیت‌هایی که منجر به رنجش ما می‌شوند اجتناب می‌کنیم، حتی اگر رویارویی با آن‌ها منجر به رشد و پیشرفت شود.

به اعتقاد ما، سه نوع کمبود در دوران کودکی وجود دارد: کمبود تربیت، کمبود همدردی و کمبود راهنمایی و هدایت. جِد از هر سه کمبود رنج می‌برد. اگر دچار مشکلات برقراری ازتباط هستید، پس دچار تنهایی نیز خواهید شد. شاید حس کنید که هیچ‌کس حقیقتاً شما را نمی‌شناسد و به شما اهمیتی نمی‌دهد (تلهٔ کمبود محبت). ممکن است احساس انزوا از تمام دنیا داشته باشید، به گونه‌ای که حس کنید به هیچ کجا تعلق ندارید (تلهٔ طردشدن اجتماعی) این حس همان حسِ پوچی است؛ احساسِ اشتیاق به داشتن یک رابطهٔ خوب.

یک کودک، به خانواده‌ای ایمن و باثبات نیاز دارد. خانهٔ ایمن خانه‌ای است که والدین آن در دسترس هستند. چه از نظر فیزیکی و چه از نظر احساسی در خدمت کودک هستند. با هیچ‌کس بداخلاقی نمی‌شود. دعواهای لفظی، درون‌مرز واضح و معمولی رخ می‌دهد. هیچ ترسی از مرگ و یا ترک‌شدن برای مدت طولانی وجود ندارد.

ما به روش‌های مختلفی که با ما رفتار شده و با آن‌ها بزرگ شده‌ایم، عادت می‌کنیم. اگر در خانواده‌ای بزرگ شویم که در آن با ما بدرفتاری شده، نادیده گرفته شدیم، سرمان فریاد کشیده شده، مدام مورد انتقاد واقع شده‌ایم و یا مطیع هستیم، پس همیشه نیز در چنین شرایط و موقعیتی نیز احساس راحتی می‌کنیم.

رویکرد، رویکردی فعال است که به مراجعه‌کنندگان می آموزد تا از طریق کنترل افکارشان، کنترل خلق‌وخوی خود را در اختیار بگیرند.

«آگاهی» سریع و «تغییر» بسیار آهسته رخ می‌دهد.

«طردشدن از اجتماع»، به ارتباط شما با دوستان و آشنایان مربوط می‌شود. مربوط به احساس دوری از تمام دنیا و احساسِ «متفاوت‌بودن» می‌شود. اگر دچار چنین تله‌ای هستید، در دوران کودکی توسط سایر هم‌سن و سالان خود رانده شده‌اید. در جمع گروهیِ دوستان خود جایی نداشته‌اید. احتمالاً ویژگی غیرعادی داشته‌اید که باعث شده به نوعی احساس متفاوت‌بودن داشته باشید. به‌عنوان یک بزرگسال، اساساً با کناره‌گیری از دیگران، این تله را در زندگی خود حفظ کرده‌اید. شما از بودن در جامعه و دوست یابی دوری می‌کنید. احتمالاً در کودکی ویژگی خاصی در شما وجود داشته که سایر کودکان آن را نپذیرفته‌اند و به همین دلیل شما را رد کرده‌اند و در نتیجه شما از نظر اجتماعی احساس «ناخوشایندی» داشته‌اید

احساس امنیت اساسِ هر چیزِ دیگری است. فقدان چنین احساسی هر چیز کوچکی را غیرممکن می‌سازد.

آدام اکنون دوستانی دارد که می‌تواند حقایق زندگیش را با آنان در میان بگذارد.

به خودتان یادآوری کنید که «آگاهی» سریع و «تغییر» بسیار آهسته رخ می‌دهد.

بسیاری از افرادی که وارد روابط مازوخیستی (روابطی که فرد در آن بدرفتاری و اذیت‌شدن را تحمل می‌کند) می‌شوند، دچار تلهٔ نقص‌داشتن هستند. اساساً آن‌ها احساس می‌کنند که تمامِ این‌ها حق آن‌هاست. زمانی که از آلیسون پرسیدیم که چرا این‌قدر طولانی با دوست پسرش مانده؟ گفت: «احساس می‌کردم همین که کسی پیدا شده که می‌خواهد با من بماند جای شکر دارد. اگر گرفتارِ تلهٔ نقص‌داشتن هستید، زمانی که احساس جاذبهٔشدیدی می‌کنید مراقب باشید. احتمالاً قوی‌ترین جاذبه‌ها را به سوی افرادی دارید که از شما انتقاد و شما را طرد می‌کنند. آن‌ها به تشدید احساس نقص در شما می‌پردازند. افرادِ ایرادگیر به شما حس «آشنایی» می‌دهند چرا که بازتابی از محیط کودکی شما هستند. اکیداً توصیه می‌کنیم تا از ملاقات‌کردن با افرادی که با شما به درستی رفتار نمی‌کنند اجتناب کنید، نه اینکه سعی کنید عشق آن‌ها را با تلاش به دست آورید.

تمامِ ماهیت تسلیم‌شدن همین است؛ تکرار الگوهای کودکی در زندگی.

آسیب‌های وارده به عزت نفس ما، به احساس «شرمندگی» منتهی می‌شود. شرمندگی، رایج‌ترین و غالب‌ترین احساس در این حوزه است.

در این کتاب، به توصیف یازده تلهٔ رایج در زندگی می‌پردازیم و به شما چگونگی «شناخت» آن‌ها، درک سرچشمه و روش تغییر آن‌ها را نشان خواهیم داد.

معالج: چرا تا این اندازه از خودت انتقاد می‌کنی؟ الکس: چون می‌خواهم پیش از اینکه دیگران از من انتقاد کنند، خودم این کار را انجام دهم. الکس حس شرمندگی شدیدی دارد. از آنجایی که از خودش شرمنده است، خجالت‌زده و با سری رو به پایین قدم می‌زند. «برداشتی» که از رخدادهای زندگی‌اش دارد همگی مهر تأییدی دائمی بر نقص، بی‌ارزشی و عزیزنبودن او هستند.

اگر گرفتار تلهٔ «معیارهای غیرواقع‌بینانه» هستید، بی‌وقفه در تلاش هستید تا انتظارات بالایی که از خودتان دارید را برآورده سازید. تأکید شدیدی بر موقعیت اجتماعی، پول، موفقیت، زیبایی، رتبه و یا شهرت دارید و این موارد را به قیمت از دست‌دادن شادی، لذت، سلامتی و در گرو احساس کمال‌طلبی و روابط راضی‌کننده می‌خواهید. احتمالاً معیارهای سخت‌گیرانهٔ خود را به دیگران نیز تحمیل می‌کنید و بسیار اهل قضاوت هستید. زمانی که کودک بودید، از شما انتظار بهترین‌بودن را داشته‌اند و آموخته‌اید هرچیزی جز بهترین‌بودن مساوی است با شکست. فهمیده‌اید که هیچ‌کدام از کارهای شما به اندازه کافی خوب نبوده است.

نکتهٔ منفی در مورد فرارکردن این است که هرگز موفق نمی‌شویم بر تله غلبه کنیم. از آنجایی که هرگز با حقیقت روبه‌رو نمی‌شویم، گیر می‌کنیم.

یکی از خشنودکننده‌ترین جنبه‌های زندگی، محبت و بخشش به دیگران و همدردی با آن‌هاست.

فرض اولیهٔ شناخت‌درمانی بر این اساس استوار است که روشی که از طریق آن دربارهٔ رخدادهای زندگی‌مان «فکر» می‌کنیم (شناخت)، نشان‌دهندهٔ «احساس» ما نسبت به آن‌هاست (احساسات). افرادی که مشکلات عاطفی و احساسی دارند، به سوی تحریف واقعیت تمایل پیدا می‌کنند. به‌عنوان مثال، هِدِر از مادرش یاد گرفته بود که فعالیت‌های روزانه‌ای همچون استفاده از مترو برای رفت و آمد، کاری خطرناک است.

شما از نقدشدن، ارزیابی شدن و شنیدن قضاوت منفی می‌ترسید. شما وابسته به فکری هستید که دیگران در مورد شما دارند. بسته به اینکه نسبت به چه چیزی حساس هستید (ظاهر، شغل، هوش و یا توانایی مکالمه)، ترس شما نیز در همان زمینه نمایان می‌شود.

اولویت‌های خود را در بسیاری از جنبه‌های زندگی مثل: فیلم، غذا، سرگرمی، سیاست، بحث‌های موجودو غیره شکل دهید. درمورد خود و خواسته‌هایتان فکر کنید. این کار نیازمند تغییر در توجهات شماست. به جای اینکه تمام انرژی روحی خود را صرف فهمیدن خواست و حس دیگران کنید، توجه خود را معطوف به احساسات و خواسته‌های خود بکنید. به چیزی که ترجیح می‌دهید فکر کنید.

گرایش به اجتناب از رنجش، یکی از بزرگترین موانعِ مسیرِ تغییر است.

باورهای اولیه به ما حس اطمینان و پیش‌بینی می‌دهند. آن‌ها آشنا و آرامش‌بخش هستند. به عبارت دیگر، آن‌ها حسِ بودن در خانهٔ خودتان را به شما می‌دهند. به همین دلیل است که روانشناسانِ شناختی معتقدند که پیش‌زمینه‌ها و یا همان تله‌های زندگی به سختی تغییر می‌کنند.

ما آزادیم تا به صورت خودجوش و بدون بازداری‌های افراطی عمل کنیم. ما آزادیم تا سراغ فعالیت‌ها و سرگرمی‌هایی برویم که موجب «خوشحالی» ما می‌شوند؛ نه فقط سراغ آن دسته از فعالیت‌هایی که اطراف ما هستند. ما زمان داریم تا خوش بگذرانیم و سرگرمی داشته باشیم، نه اینکه فقط درگیر کار و رقابتی دائمی باشیم.

آنچه برای رشد بدان نیز داریم ۱. امنیت اولیه ۲. ارتباط با دیگران ۳. استقلال فردی ۴. عزت نفس ۵. ابراز وجود ۶. محدودیت‌های واقع‌گرایانه

هنگامی که مراجعه‌کنندگانی با کمبودهای عاطفی برای درمان نزد ما می‌آیند، حتی مدتی پس از اینکه دفتر را ترک می‌کنند نیز احساسی حاکی از تنهایی را برای ما به جا می‌گذارند.

احساس امنیت اساسِ هر چیزِ دیگری است.

آیا مدام به سمت رابطه با افرادی کشیده می‌شوید که با شما سرد برخورد می‌کنند؟ آیا حس می‌کنید که نزدیک‌ترین افراد به شما به اندازهٔ کافی به شما اهمیت نمی‌دهند و یا درکتان نمی‌کنند؟ - آیا حس می‌کنید که ذاتاً فردی دچار کمبود هستید که هیچ‌کس نمی‌تواند شما را بپذیرد و یا دوست بدارد؟ - آیا از آنجا که نیازهای دیگران را بر نیازهای خود ترجیح می‌دهید، هرگز به آنچه که می‌خواهید می‌رسید؟ و یا آیا هرگز نمی‌دانید که نیازهای شما حقیقتاً چه هستند؟ - آیا حس می‌کنید اتفاق بدی رخ می‌دهد که زخمی معمولی ترسی سهمگین در شما به وجود می‌آورد؟ -فارغ از هر اندازه تحسین عمومی و تأیید اجتماعی که از دیگران دریافت می‌کنید، آیا همچنان احساس نارضایتی، ناکامی و حق‌نشناسی می‌کنید؟ الگوهایی از این دست را «تله‌های زندگی» می‌نامیم. در این کتاب، به توصیف یازده تلهٔ رایج در زندگی می‌پردازیم و به شما چگونگی «شناخت» آن‌ها، درک سرچشمه و روش تغییر آن‌ها را نشان خواهیم داد. یک تلهٔ زندگی، الگویی است که از کودکی آغاز و تأثیرات آن در تمام طول زندگی منعکس می‌شود.

اگر اعتماد به نفس ندارید قطعاً وابسته هستید. در شما حفره‌ای وجود دارد که برای پرکردن آن به تکیه بر شخصی دیگر نیاز دارید، شخصی که اعتماد به نفس دارد.